به گزارش خبرنگار پايگاه خبری وزارت راه و شهرسازی علی بیت الهی مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی طی سخنرانی در نشست ارائه یافته‌های تیم تحقیقاتی اعزامی مرکز درخصوص زلزله ۲۱ آبان‌ماه سال جاری در کرمانشاه-سرپل ذهاب بیان کرد: درحال حاضر حریم گسل‌های شهر تهران مصوب و در نقشه معماری و شهرسازی این کلانشهر به بار نشسته است، در این راستا صدور پروانه‌ها براساس آن صورت گرفته و ساخت ساختمان‌های خطرناک، مهم، مدارس، بیمارستان وبلند در آن ممنوع خواهد بود.
بیت‌الهی در ادامه از انجام این اقدام برای سایر کلانشهرهایی همچون تبریز، کرمان، کرج و مشهد در موازات با تهران خبر داد و افزود: خوشبختانه در این دوره موفق شدیم با کمک رئیس محترم مرکز تحقیقات و حمایت‌های وزیر راه و شهرسازی اقدامات محسوسی را در حوزه زلزله پس از چندین دهه به انجام برساینم.
وی همچنین با بیان اینکه ردیف بودجه مخصوص برای حدودا ۱۸ کلانشهر کشور جهت اعمال حرائم گسل‌ها از سوی سازمان برنامه و بودجه درنظر گرفته شده است گفت: قطعا درصورت تحقق این امر گام بزرگی در جهت کاهش خسارات ناشی از زلزله در کشور برداشته خواهد شد.
مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه در تشریح نتایج به دست آمده از بررسی‌های مرکز درخصوص زلزله کرمانشاه بیان کرد: از زمان زلزله رودبار تا کنون گزارش حدود ۳۰ زلزله را نوشته و اطمینان دارم که بسیاری از مشکلاتی که ما امروز با آنها روبه‌رو هستیم مسائل بسیار ساده‌ای هستند که می‌توان آنها را به راحتی حل کرد.
به گفته این مقام مسئول ما اقدامات ابتدایی در حوزه مدیریت بحران را انجام نمی‌دهیم و در ان‌ها ضعف داریم به طور مثال اطلاع‌رسانی کامل برای نحوه کمک مردم به زلزله‌زدگان را هم نداشته و در این مورد نیز شاهد مشکلاتی هستیم.
بیت‌الهی با تأکید براینکه بدون شک ما در مدیریت بحران دارای بحران هستیم گفت: ایران کشور لرزه‌خیزی بوده و در تمامی مناطق دارای گسل‌های لرزه‌خیز است، طبق آمار به دست آمده کشور ما حدود ۱۲۰ گسل کاری و فعال دارد که در کنار آن مراکز جمعیتی متعددی مستقر هستند.
وی ادامه داد: با توجه به اطلاعات دستگاه‌های لرزه‌نگار ۴ پیش‌لرزه تا قبل از وقوع زمین‌لرزه اصلی در منطقه غرب کشور روی داده و تا ساعت ۳:۵۲ دقیقه بامداد امروز نیز ۸۸۸ پس‌لرزه به ثبت رسیده است که یکی از آنها قدرتی بالای ۵ ریشتر ، ۳۵ مورد بین ۴ تا ۵ ریشتر و مابقی ناچیز بوده است.
این مقام مسئول با تأکید براینکه به گفته کارشناسان ارتعاش‌های متوالی قطعا باعث خرابی‌های عمده شده و احتمال ریزش آنها با یک زلزله کوچک فراهم می‌شود گفت: براساس بازدیدهای میدانی انجام گرفته گسستگی زمین در زلزله اخیر کرمانشاه منحصر به فرد اعلام شده است چراکه اختلاف ارتفاع‌های دیده شده در برخی موارد به ۹ متر تا ۴ کیلومتر و به صورت خط مستقیم در پهنای یک کیلومتر دیده شده که نشان‌دهنده انرژی بالای این زلزله خواهد بود.
وی در ادامه حرکت‌های فشاری، پرتاب سنگ و حرکت زمین را از دیگر نشانه‌های این جنبش نیرومند زمین اعلام کرد و گفت: طبق آخرین آمارها و برآوردهای به دست امده از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تا کنون ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی آسیب دیده است که ۴ هزار و ۵۰۰ واحد آن شهری و ۱۱ هزار و ۵۰۰ واحد روستایی با تخریب ۱۰۰ درصد شناسایی شده اند.
به گفته مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی حدود ۱۴ هزار واحد باقی‌مانده نیز از بین واحدهای شهری و روستایی قابل تعمیر بوده و با حوزه‌های آسیب‌دیدگی متفاوت آماده بازسازی هستند.
بیت‌الهی در ادامه سخنان خود سایت مسکن مهر اسلام‌آباد غرب را از جمله چهره‌های بحران‌زای زلزله اخیر اعلام کرد و گفت: این سایت دارای ۲ پروژه طلاب با ۲۰ بلوک و ۵۲۲واحد و همچنین پروژه آزاد با ۹۹ بلوک و ۱۹۸۰ واحد بوده است که پروژه طلاب بدون آسیب دیدگی قابل ملاحظه و پروژه دوم با تخریب ۱۰۰ درصدی ۲ بلوک و ۲۰ واحد، ترک‌خوردگی ۹ بلوگ با سازه سالم، ترک‌های دیوارهای حائل ۳۵ بلوک با سازه سالم گزارش شده است.
وی با اشاره به اینکه ۴ بلوک تعاونی مسکن فرهنگیان واقع در این منطقه نیز آسیب بسیار جزئی دیده است گفت: سایت مسکن مهر سرپل ذهاب که دارای ۲۴ بلوک ۵۷۶ واحدی بوده نیز تخریب سازه‌ای عمده نداشته و در این واحدها تنها ۲ نفر کشته شده‌اند و ۱۰۰ نفر باقی مانده از ساکنین کوی فولادی که علاوه بر مساکن مهر خودمالک دارای خانه‌های شخصی‌ساز نیز بوده و در کنار سایت مسکن مهر سرپل ذهاب واقع شده است، اعلام شده‌اند.
مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین درخصوص سایت مسکن مهر شهید شیرودی در منطقه سرپل ذهاب بیان کرد: پروژه مسکن مهر شکوه با ۲۵ بلوک در ۷۰۰ متری کوی فولادی بدون آسیب‌دیدگی اعلام شده و پروژه الوند آن نیز با ۱۰۰ درصد تخریب روبه‌رو بوده است.
تشریح جزئیات خسارات سایت مسکن مهر کرمانشاه و سرپل ذهاب
این مقام مسئول درخصوص خسارات ناشی از این زلزله در پروژه‌های مسکن مهر این منطقه بیان کرد: در کل ۱۴ بلوک مشتمل بر ۱۴۰ واحد دارای ۱۰۰ درصد تخریب، ۳۴ بلوک با ۶۵۲ واحد با ریزش دیواره‌های جانبی، ترک‌خوردگی بیش از ۴ میلی‌متر در ۹ بلوک با ۱۷۲ واحد و ترک‌خوردگی دیواره‌های حائل در ۳۷ بلوک با ۷۲۹ واحد در سایت مسکن مهر استان کرمانشاه در این حادثه خسارت دیده است.
وی در رابطه با جزئیات تخریب‌های بیمارستانی نیز در این مناطق اعلام کرد: قطعا ما دربرابر مردم مسئول بوده و باید نظارتی کامل بر نحوه اجرای سازه‌ها داشته باشیم، به واقع نیروهای امداد، ارتش و مردم در این مدت کمک‌های فراوانی داشته و از سویی دیگر حضور رهبرمعظم انقلاب، رئیس جمهور و سایر مقامات در مناطق زلزله‌زده دلگرمی بسیاری به آسیب‌دیدگان در منطقه بخشید.
گزارش متخصصان تیم اعزامی به مناطق زلزله‌زده
همچنین در این جلسه تعدادی از افراد تیم بررسی مناطق زلزله‌زده از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی سخنرانی و به ارائه یافته‌های خود از بررسی‌های صورت گرفته پرداختند.
سهیل مجید زمانی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن وشهرسازی با اشاره به وضعیت عجیب برخی از سازه‌های تخریب شده در زلزله کرمانشاه، اظهار کرد: آسیب شدید به بخش‌های غیر سازه‌ای بیشتر در نماها مشاهده شده است، از سوی دیگر مشاهده کردیم که گسیختگی سقف کاذب موجب اختلال در عملکرد برخی از سازه‌های مهم شهرهای زلزله شده است.
وی با ارائه تصویری از نمای یک ساختمان ۳ طبقه تخریب شده، توضیح داد: طبقات اول و سوم این ساختمان در زلزله ۷.۳ آسیبی ندیده است، ولی طبقه دوم آن به طور کامل تخریب شده است و من هیچ توضیحی در این زمینه ندارم و از همه کسانی که تخصصی در این زمینه دارند، تقاضا دارم دلایل این امر را توضیح دهند.
از سویی دیگر سهراب ویسه، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مسکن در این نشست با اشاره به وضعیت تخریب ساختمان‌ها در زلزله اخیر کرمانشاه، افزود: در مسکن مهر پروژه طلاب، ترک‌هایی بر روی ساختمان ایجاد شده است و سالم باقی مانده است.
وی به وضعیت بیمارستان امام خمینی (ره) اسلام آباد غرب اشاره و اظهار کرد: این بیمارستان دارای دو ساختمان جدید و قدیم است که ساختمان قدیم آن بدون آسیب باقی مانده، ولی ساختمان جدید آسیب‌های جدی دیده است که دلیل آن نمای سنگین بر روی سازه سبک بوده و از آنجا که خارج قاب بوده است، خرابی جدی به آن وارد شد.
ویسه، ریختگی در گچ مرحله نازک‌کاری و استفاده نکردن از دوغاب مناسب را از دیگر علل خرابی این بیمارستان عنوان کرد و گفت: با توجه به لرزه‌خیزی منطقه لازم است به جای استفاده از سیستم چسبی و دوغ آبی از سیستم خشک برای نصب سنگ و سرامیک استفاده شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات مسکن به بررسی وضعیت بیمارستان شهدای سر پل ذهاب اشاره کرد و گفت: با توجه به بررسی‌های انجام شده باید اعلام شود که ساختمان‌سازی سبک مانع از وارد شدن خسارات سنگین به سازه و ساکنان آن خواهد شد.
همچنین بابک احمدی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه این نشست اعلام کرد: از ۹۰ درصد ساختمان‌های آسیب‌دیده در شهر سرپل ذهاب نیمی از آنها بتنی و نیم دیگر فولادی بودند و از ۶۰ درصد خرابی در مسکن مهر نیمی از آنها بتنی و ۴۰ درصد فلزی بوده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در ۱۰۰ درصد ساختمان‌های ساخته شده در شهرهای زلزله‌زده نقشه‌ای به غیر از نقشه مصوب اجرا شده است، ادامه داد: بر اساس مطالعات میدانی انجام شده ساختمان‌های بتنی و فلزی به یک نسبت تخریب شده‌اند.
در این نشست همچنین حامد رشیدی اقدم، سرپرست بخش هوشمندسازی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تاکید بر اینکه در کشور استانداردهای لازم در ساختمان‌سازی رعایت نمی‌شود، گفت: مطابق استانداردها و ملاک‌های بین‌المللی برای مقاوم سازی تاسیسات مکانیکی و الکترونیکی در برابر زلزله باید به عدم آسیب پذیری آنها و اعتماد از کارکرد مناسب موسسات توجه کرد.
وی با بیان اینکه بازدیدهای میدانی از تاسیسات و موتورخانه‌های بیمارستان‌های موجود در مناطق زلزله زده انجام شد، افزود: مطالعات ما نشان داد که کافی نبودن مهاربند و متناسب نبودن آنها موجب جابجایی مدارها و تابلوهای برق شد؛ ولی آسیبی به تاسیسات برقی وارد نشد.
رشیدی اقدم، علت قطع برق در بیمارستان سرپل ذهاب را قطعی در کابل اصلی انتقال جریان برق به بیمارستان دانست و ادامه داد: به دلیل فرو ریزش سقف کاذب کابل اصلی انتقال جریان برق به ساختمان بیمارستان قطع شد، از این رو این بیمارستان قادر به ارائه سرویس به مصدومان حادثه زلزله نبوده است.
پژمان زاد، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این نشست با اشاره به بررسی‌های انجام شده در خصوص سیستم حمل و نقل مناطق زلزله‌زده کرمانشاه، گفت: ایران یکی از کشورهای بحران‌خیز دنیا است، به گونه‌ای که جزء سه کشور اول دنیا به لحاظ رخدادهای طبیعی است.
وی، ریزش کوه‌ها را از جمله تبعات زلزله روز ۲۱ آبان نام برد و گفت: ریزش کوه باعث بسته شدن و انسداد جاده‌ها شد که در کمتر از ۴ ساعت راه‌ها باز شد و کمتر از ۲۴ ساعت نخاله‌ها از سطح جاده برداشته شد.
زاد با اشاره به نحوه امدادرسانی به مناطق زلزله‌زده از سوی نیروهای نظامی پیشنهاد کرد: با توجه به عملکرد و نقش ارتش در مدیریت بحران پیشنهاد می‌شود که به نیروهای ارتشی نیز آموزش‌هایی در زمینه مدیریت بحران ارائه شود.
اسماعیل فرزانگان مدیر بخش شتاب نگاری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز از شمار کم افراد متخصص برای نظارت بر شبکه شتاب نگاری گفت.
وی افزود: حدود ۱۲ نفر نیرو در این بخش داریم. آنان چگونه می توانند بموقع بیش از یک هزار دستگاه شتاب نگار کشور را کنترل و رسیدگی کنند.
وی مشکل عمده شبکه شتاب نگار را برخط نبودن آن دانست که سبب می شود نتوان اطلاعات دقیقی از زلزله ها داشت.
فرزانگان افزود: اگر روند کنونی ادامه یابد باید فاتحه شبکه شتاب نگاری کشور را خواند./