به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه وشهرسازی عباس آخوندی وزیر راه وشهرسازی با حضور در هفتمین كنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار و عمران شهری در اصفهان که در کارخانه ریسباف اصفهان برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از حضور در این همایش بزرگ بیان كرد: همیشه آمدن به اصفهان برای من امری دل‌انگیز بوده چراكه اصفهان شهری است بیانگر یك تمدن دیرپا و نمونه‌ای از بحث ایران شهری است.
آخوندی در ادامه ضمن قدردانی از تمامی دست‌اندركاران به نتیجه رساندن پروژه كارخانه ریسباف اعلام كرد: رویكرد من به این فرآیند آن است كه ریسباف یك پروژه نیست بلكه زمانی كه در خصوص این كارخانه صحبت می‌كنیم راجع‌به یك اندیشه سخن می‌گوییم و تغییر در رویكرد بنیادین نسبت به حفظ شهرهای ایران را در آن جستجو می‌كنیم به همین دلیل است كه مجبوریم در این راه به برخی از مسائل نظری كه پایه‌های بازنگری ما را در این حوزه شكل می‌دهد نقدی كنیم.
وزیر راه وشهرسازی با اشاره به مفهوم انقطاع پس از ورود تجدد و دنیای مدرنیته به ایران اظهار داشت: تمدن ایران تمدن بسیار دیرپایی است. در حقیقت این تمدن تحول بزرگ ورود اسلام به این خطه را تجربه كرده ولی با حفظ هویت خود از آن استقبال كرده است.
وی ادامه داد: می‌دانیم پس از ورود اسلام بسیاری از تمدن‌ها از هم گسیخته و بسیاری از زبان‌ها منقرض شده‌اند پس قطعا رازی در این سرزمین بوده است كه پیوستگی خود را پس از ورود اسلام نیز از دست نداده است. این نكته مهمی است كه با وجود حمله مغول و اتفاقات بزرگ تاریخی كشور، پیوستگی تمدن ما حفظ شده است.
عضو كابینه دولت دوازدهم در خصوص چالش‌های پیشروی تمدن ایرانی با دنیای مدرن بیان كرد: به نظر می‌رسد در این رویارویی تاب مقاومت چندانی تا این لحظه نداشته و نتوانسته‌ایم ایران اسلامی مدرن را تعریف كنیم. در این راستا همین خیابان چهارباغ اصفهان نمونه آشكاری از این ناتوانی است. چراكه نشان می‌دهد دنیای مدرن تمام بنیان شهری اصفهان را زیرورو كرده و كارخانه ریسباف به عنوان یكی از آخرین بازمانده‌های تاریخ معاصر ایران از آن به جا مانده است، این نكته بسیار مهمی است كه قطعا به سادگی نمی‌توان از آن عبور كرد.
آخوندی وضعیت كنونی شهرهای ایران را نتیجه بی‌توجهی به معنا و مفهوم نظری، شتاب‌زدگی و عمل‌زدگی دانست و گفت: تمدن ایران قبل از آمدن اسلام به این منطقه مبتنی بر یكتاپرستی، ایمان به عیب و معاد بوده است و مسئله‌ای كه مردمان این كشور در آن زمان از آن رنج می‌بردند بی‌عدالتی در نظام طبقاتی بود. شرایطی كه اسلام به محض ورود به این منطقه افزون بر تاكید بر ۳ اصل مذكور اصل عدالت را نیز مورد توجه قرار داد و بدین ترتیب مورد استقبال ایرانیان قرار گرفت.
وی دراین مورد اضافه كرد: در حقیقت اسلام بر ایرانیان غلبه نكرد بلكه مورد استقبال آنها قرار گرفت. نكته بسیار ظریفی كه در پیام حضرت رسول اكرم (ص) دیده می‌شود این است كه مبنای سخنان ایشان به رسمیت شناختن تمامی اقوام و ملت‌ها در سراسر جهان بود. بدون شك پذیرش این گوناگونی در امت اسلامی بحث بسیار جذاب و گیرایی در دین اسلام به شمار می‌رود.
این مقام مسئول افزود: گفتن این سخن در قرآن كه ما شما را به صورت ملت‌های مختلف خلق كردیم نكته بسیار مهمی است، چراكه این مطلب بدان معناست كه ملت‌های گوناگون می‌توانند در این دین از افتخارات و شایستگی‌های گوناگون خود از جمله تاریخ و سنت‌شان سخن بگویند. پس ما اگر از فرهنگ و تمدن ایران شهری سخن می‌كنیم به هیچ‌وجه در رویارویی در مفهوم اسلام نیستیم و در مقابل طبق پیام حضرت محمد (ص) و قرآن عمل می‌كنیم.
آخوندی در ادامه سخنان خود انقطاع و از جاكندگی را مشكل اصلی دنیای مدرن در بسیاری از كشورها دانست و گفت: اساسا دنیای مدرن بر مبنای گسستن از تاریخ عمل می‌كند كه این مسئله از نظر فلسفی بزرگترین چالش فرهنگ‌های غیر غربی در جهان به شمار می‌رود.
وزیر راه وشهرسازی با رد نظریه مدرنیته مبتنی بر مفهوم جهانی شدن از حیث افراطی و یكی شدن فرهنگی از دیدگاه خود بیان كرد: بحث از جاكندگی چالشی است كه دنیای مدرن برای ما ایجاد كرده است لذا از نظر مدرنیته تاریخ و فرهنگ اساسا فاقد ارزش است.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنان خود اثبات‌گرایی افراطی و بی‌توجهی به مسئله ایمان به غیب را از دیگر مشکلات بزرگ دنیای مدرنیته اعلام کرد و افزود: با توجه به ایده مدرنیته، همه چیز باید برای پذیرفته شدن قابل شمارش باشد، امری که مردم ایران هنوز موفق به درک و غلبه بهر آن نشده‌اند.
آخوندی در این رابطه وضعیت توسعه‌ای کنونی شهرهای کشور را نتیجه دنیای مدرن دانست و افزود: به عقیده من شهرها بیانگر خرد یک ملت هستند به طور مثال شهر اصفهان و یا تهران به طور تصادفی به این شکل درنیامده و بیانگر خرد مردم آن است، بدون شک تمام اتفاقاتی که در شهرهای ما روی می‌دهد محصول خرد خود ماست که باید به آن توجه کنیم چرا که در غیر این صورت از نقطه و میر بازگشتی برخوردار نخواهیم بود.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه ضمن اشاره به بحث چگونگ خلق جدید در شهرها پس از آمدن دنیای مدرن گفت: ما پس از آمدن مدرنیته به جای آنکه به یک انسجام برسیم، دچار یک از هم گسیختگی شده‌ایم که بدون شک چه از بعد نظری و چه از بعد ذهنی نمی‌توانیم از آن عبور کنیم چراکه در آخر کار همه ما می‌خواهیم بدانیم کیستیم و در کجا ایستاده‌ایم، سوالاتی که به هیچ وجه نمی‌توان آن ها را بی‌پاسخ گذاشت.
به گفته این مقام مسئول با نگاه به گذشته و تاریخ کشورمان دچار هیجانات عجیب شده و با نگاه به آینده دچار آشفتگی می‌شویم، بنابراین بسیار مهم است که در این حوزه چگونه اندیشیده و به چه نتیجه‌ای می‌رسیم. نکته بسیار مهمی است که بدانیم داعش، القاعده و گروه‌های همانند آنها دقیقا در تفکر به کیستی و کجایی خود به این مرحله رسیده و دچار سردرگمی شدند، اما به جای آنکه به یک تفکر سیستمی برسند به سمت افراط گرایی و آشوب رفته‌اند.
وزیر راه و شهرسازی در این راستا ادامه داد: این مسئله در زمان مواجهه با شرایط زیستی بسیار دشوار نیز مطرح است، به واقع می‌شود در زمانی که شرایط زیستی به قدری سخت است که امکان تداوم وجود ندارد به آن توجه نکنیم؟ نکته‌ای که از نظر فنی در این حوزه مهم است ماهیت دنیای مدرن بوده که کاملا به قدرت موتور و الکترونیک متکی بوده و با اغواگری‌های بیش از حد همه ما را دچار مشکل است.
آخوندی ادامه داد: کارخانه ریسباف که امروز شاهد بازگشایی آن بودیم از نظر فنی و معماری کاملا با اقلیم سازگار است به گونه‌ای که اگر برق نباشد چه در زمستان و چه در تابستان می‌توان به راحتی در آن کار کرد اما آیا ساختمان جدیدی که در این شهر وجود دارد از این امکان برخوردار است؟ در حقیقت این اغواگری تکنولوژی که یکی از بخش‌های ماهیتی مدرنیته به شمار می‌رود اساسا ما را به این نقطه کشانده تا اقلیم را کنار گذاشته و به آن توجه نکنیم، امری که امروز در همه نقاط ایران دیده می شود.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید در این باره اضافه کرد: آیا در منطقه گرم و نیمه‌بیابانی مانند اصفهان باید منابع آب‌بری مانند فولاد ایجاد شود؟ به واقع چطور شد که ما این صنعت عظیم را وارد اصفهان کردیم؟ صنعتی که چندین برابر توان اقلیم شهر بوده و ناشی از اغواگری فناوری مدرن است.
به گفته این مقام مسئول وجود این امر که آب و برق قابلیت انتقال به همه نقاط را دارد به این معناست که نباید به اقلیم نگاه شود و به طور مثال در منطقه‌ای گرم برج‌سازی فلزی شده و آن را به راحتی با برق خنگ کرد، بدون شک این بحث اقلیم بحث بسیار مهمی بوده و عدم توجه به آن تمدن ایرانی را در معرض خطر قرار داده است.
وی در این راستا اضافه کرد: متأسفانه امروز شاهد آن هستیم که خورستانی که مهد تمدن ایران محسوب می‌شود به تدرج غیرقابل سکونت شده و دریاچه‌های آن یکی پس از دیگری درحال خشک شدن است، بسیار جای اندوه دارد که دشت جازموریان که در زمان گذشته بسیار حاصلخیز بود امروز به کویری تبدیل شده است که ۲۰ درصد گرد و غبار کل کشور را ناشی می‌شود.
آخوندی در این خصوص خاطرنشان کرد: متأسفانه شرق استان اصفهان که نقش بسیار بزرگی در فرهنگ کشور داشته با ۳۰۰ هزار نفر جمعیت، امروز شاهد مرگ تمدن است، امری که قطعا نتیجه بی‌توجهی به اقلیم و تکیه به فناوری خواهد بود.
وی در ادامه قدرت تطابق با اقلیم را بزرگترین ویژگی تمدن ایران‌شهری دانست و افزود: امروزه می‌بینیم که بی‌توجهی به اقلیم در کشور موجب کاهش ۵۰ میلی‌متری بارش باران طی ۵۰ سال گذشته شده است، این درحالی است که در سال‌های گذشته جغرافیای نیمه‌بیابانی ایران با افزایش ۱.۵ درجه‌ای گرما مواجه شده، امری که بیانگر رشد ۵ برابری تبخیر در کشور نیز شده است.
این مقام مسئول دلیل اصلی ارائه این آمار را ضرورت توجه به محدودیت‌های اقلیمی در کشور اعلام کرد و افزود: قطعا نگاه زیست‌محیطی به این مسائل نیاز به بررسی فلسفه پیشین آن هم دارد، اساسا باید بار دیگر اندیشه ایران‌شهری و فرهنگ و تمدن ایران را مورد بازخوانی قرار داده و ببینیم فرهنگی که دوره ایران و اسلام را گذرانده و امروز به یک فرهنگ ایرانی اسلامی تبدیل شده است چگونه باید با دوره‌های جدید روبه‌رو شود.
وزیر راه و شهرسازی با تأکید براینکه قطعا توسعه پایدار به معنای تکیه صرف به توسعه زیست محیطی نخواهد بود گفت: توسعه پایدار باید پاسخ مورد نیاز به تمامی سوالاتی کیستی و چرایی بدهد چراکه به هیچ وجه نمی‌توان به راحتی از آن عبور کرد.
عضو کابینه دولت دوازدهم بازآفرینی شهری را رویکرد اصلی این دولت در مواجهه با بحث‌های آمایش سرزمینی و توسعه شهری ایران اعلام کرد و افزود: بازآفرینی شهری بدان معناست که سیاست‌های آمایش سرزمنی و توسعه شهری کاملا متکی بر فرهنگ ایران‌شهری بوده و از نظر زیست محیطی نیز به محدودیت‌های اقلیمی وابسته است، چرا که ما قطعا نمی‌توانیم آشوب کنیم و با اقلیم بجنگیم زیرا طبیعتا قدرت اقلیم از ما بیشتر بوده و این اقدام بازگشت ما به خاطرات تاریخی خودمان را ممکن می‌سازد.
وی همچنین اضافه کرد: ما باید به تمامی مواردی که خاطرات تاریخی ما را یادآوری می‌کند توجه کنیم اما در عین حال مدرن نیز باشیم چون قطعا نمی‌توانیم در ۱۰۰۰ سال گذشته زندگی کنیم.
آخوندی در این راستا تأکید کرد: امید دارم تا گامی که در ریسباف برداشته شد تنها به مفهوم یک پروژه نگاه نشده و اصفهان بودگی اصفهان و همچنین ایران بودگی ایران را به یاد همه ما بیاورد.
وزیر راه و شهرسازی همچنین بیان کرد: با توجه به اینکه از دوره مشروطه تا کنون هزاران هزار میلیارد تومان در توسعه ایران هرینه شده ولی نتیجه مطلوب در ارتقای کیفیت زندگی مردم را نداشته است گفت: شاید در برخی نقاط اتفاقات خوبی روی داده باشد ولی مهم آن است که با علی رغم تمامی فعالیت‌ها در حال حاضر ۱۹ میلیون بدمسکن در کشور زندگی کرده و ۱۴۰ هزار هکتار مساحت شهری نیز دارای کیفیت نازل زندگی است.
به گفته وی حدود ۹ تا ۱۰ میلیون نفر در حاشیه و ۹ میلیون در بافت‌های میانی در وضعیت بسیار بدی زندگی می‌کنند.
عضو کابینه دولت تدبیر و امید در این باره تأکید کرد: قطعا راهکار اصلی این بحران پاک کردن صورت مسئله نبوده و رفتن به بیرون شهر و اجرای پروژه های بزرگ اقدام درستی نیست.
وی افزود: قطعا خروج از مرکز و رفتن به پیرامون فرار از واقعیت بوده و مشکلی را حل نمی‌کند بلکه مسئله باید در مرکز شهرها حل و رفع شود.
آخوندی توجه به مسائل اجتماعی را نکته مورد توجه دیگری در حوزه بازآفرینی شهری دانست و گفت: قطعا تخریب ساختمان‌ها و ایجاد بناهای جدید ساکنین این ساختمان‌ها را به حاشیه پرتاب کرده و زاغه‌نشینی سخت‌تری را ایجاد می‌کند.
وی اضافه کرد: بازآفرینی به معنای تخریب نیست، هیچ‌گاه نباید به این مسئله فکر کنیم که شهرها صفحه‌ای ننوشته هستند بلکه ما باید شهرها را به همراه نقشه‌ها و مردمشان خلق مجدد کنیم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان این مطلب که شهر یک سازمان اجتماعی بوده و کوچک‌ترین واحد آن محله است گفت: بازآفرینی شهری مورد نظر دولت محله‌محور بوده و ما تصمیم داریم تا محلات را پیش از آنکه به تک خانه برسیم به کمک خود مردم احیا کنیم.
آخوندی در ادامه سخنان خود هدف احیای پروژه ریسباف را ارتقای کیفیت محیطی در کل شهر و کمک به مردم اعلام کرد و گفت: قطعا کارخانه ریسباف می‌تواند مکانی جاذب برای ثروت مردم اصفهان و نقطه‌ای تماشایی برای علاقمندان در کل جهان باشد.
وی ادامه داد: به اعتقاد من ارتقای محیط از ارتقای مسکن امری بسیار مهم‌تر است چراکه می‌تواند حس تعلق در سامنان را در آن محله ایجاد کند به همین دلیل است که ما در سیاست بازآفرینی شهری رویکرد محله‌محوری را اتخاذ و پیش گرفته‌ایم.
وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه شناخت ساختمان‌ها و کالبدهایی که عناصر و هویت محله‌ها را شکل می‌دهد در اولویت اقدامات ما در این حوزه به شمار می‌رود گفت: خلق مجدد این ساختمان‌ها در دنیای مدرن می تواند بار دیگر محله را زنده کرده و به کمک ساکنین همان محله به اجرا برسد.
این مقام مسئول با تأکید براینکه قطعا این امر بدون همکاری شهرداری، دولت و مردم امکان پذیر نخواهد بود گفت: بازآفرینی شهری با رویکرد محله محور و به کمک نهادهای محلی اجرا شده و به عنوان یکی از محوری‌ترین برنامه‌های دولت و مجلس در این دوره به شمار می‌رود.
وی ضمن ابراز امیدواری نسبت به ان امر که همه در کشور به این اجماع برسند که راه حل مسئله توسعه شهری رفتن به بیابان‌ها نیست گفت:امید داریم تا پروژه ای همانند مسکن مهر با هزینه چندین میلیاردی که تنها افراد را به حاشیه شهرها کشاند بار دیگر در آینده ایران مورد اجرا قرار نگیرد.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به تصویب برنامه ملی بازآفرینی شهری از سوی ستاد ملی بازافرینی بیان کرد: طبق این برنامه تصمیم داریم ۶۶ هزار هکتار شناسایی شده از بافت‌های شهری ایران توسط ادارات راه و شهرسازی، شهرداری‌ها و مقامات محلی را براساس طرح‌های تهیه شده تا افق ۱۴۰۰ مورد بازآفرینی قرار دهیم.
وی همچنین افزود: اگر بتوانیم پول شهرداری و ادارات دولتی را طی یک اقدام همگرایانه در کنار هم جمع کنیم می‌توانیم سرمایه مورد نیاز برای احیای این مناطق را به ارزش ۱۲۳ هزار میلیارد تومان جمع‌آوری کنیم.
به گفته آخوندی در ۶۶ هزار هکتار مذکور تعداد ۵۰۰ هزار واحد مسکونی با سرمایه‌ای ۵۰ هزار میلیارد تومانی از سوی بخش خصوصی و تسهیلات بانکی باید مورد بازسازی و نوسازی قرار گرفته و مابقی اقدامات بازسازی محله از سوی شهرداری و دولت تأمین شود.
عضو کابینه دولت و تدبیر و امید با تأکید براینکه در صورت همگرا شدن هزینه‌های مذکور از سوی دستگاه‌ها، اجرای بازآفرینی شهری و توسعه پایدار در کشور محقق می‌شود گفت: دولت برای این اقدام یک سند ملی بازآفرینی به تصویب رسانده که در جلسات ملی، استانی و شهرستانی بررسی و تهیه شده است.
آخوندی در پایان خاطرنشان کرد: ستاد بازآفرینی با هدف ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌ها ایجاد شد تا شاید بتواند از این هم افزایی به ارزش افزوده و بهره‌وری بیشتری از مجموعه سرمایه ملی در کشور دست پیدا کرد.