به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دومین نشست معماران و شهرسازان با حضور نمایندگان هنرمندان و موسسات خیریه در محل کانون معماران معاصر با موضوع نحوه برخورد با حوادث و بلایای‌طبیعی و مجموعه اقداماتی که در هنگام بحران و پس از بحران باید انجام شود با محوریت زلزله کرمانشاه، تحت عنوان "بسازیم" در محل کانون معماران معاصر برگزار شد.
در بازسازی مناطق زلزله زده به طرح تجمیع روستاها توجه شود
غزال راهب مدیر پژوهشکده معماری مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسازی گزارشی از بازدید تیم کارشناسی این مرکز از مناطق زلزله زده که در بخش‌های سازه، ژئوتکنیک، شتاب نگاری، تاسیسات و شهرسازی و معماری بود، ارائه کرد.
وی اظهار کرد: با پیشنهاد مهندس جهانگیری و بنا به دستور کار دکتر آخوندی یک تیم تخصصی بازدید همه جانبه تشکیل و به مناطق زلزله زده اعزام شد و مناطقی که مورد بازدید قرار گرفت بیشتر حوزه‌های درگیر با مسئله زلزله مثل سرپل ذهاب، ثلاث باباجانی و اسلام آباد غرب بود.
راهب ادامه داد: در محیط بندی ارائه خدمات در شبکه سکونتگاهی این منطقه به طرح کالبدی ملی که ایران را به حدود ۹۰ حوزه تقسیم می‌کند، رجوع کردیم که در این تقسیم بندی دو منطقه اورامانات و اسلام آباد غرب قرار می‌گیرد.
وی بیان کرد: در ساعات اولیه وقوع زلزله به دلیل تخریب‌های ایجاد شده بسیاری از راه‌های ارتباطی مسدود و مراکزدرمانی از کار افتاد، همچنین بخش عمده‌ای از زیرساخت‌های شهر‌ها آسیب جدی دید که باید بازسازی جدی در این بخش صورت گیرد؛ علاوه بر این تألمات روحی که به ساکنین و آسیب دیدگان وارد شده بود باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، زیرا هنگام وقوع زلزله بسیاری از ساکنین تمایلی به دور شدن از اثاثیه زیر آوار مانده خود نداشتند و از طرفی فرد یا افرادی از اعضای خانواده به بیمارستان‌های شهر‌های دیگر منتقل شده بودند.
مدیر پژوهشکده معماری مرکز تحقیقات مسکن، راه و شهرسازی تصریح کرد: پیشنهاد می‌کنیم که به طرح تجمیع روستاها توجه جدی شود، زیرا با توجه به تراکم بسیار پایین روستاها در کرمانشاه این امکان وجود دارد، البته معتقدیم که این تجمیع باید با توجه به فرهنگ یا قومیت‌های موجود در منطقه انجام شود، اما باید نگاه آمایشی در بازسازی این مناطق لحاظ شود، جمعیت پایین در هزار و ۲۰۰ روستای تخریب شده نشان می‌دهد که این پراکندگی یکی از عوامل ایجاد مشاغل کاذب مثل کولهبری و قاچاق در منطقه می‌شده است.
وی در رابطه با علل تخریب بیشتر سازه‌ها در اثر زلزله در برخی مناطق گفت: علاوه بر قدرت زلزله یکی از دلایل تخریب خانه، ساخت و ساز مسکن مهر و مسکن فولادی در نزدیکی بستر رودخانه اروند بوده است. البته در این میان یک سوال مهم پیش می‌آید که چرا در روستا‌هایی با تراکم پایین و وجود فضای باز بسیار که می‌توان ساختمان‌های دو طبقه ساخت، ساختمان‌های مسکن مهر با این حجم از طبقات ساخته شده است؟
راهب با اشاره به نبود محور‌های کمربندی در این شهر‌ها و استفاده از مسیر‌های درون شهری بیان کرد: برای تسریع در وضعیت ساماندهی اهالی منطقه پیشنهاداتی از جمله مکانیابی و تجهیز اسکان موقت ارائه شده، ارائه ایده‌های مناسب برای اسکان موقت که سریع و قابل اجرا در منطقه باشد، جمع آوری ایده‌های نو و اجرایی، بازاندیشی در الگوی سکونت، تطبیق طرح‌ها با طرح‌های توسعه، ارزیابی میزان خسارت جزء به جزء و تشکیل ستاد بازسازی در مناطق زلزله زده که امیدواریم به زودی اجرایی شود.
لزوم ورود لایه‌های فرهنگی و بومی به طرح‌های اسکان زلزلهزدگان
در ادامه این جلسه هومن طالبی مدیر آکادمیک کانون معماران معاصر با اشاره به لزوم سازماندهی فعالیتها اظهار کرد: ۵۰ تا ۶۰ ایده برای اسکان موقت زلزله زدگان دریافت شد که بعد از بررسی ایده‌ها به نتیجه رسیدیم بر روی ایده‌هایی که در گذشته روی آن کار شده بود، تمرکز کنیم.
وی ادامه داد: در برخی موارد اسکان موقت می‌تواند یک تا ۲ سال زمان ببرد که توانایی تبدیل اسکان موقت به دائم برای ما مهم بود و ارتباط این سازه‌ها برای اسکان موقت با فرهنگ منطقه و واگذاری بخشی از فعالیت ساخت به افراد بومی اهمیت زیادی داشت که این روش باعث می‌شود لایه‌هایی از فرهنگ مردم و منطقه به طرح‌های اسکان وارد شود.
واحدهای قابل سکونت در مناطق زلزله زده نیازمند پلاک ایمنی
در ادامه الهام راد نماینده هنرمندان در این جلسه گفت: بسیاری از واحدهای مسکونی در روستا‌های زلزله زده نیازمند پلاک ایمنی هستند تا مردم آنجا با اطمینان کامل در منازل خود زندگی کنند. همچنین پیشنهاد می‌کنیم، یک روستای کم جمعیت بین ۴ تا ۸ خانوار را برای تجهیز کامل برآورد قیمت کنیم تا به عنوان نمونه نیروی کار متخصص مردمی ارائه شود که نیازمند وضعیت آماری از این روستاها هستیم.
بودجه اختصاص یافته می تواند به اشتغالزایی زلزله زدگان کمک کند
در ادامه این مراسم رحیمی مدیرعامل جمعیت امام علی نیز بیان کرد: در حال حاضر با مدیریت توقعات مردم آسیب دیده و مدیریت توقعات افکارعمومی مردم مواجه هستیم که تجربه زلزله آذربایجان نشان داد کانکس برای اسکان موقت زلزله زدگان مناسب نیست.
وی افزود: طرح پایلوت با هزینه پایین پیشنهاد ما است که در آن به مشارکت افراد بومی توجه شود که در نظر داریم در یک روستای مرزی اسکانی را به عنوان پروژه توریستی و درآمدزا انجام دهیم و با اسکان دائم، دامپروری را تقویت کنیم. بودجه اختصاص یافته به کانکس‌ها را نیز می‌توانیم با کمک اهالی و اختصاص سازه‌های پیش ساخته به آن‌ها در دامپروری و اشتغالزایی سرمایه گذاری کنیم.
اجرای طرح توسعه عمران گرمسیری موفق بود
در ادامه حمیدرضا نیلی از معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی نیز با اشاره به طرح‌های توسعه عمران گرمسیری در این منطقه اظهار کرد: طرح‌های توسعه عمران گرمسیری شامل چند ناحیه است و البته طرح‌های ناحیه‌ای جدیدی هم توسط مشاوران بومی استان کرمانشاه ارائه شده و برای اجرای طرح‌های در این ناحیه اعلام آمادگی کرده اند.
وی ادامه داد: طرح جامع چند شهر از شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوبه گرفته و زیر نظر شهرداری شهر‌های آسیب دیده در حال تکمیل است و ما از هر طرح توسعه عمران حمایت لازم را می‌کنیم؛ در بررسی‌های اولیه به دنبال یک جمع بندی نهایی برای مکانیابی مناسب جهت استقرار کانون‌های خدماتی در سلسله مراتب مورد نیاز مردم در مناطق آسیب دیده هستیم.
نیلی تصریح کرد: مشاورین محلی و بومی با کمک نظام مهندسی و دانشگاه‌های استان آمادگی تهیه طرح‌های بازآفرینی و طرح‌های بهسازی و بازسازی را دارند که با اختصاص مکان مناسبی در منطقه زلزله‌زده، می‌توانیم این اجتماعات را در بخش میدانی متمرکز کنیم و در منطقه الگو‌ها و جزئیات اجرایی را در محل آماده کرده و به رؤیت ساکنین برسانیم که قطعا این امر به مراتب از حضور در تهران بهتر است و وجود یک سایت کامل و ایجاد کارگاه‌های آموزشی در محل حادثه کمک بیشتری به ساکنین می‌کند.
وی افزود: شورایی متشکل از گروه‌های مختلف شکل بگیرد تا در صورت نیاز در محل حضور یابند، همچنین متخصصان در مرکز تحقیقات و همکاران استانی هم آماده هستند که اگر بتوانیم بخش اداری و انسانی را مکمل همدیگر کنیم و اقدامات در چند مرحله کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم‌بندی شود، روند اجرای کار سریعتر پیش خواهد رفت و هر بخشی می‌تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند.
ارزیابی بیش از ۵۵ هزار واحد مسکن روستایی تخریب شده
در ادامه حمیدرضا سهرابی مدیر کل مسکن روستایی دفتر مسکن روستایی بنیاد مسکن با اعلام اینکه بیش از ۵۵ هزار واحد تا روز یکشنبه ارزیابی شدند، گفت: فرمی برای اسکان موقت تهیه شده تا متقاضیان اختیار کامل دارند و اگر قسمتی از بنا سالم مانده باشد، ترجیح می‌دهیم در محل عرصه ساخمان حضور داشته باشند تا بر روند اجرای کار مدیریت کنند.
وی در خصوص اسکان موقت اظهار کرد: کسانی که بتوانند طی ۱۵-۱۰ روز در قسمتی از حیاط منزل خود یک اقامتگاه موقت ۱۵-۱۰ متری (از هر نوعی حتی کپر) برای خودشان برپا کنند که در مسکن روستایی برای شش هفت ماه قابل اسکان باشد، ما مبلغ کامل در نظر گرفته شده برای اسکان موقتشان یعنی حدود قیمت یک کانکس را نقدا به آن‌ها پرداخت می‌کنیم که این کمکی به اقتصاد خانواده و نیز منطقه است. البته موضوع کانکس هم منتفی نیست و هر کسی هم که بخواهد می‌تواند آن را دریافت کند.
در مسکن شهری الگوی مناسبی نداریم
در ادامه مهدی امیدی کارشناس معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در این جلسه اظهار کرد: تامین محلی در استان به عنوان بدنه اجرایی که بتوان در آنجا مستقر شد و در کنار عوامل اجرایی حضور یافت به شدت نیاز است و همچنین ما به یک اتاق تئوری و کارگروه اجرایی نیاز داریم، در وزارت راه و شهرسازی روند اداری کارها را تسریع می‌کنیم تا اهداف این بخش از جامعه را تحقق بخشیم.
وی ادامه داد: باید بسته‌های کاربردی به ستاد بحران ارائه دهیم که در اتفاقات و بلایای طبیعی که وقوع آن اجتناب ناپذیر است و به جای تنها کانکس از اسکان موقت طراحی شده، معمارانه و مطابق با محیط زیست استفاده کنیم.
امیدی با بیان اینکه در طرح تفصیلی یک خلا وجود دارد که می‌توان با بازنگری آن را برطرف کرد، تصریح کرد: در مسکن روستایی الگو‌هایی داریم، اما در مسکن شهری با کمبود مواجه هستیم و اکنون با کمبود مدرسه و مراکز درمانی در مناطق زلزله زده مواجه هستیم، پس لازم است شورای راهبردی تشکیل شود و یک گروه در تهران و گروهی در استان کرمانشاه مستقر شوند.
کارشناس معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی گفت: بحث پسماند و درمان در مناطق زلزله زده به یک بحران تبدیل شده است، همچنین باید دو گروه زیر نظر شورای راهبردی به بررسی‌های میدانی بپردازند که البته بخشی از آن تحت عنوان طرح ناحیه گرمسیری انجام شده است.
وی ادامه داد: باید نمایشگاهی از ایده‌های ارائه شده در محل حادثه برگزار شود تا نمونه‌های ساخته شده در معرض نمایش قرار گرفته و متولیان امر از جمله خیرین، بنیاد مسکن و قرارگاه خاتم الانبیا که متولی اسکان موقت در این مناطق است بتوانند از این طرح‌ها استفاده کنند و طرح‌های عملی جایگزین کانکس شوند.
به یک برنامه بلندمدت برای بازسازی مناطق زلزله زده نیاز داریم
شروین وکیلی جامعه شناس در این جلسه گفت: منطقه زلزله زده، جنگ زده است و مردم در این مواقع خانه‌های خود را ترمیم می‌کردند که در برنامه ریزی‌ها مشارکت مردم در بازسازی لحاظ شود.
وی افزود: به یک برنامه جامع بلندمدت نیز نیاز داریم که بر این اساس باید دستگاه مشخصی بر روی برنامه‌های تئوری نظارت کند که دستگاه نظری لازم است و در تمام دنیا اینگونه است که مدل سیستمی و حضور در محیط را پیشنهاد می‌کنم که نیاز به یک هسته مرکزی میان رشته‌ای دارد تا از دوباره کاری جلوگیری شود.
در این جلسه نمایندگان هنرمندان، ورزشکاران و سازمان‌های مردم نهاد خیریه با یادآوری برخی نکات، آمادگی خود را در مشارکت با متخصصان اعلام کردند.
گفتنی است، گروه هم شانه متشکل از سازمان‌های مردم نهاد، هنرمندان، ورزشکاران و فعالان اجتماعی است که با هدف کمک به مردم و متخصصان به روند امدادرسانی به هموطنان زلزله زده در غرب کشور شکل گرفته تا فعالیت‌های سازمان‌های مردم نهاد را به صورت هدفمند و همسو پیش ببرد.
کانون معماران معاصر بعد از زلزله کمپینی به نام "بسازیم" راه اندازی کرد که هدف آن کشف ایده‌های معمارانه‌ای بود که در شرایط بحرانی حال حاضر استان کرمانشاه به دور از هیجان و با آگاهی و مشورت با متخصصان و مسئولان، روند امدادرسانی به زلزله زدگان غرب کشور را تسهیل کند.
در پایان این جلسه بنا شد، شورای راهبردی با حضور متخصصان و خیران تشکیل شود تا ادامه جلسات توسط این شورا پیگیری شود.