به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بندرچابهار به عنوان یکی از بنادر مهم ایران در جنوب کشور و در بخش شمالی دریای عمان از موقعیت استراتژیک برخوردار است و دستیابی به آبهای آزاد بین المللی از طریق اقیانوس هند از مهمترین ظرفیتهای ترانزیتی این بندر اقیانوسی ایران در منطقه است.
این بندر به علت نزدیکی به کشورهایی نظیر افغانستان، پاکستان و آسیای میانه در آیندهای نزدیک با اتصال به شبکه ریلی کشور جایگاه ویژهای در ترانزیت کالا در کریدور شمال- جنوب و کریدور شرق- غرب خواهد داشت.
بندر چابهار به عنوان دروازه ترانزیتی کشور با ۵۴۱ کیلومتر مرز دریایی در کریدور شرق - غرب نیز میتواند در زمینه ترانزیت و ترانشیب کالا به بنادرجنوبی کشورهای خلیج فارس ایفای نقش کند و با افتتاح طرح توسعه فاز اول بندر چابهار این بندر به عنوان یکی از کانونهای داد و ستد و تجارت بین المللی در کشور مطرح خواهد شد.
در سال ۱۳۵۲ طرح جامع تاسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای تاسیس با پیمانکاران مربوطه منعقد شد و پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج شکن آغاز و به انجام رسید.
عملیات اجرایی بندر شهید کلانتری که یکی از دو بندر مهم چابهار نیز از سال ۶۲ بطور جدی آغاز و با تکمیل ۴ پست اسکله فلزی در سال ۶۲ در عمل به بهره برداری رسید و بندر شهید بهشتی چابهار نیز به عنوان دومین بندر مهم این منطقه در سال ۶۱ با توجه به شرایط خاص حاکم بر خلیج فارس (جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران) و با تاکید دولت بر لزوم داشتن بندری خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس مورد توجه جدی دولت قرار گرفت.
رئیس جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه تلویزیونی روز هفتم آذرماه با اشاره به اهمیت بندر چابهار در محور شرق کشور، گفت: بیش از یک میلیارد دلار در دولت یازدهم در این بندر سرمایه گذاری شده است.
حسن روحانی افزود: با این سرمایه گذاری ظرفیت بندر چابهار به ۸.۵ میلیون تن رسید و در فازهای بعدی ظرفیت بندر چابهار به ۸۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ افزایش خواهد یافت.
رئیس دولت دوازدهم تاکید کرد: هم اکنون کشورهای زیادی هستند که حاضرند در چابهار سرمایه گذاری کنند و اتصال خط آهن سراسری به چابهار از زاهدان در دولت یازدهم آغاز شد و هم اکنون حدود ۲۵ درصد پیشرفت داشته و این جزو طرحهایی است که در دولت دوازدهم به پایان میرسد.
براساس گزارش ایرنا، با سرمایه گذاری یک میلیارد دلاری هم اکنون ۲ پست اسکله کانتینری بندر شهید بهشتی چابهار با یک هزار و ۷۲۰ متر طول و ۳۲ هکتار پسکرانه برای تخلیه و بارگیری کالاهای کانتینری و با ۳ پست اسکله چند منظوره برای تخلیه و بارگیری غلات و فله به طول ۶۸۴ متر آماده شده و ۳۳ هکتار زمین پسکرانه آن در مجموع ۵ پست اسلکه بزرگ برای پهلوگیری کشتیهای بزرگ اقیانوس پیما در بندر چابهار آماده سازی شده است.
حوضچه بندر چابهار ۳۰۰ هکتار وسعت دارد و کشتی بزرگ اقیانوس پیما و کانتینری با عمق ۱۶ متر آبخور به آسانی میتواند با پهلوگیری در این بندر کالاهای خود را تخلیه و یا بارگیری کنند و از سال ۹۲ تاکنون پیشرفت فیزیکی طرح توسعه بندر چابهار ۶۵ درصد بوده است.
وزیر راه وشهرسازی با اشاره به عزم و اراده جدی کشور در جذب سرمایه گذاری خارجی در توسعه بندرچابهار افزود: توسعه بندر چابهار گامی اساسی در راستای تحقق راهبرد دولت در توسعه محور شرق و تسهیل ارتباطات منطقه بویژه ارتباط با کشورهای افغانستان و آسیای مرکزی با دریای عمان و اقیانوس هند است و به همین دلیل از سرمایهگذاری دیگر کشورها از جمله هندوستان در این بندر استقبال میکنیم.
عباس آخوندی موافقتنامه چابهار را به دلیل کمک به روند توسعه همکاریهای اقتصادی با دیگر کشورهای آسیای میانه، گامی مهم و اساسی در رونق اقتصادی سه کشور ایران، هندوستان و افغانستان برشمرد و گفت: انتقال نخستین محموله گندم از هندوستان به افغانستان از طریق بندر چابهار گام نخست در رسیدن به این هدف است و باید این سه کشور با تلاشی بیشتر در راستای تحقق اهداف موافقتنامه حرکت کنند.
از طرفی محمد راستاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی معتقد است که چابهار دارای ظرفیتهای تجاری و اقتصادی و ترانزیتی بالایی است و میتواند به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شود.
وی با بیان اینکه برای آماده سازی و تجهیزات فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار در مجموع یک میلیارد دلار هزینه شده است، افزود: برای افتتاح فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار مهمانان داخلی و خارجی از ۲۷ کشور منطقه و شرکای اقتصادی ایران حضور خواهند داشت.
راستاد یادآورشد: در فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار ۱۵ میلیون مترمکعب لایروبی، ۲۰۳ هکتار استحصال اراضی جدید، یک هزار و ۶۵۰ طول موج شکن احداث شده و عمق حوضچه آن نیز ۱۶ و نیم متراست.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اظهار کرد: هم اکنون کشتیهای بزرگ ۱۰۰ هزار تنی قابلیت پهلوگیری در این بندر را دارند و این مهم میتواند نقش بسزایی در واردات و صادرات کالاهای اساسی و عمومی داشته باشد و در اینده با تکمیل فازهای بعدی در نهایت ظرفیت این بندر به بیش از ۸۲ میلیون تن افزایش خواهد یافت.
بندر چابهار با قرار گرفتن در شمال اقیانوس هند و شرقیترین نقطه سواحل کشور موسوم به سواحل مکران از نظر جایگاه حمل و نقل چند وجهی بین المللی در مسیر ۲ کریدور شمال - جنوب و شرق - غرب دروازه طلایی ترانزیت به کشورهای GIS (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان بحساب میآید.
بندر چابهار با بندر کاندلا هند ۵۷۵ مایل دریایی فاصله دارد و با ۶۲۲۰ مایل دریایی با بندر هامبورگ آلمان، ۵۹۷۰ مایل با بندر روتردام هلند و ۵۴۷۰ مایل با بندر بیلبائو اسپانیا و ۴۱۳۵ مایل دریایی با بندر جنوا ایتالیا میتواند نقش مهمی را در جابجایی کالا بین کشورهای جنوب شرقی اسیا به اروپا ایفا کند.
با توجه به فاصله ۳۱۵ مایلی بندرچابهار با بندر شهیدرجایی، ۵۶۰ مایلی بادوحه قطر ۵۷۵ مایل با منامه، ۳۶۰ مایل دریایی با دبی، ۲۳۵ مایل با فجیره، ۱۵۰ مایل با مسقط، کراچی با ۳۵۸ مایل و بمبئی با ۷۸۵ مایل دریایی میتواند نقش مهمی را در ترانشیب کالا به این بنادر داشته باشد.
بهروز آقایی مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اعلام کرد: بندر چابهار موقعیت مناسبی برای حمل و نقل، ترانزیت و ترانشیپ کالا دارد و بهترین و کم هزینهترین مسیر ترانزیت به کشورهای آسیای میانه و افغانستان است.
وی با بیان اینکه ظرفیت بندر شهید بهشتی چابهار پس از افتتاح فاز نخست به هشت و نیم میلیون تن خواهد رسید، گفت: قرار است از هند یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن گندم از طریق بندر چابهار حمل شود و در مجموع ۴۷ هزار کانتینر گندم اهدایی هند به افغانستان با ۴۷ هزار کامیون از طریق جاده ترانزیتی چابهار- میلک به افغانستان حمل میشود و این میتواند در رونقل کسب و کار در این مسیر نیز بسیار تاثیرگذار باشد.
وی گفت: بندر چابهار آماده بهره برداری است و بزودی با حضور رئیس جمهوری، مقامات کشوری و مهمانان خارجی به بهره برداری خواهد رسید.
آقایی به مزیتهای بندرچابهار اشاره کرد و گفت: زیرساختهای کنونی و پسکرانهای در حال توسعه بندر چابهار نگاه جدید شرکتهای کشتیرانی منطقه و جهان را برای رسیدن به بازارهای کشورهای CIS (کشورهای آسیای میانه) و افغانستان از تمرکز بر خلیج فارس خارج و به دریای عمان و بین بنادر چابهار، صحار و گوادر معطوف میکند.
وی افزود: اجرا و تکمیل راه آهن چابهار- زاهدان - سرخس، خط لوله گاز ایرانشهر- چابهار، پتروشیمی توسعه نگین مَکُّران، ایجاد صنایع فولاد، ساخت فرودگاه بین المللی چابهار و همچنین توسعه بنادر کشورهای همسایه از جمله عمان (بندر صحار) و پاکستان (گوادر) میتواند نقش مهمی برای جذب سرمایه گذاران داخلی وخارجی و توسعه تجارت و ترانزیت در این منطقه داشته باشند.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان بیان کرد: در همین راستا حرکت به سمت آسانتر کردن قوانین مناطق ویژه اقتصادی در بنادر شهید بهشتی و کلانتری به منظور تسهیل سرمایه گذاری و ارائه خدمات بندری ارزان و سریع و سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه ترمینال مواد معدنی، مخازن نگهداری مواد پتروشیمی و نفتی و ساخت اسکلههای اختصاصی نفتی علاوه بر فراهم کردن زمینه رسیدن به افقهای برتر منطقه ای، تعیین کننده نقش کلیدی بندر چابهار به عنوان موتور مولد توسعه سواحل مکران و محور شرق کشور و دروازه طلایی ترانزیتی به کشورهای CIS و افغانستان است.
وی اظهار کرد: چابهار فاصله نزدیکی با افغانستان محصور در خشکی دارد و این کشور را میتواند به آبهای اقیانوسی متصل و انواع کالاهای آن (معادن، محصولات کشاورزی و خشکبار) را به دنیا صادر کند و به زودی این منطقه راهبردی به قطب اقتصاد و تجارت تبدیل خواهد شد و شاهد اشتغال و توسعه در این منطقه خواهیم بود.
آقایی گفت: بندر چابهار محدودیتی برای توسعه ندارد و یک بندر مطمئن در حوزه ترانزیت، صادرات، واردات و ترانشیپ به کشورهای همجوار ایران است و این بندر ظرفیت خوبی برای بانکرینگ (سوخت رسانی به کشتی عبوری) دارد و در این زمینه مطالعات لازم از سوی سازمان بنادر و دریانوردی انجام شده و یک شرکت سوئدی نیز برای این کار ابراز تمایل کرده است.
وی تصریح کرد: در صورت ترانزیت و ترانشیپ کالا در بندر چابهار با بندر صحار عمان یک مرحله عملیات تخلیه وبارگیری کمتر از سایر بنادر است و هزینه تخلیه کالا در بندر شهید بهشتی چابهار یک هزار دلار به ازای هر کانتینر ارزانتر از بندر گوادر پاکستان و ۱.۵ میلیون تومان ارزانتر از بندر شهید رجایی است.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه از سه سال گذشته تجهیزات مورد نیاز این بندر در چهار سری وارد کشور شده که در حال نصب است، خاطرنشان کرد: ۸۵ میلیون دلار سرمایه گذاری هندیها برای تامین تجهیزات در حال ابلاغ قرارداد است و تا ماه آینده قرارداد آن نهایی خواهد شد و به صورت بی. او. تی (طراحی، ساخت واجرا) پس از ۱۰ سال این تجهیزات به این بندر اختصاص مییابد.
شهرستان چابهار براساس سرشماری آبان سال ۱۳۹۵ با جمعیت ۲۸۳ هزار و ۲۰۴ نفر شامل ۴۸ هزار و ۱۴۷ خانوار از شمال به شهرستانهای نیک شهر، قصرقند و سرباز، از شرق به کشور پاکستان، از جنوب به دریای عمان (مکران) و از غرب به شهر کنارک متصل است.
چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران و سرزمین موج و مرجان واقع در قلب مَکُّرانِ بلوچستان و در فاصله ۶۴۵ کیلومتری جنوب زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان از ۲ شهر به نامهای چابهار و نگور، سه بخش مرکزی، دشتیاری و پلان، ۶ دهستان و ۴۳۸ روستا تشکیل شده است
امیرحسین اسماعیلی مجری طرح توسعه فاز نخست بندر شهید بهشتی چابهار گفت: طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار یکی از طرحهای مهم و کلان کشوری است که دولت برای تکمیل فاز نخست آن بیش از یک میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است.
وی افزود: با بهره برداری از فاز نخست بندر شهید بهشتی ۶ میلیون تن به ظرفیت فعلی تخلیه و بارگیری که ۲.۵ میلیون تن است به ۸،۵ تن خواهد رسید و قرار است در طرح نهایی این بندر یا ۲۱ پست اسکله و اتصال خط آهن سراسری در مجموع ۲۰ تا ۳۰ درصد بار بندر شهید بهشتی چابهار به وسیله قطار جابه جا شود.
طرحهای توسعه فازهای بعدی بندر چابهار نشان میدهد که چابهار به عنوان منطقه راهبردی و متصل به آبهای آزاد اقیانوس هند یکی از محورهای مهم و کلیدی توسعه سواحل مکران و پیشرفت ایران در سالهای آینده خواهد بود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار معتقد است: مهمترین نیاز چابهار به عنوان یک نقطه راهبردی و اتصال به آبهای اقیانوسی توسعه حمل و نقل ریلی، جاده ای، بندری و هوایی در این منطقه است.
عبدالرحیم کردی اظهار کرد: چابهار یکی از بهترین نقاط ایران و به عنوان چهار راه ارتباطی برای اتصال به کشورهای منطقه است و ساخت فرودگاه بین المللی، تکمیل راه آهن چابهار- سرخس، افتتاح طرح توسعه بندر شهید بهشتی، احداث بزرگراه و آزادراه چابهار- میلک و اتصال مناسب این منطقه به شهرهای پرجمعیت کشور میتواند اقتصاد و تجارت منطقه را متحول کند.
وی تصریح کرد: هم اینک راه آهن چابهار- زاهدان با پیشرفت ۲۷ درصدی در حال ساخت است و مجوز احداث فرودگاه بین المللی نیز سال گذشته از سوی کمیته فضایی کشور صادر شده است.
وی با بیان این که چابهار به عنوان کانون توسعه جهانی مطرح است و کشورهای آسیای میانه و افغانستان را به آبهای اقیانوسی و آزاد متصل میکند، افزود: برای نقش در اقتصاد ملی طرحهای بزرگی نظیر پتروشیمی با ظرفیت هشت و نیم میلیون تن و فولاد با ظرفیت ۱۰ میلیون تن در چابهار پیش بینی شده است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار گفت: توسعه زیرساختها از نیازهای مهم چابهار است و این شهرستان با داشتن ۲۸۳ هزار نفر جمعیت ۱۱۵ کیلومتر مرز آبی و ۱۳۵ کیلومتر مرز زمینی در نزدیکترین فاصله آبهای آزاد جهان (اقیانوس هند) قرار گرفته است.
کردی تصریح کرد: چابهار در خارج از محدوده بحران، پر تنش و پرترافیک آبهای خلیج فارس واقع شده است و به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران نقش ملی و بین المللی در توسعه ایران اسلامی دارد.
وی افزود: از نقاط قوت مهم چابهار حمل و ترانزیت کالا به افغانستان است و این مسیر بهترین و کم هزینهترین مسیر برای واردات و صادرات کالاهای اساسی به این کشور است و با راه اندازی خط منظم کشتیرانی در بندر چابهار در حال حاضر محموله گندم اهدایی دولت هند به افغانستان پس از انتقال به بندر چابهار بوسیله کامیون از مسیر چابهار - میلک به این کشور حمل میشود.
بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان به دلیل استقرار بر کرانه دریای عمان و اقیانوس هند از دیرباز کانون داد و ستد و آمد و شد دریایی بوده است و از زمان حضور پرتغالیها از نخستین دهههای قرن ۱۶ در آبهای جنوب تا ظهور انگلیس به عنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیتهای تجاری و دریانوردی رایج در آبهای جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان بوده است.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان به این بندر در مقایسه با سایر مناطق ساحلی در جنوب کشور موقعیت ممتازی داده است و وجود آبهای عمیق در خلیج چابهار شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتیهای بزرگ اقیانوس پیما در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است.
چابهار به عنوان مهمترین بندر تجاری در خارج از خلیج فارس از نظر سیاست و استراتژیکی ملی در مواقع جنگ و بحرانهای منطقه مجزا و نقطه کلیدی برای توسعه اقتصادی و بازرگانی خارجی کشور و ضمانتی برای گردش کار صنایع و فعالیتهای اقتصادی آن محسوب میشود که باید از این ظرفیتهای مهم به خوبی در جهت کسب درآمدهای ارزی استفاده کرد.
بندر شهید بهشتی چابهار در مجاورت اقیانوس هند دروازه توسعه محور شرق از بنادر نسل سومی است که با استفاه از حمل ونقل چند وجهی به سهولت میتواند برای ترانزیت کالا به سایر کشورهای جهان و ترانشیب کالا به سایر بنادر مهم کشورهای حاشیه خیلج فارس بهرهمند شود.
ایجاد مهمترین زیرساختهای بندری و دریایی به منظور محرومیت زدایی، شکوفایی و رونق اقتصادی و تحول در حوزههای اقتصادی و اجتماعی منطقه از مهمترین مزیتهای طرح توسعه بندر چابهار در جنوب شرقی ایران است.
در افق ۱۴۰۴ دولت در نظر دارد این بندر اقیانوسی کشور به ظرفیت ۶ میلیون کانتینر، ۹ میلیون تن کالای چند منظوره، ۱۲ میلیون تن کالای نفتی و مایعات و ۱.۳ میلیون تن کالای فله دست پیدا کند.
احداث ۱۶ پست اسکله عمومی و چند منظوره، اجرای ۱۰ پست اسکله کانتینری برای پهلوگیری بزرگترین کشتیهای اقیانوس پیمای جهان، احداث ۳ پست اسکله نفتی و فله مایع و ۳ پست اسکله فله خشک از مهمترین طرحهای توسعه این بندر تا سال ۱۴۰۴ است.