به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، کتاب الگوی مسکن ارومیه با توجه به شیوه زندگی در گذر زمان (از دوره قاجاریه تا معاصر) به همت معاونت معماری و شهرسازی، دفتر معماری، طراحی شهری و بافت های واجد ارزش در سال جاری (۹۶) در یکهزار تیراژ به چاپ رسید.
نویسندگان کتاب فوق، سیدعباس یزدانفر دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت، مهسا ضرابی الحسینی و زهره ناصر دوست هستند.
در بخشی از معرفی کتاب آمده است: معماری خانه به عنوان یکی از تجلیات کالبدی فرهنگ جامعه انسانی شناخته میشود که ساختار کالبدی آن تحت تأثیر شیوه زندگی و در رابطه دوسویه با آن عمل میکند. برای ارتقای کیفیت زندگی درکالبد مسکونی، گام آغازین شناخت معماری خانه در گذر زمان و نحوه پاسخدهی به ویژگیهای فرهنگی زمینه مورد نظر است، کتاب حاضر میکوشد تا از دریچه شیوه زندگی که ناظر بر پدیدههای عینی رفتار است، سیر تحول خانههای بومی شهرستان ارومیه را مورد بررسی قرار دهد.
بخشهای آغازین کتاب به توضیحاتی مختصر پیرامون پژوهش، روش انجام آن و شناخت شهر ارومیه اختصاص یافته است. سپس به مطالعه معماری خانههای بومی ارومیه از دوره قاجار تا دوران معاصر و شیوه پاسخگویی آنها به ویژگیهای بستر فرهنگی با حضور در مکان، برداشت عینی و منابع مکتوب میپردازدو در نهایت با مقایسه الگوهای کالبدی و شیوه زندگی در بستر زمان، تغییرات الگوی خانه در شهرستان ارومیه را مورد ارزیابی قرار میدهد.
دکتر پیروز حناچی مشاور معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در دولت دوازدهم در بخشی از مقدمه این کتاب آورده است: شهر و معماری به عنوان بخشی از بارزترین مظاهر فرهنگ یک جامعه انسانی، بهمثابه آینهای تمام قد پیشروی ویژگیهای فرهنگی انسان های پدیدآورنده خود قرار دارند. شیوه تاثیر الگوهای فرهنگی بر مصنوعات انسانی در سرزمینهایی که مهد فرهنگ های کهن بوده و از سابقه زیست طولانی برخوردار هستند دارای پیچیدگیهای خاصی است و سرزمین ایران با برخورداری از بیش از چندهزار سال سابقه تمدن از جمله این سرزمین هاست. علاوه بر آن تنوع طبیعی و فرهنگی فوق العاده سرزمین ایران در معماری بومی هرکدام از شهرها و به ویژة در معماری خانه به عنوان عام ترین جنبه معماری و مانوس ترین فضا برای انسان به روشنی قابل مشاهده است.
بنا بر جایگاه معماری در فرهنگ و اندیشه ایرانی و به اعتبار تاثیر ناگزیر فضا بر انسان، فضای معماری زمانی می تواند زمینه ساز رشد و تعالی انسان ها در مراتب مادی و معنوی وجود انسان باشد که در هماهنگی با باورها، ویژگی های فرهنگی و شیوه زندگی انسان ها شکل گرفته و جریان زندگی آنها را در تطابق با نیازهای آشکار و پنهان به بهترین وجه سامان دهد. این مقوله به خصوص در زمینه معماری خانه که می بایست موجد مکانی برای سکونت انسان و آرام یافت او باشد از اهمیتی مضاعف برخوردار است.
اما علیرغم برخورداری از سابقه درخشان در معماری دوره تاریخی و تنوع عظیم فرهنگی و طبیعی در عرصه سرزمین، در دوره معاصر با بناهایی مواجه هستیم که ویژگی های بستر استقرار خود اعم از ویژگی های فرهنگی و طبیعی محیط و لزوم هماهنگی با این مختصا را یکسره به فراموشی سپرده و در هم نوایی با رویه جاری در دنیای معاصر در تقلیل انسان به مراتب مادی وجود او، زمینه تنزل معماری به ساختما و سرپناه را فراهم آورده است.
در چنین شرایطی به منظور قدم گذاشتن در مسیر ارتقای کیفیت بناهای مسکونی و فراهم ساختن زمینه تحقق مفهوم سکونت، گام اول مطالعه موشکافانه معماری خانه در دوره تاریخی و شیوه پاسخ گویی آن به ویژگی های بستر فرهنگی و طبیعی هر کدام از شهرهای سرزمین است.
موضوعی که در شرایط محو تدریجی شواهد معماری دوره تاریخی، ضرورت مستندنمودن خانه های موجود و شیوه زندگی در آنها را محرز می نماید.
بر این اساس، معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در راستای اقدامات ترویجی، نسبت به حمایت از سلسله پژوهشی هایی که به بررسی معماری خانه های بومی شهرهای کشور می پردازد اقدام نموده است. امید است کتاب حاضر به عنوان یکی از پژوهشهای آغازین این مجموعه موردتوجه و استفاده علاقمندان به فرهنگ ومعماری ایرانی قرار گیرد.