به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در هفتمین کنفرانس توسعه پایدار و عمران شهری که امروز در کارخانه ریسباف اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: باید به این موضوع توجه کنیم که از اصطلاح توسعه پایدار در دوره معاصر بسیار استفاده کردیم، ولی معمولاً آن را به کار نبردیم. به عنوان مثال کلمه توسعه از روز اول معادل کلمه خوب بود و توسعه پایدار نیز که در حدود دو دهه در ادبیات برنامهریزی و سیاستگذاری به کار میرود نزد عموم کسانی که راجع به این موضوع کار میکنند معادل خوب است و تاملی برای محتوای آن نمیکنیم که در هفتمین اجلاس به دنبال تعریف روشنی برای آن هستیم.
وی با بیان اینکه براساس معنی پایداری که قابل تداوم و ادامه دار است، تصریح کرد: تا قبل از یک قرن گذشته یعنی قبل از ابتدای پهلوی به جز پایداری چیزی نمیبینیم پایداری پدیده جدیدی در ادبیات ایران نیست و به دلیل اینکه اکنون دچار ناپایداری شدیم و همه زندگی ما را تحت تاثیر گذاشته، به دنبال پایداری و شیوههایی که ما را از این وضعیت نجات دهد، هستیم.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: با نگاه به گذشته درمی یابیم که چرا فکر میکنیم تا قبل از یک قرن اخیر با اصطلاح پایداری آشنا بودیم و چگونه دچار این وضعیت شدیم؟ امروز اصطلاحاتی را مکرر راجع به شهرها میشنویم و میگوییم شهرها دچار رشد بی رویه شدند و بیبرنامه رشد کردند، منظور اتفاقی است که در نیم قرن اخیر روی داده که در این مدت با وجود وزارت آبادانی و مسکن، سازوکار مدیریتی در دولت راجع به عمران شهری، سازوکار مدیریتی در شهرداریها و طرحهای جامع و تفصیلی که داشتیم و با وجود اینکه بیبرنامه نبودیم اما دچار این مشکلات شدیم که مکرر میشنویم بعد از اصلاحات اراضی شاهد هجوم فوق العاده زیاد جمعیت به شهرها بودیم که افزایش انفجاری جمعیت باعث این اتفاقها بود.
وی با بیان اینکه اصفهان نیز در زمان ورود شاه عباس به این شهر و تصمیم وی برای پایتختی اصفهان، جمعیتی بین ۵۰ تا ۸۰ هزار نفر داشت، اظهار کرد: اصفهانی را برای ۶۵۰ هزار نفر برنامهریزی میکنند که به طور متوسط این شهر در آن زمان ۶۵ هزار نفر جمعیت داشته است یعنی برای ۱۰ برابر جمعیت در آن زمان برنامهریزی میکنند، در نیم قرن اخیر در کشور شهری نداشتهایم که جمعیت آن به ۱۰ برابر افزایش پیدا کرده باشد، اما اصفهان علاوه بر افزایش ۱۰ برابری جمعیت، تا قبل از حمله محمود افغان به یک میلیون نفر رسید.
بهشتی افزود: توسعه شهری برای اصفهان فرصتی میشود تا این شهر مانند یک جواهر توسعه پیدا کند. پس استدلال، استدلال درستی نیست و در نوع رویکرد مشکل پیدا کردیم که وقتی صحبت از توسعه پایدار میکنیم باید رویکردمان را تغییر دهیم و باید برای ما اصفهان ماندن اصفهان مهم باشد و اگر در زمان شاه عباس اصفهان توسعه پیدا کرد، اصفهان در اصفهان بودنش توسعه پیدا کرد و به جای دیگری تبدیل نشد و ژنوم شهر اصفهان محفوظ باقی ماند و به همین دلیل اصفهان به گونهای توسعه پیدا کرد که ما امروز به آن میبالیم.
وی ادامه داد: در طول دو دهه اخیر با این استدلالها و توسعه پایدار، شاهد انفجار جمعیت شهرها بودیم که در هفتمین کنفرانس نشانههایی برای امیدواری دیده میشود، وقتی صحبت از ژنوم و اصفهان بودن اصفهان میکنیم اگر توسعهای در اصفهان روی دهد که به اصفهان بودن اصفهان صدمه بزند نشانهای از پایدار نبودن توسعه است، اما اگر به آن چیزی که اصفهان بودن اصفهان را تقویت میکند، احترام بگذارد یک نشانهای برای امیدواری خواهد بود.
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه برگزاری هفتمین کنفرانس در کارخانه ریسباف نشانه خیلی خوب و نقطه عطف است، تصریح کرد: کنار چهارباغ و در کنار این کارخانه، کارخانههای زیادی قرار داشتند که از بین رفتند و نشانه رویکرد ما در توسعه بودند که رویکرد ما در حال تغییر است و از این جهت نشانههای خوبی در حال روی دادن است و نشانههای خوبی در متن نوشتههای فرهنگی اجتماعی جامعه اتفاق میافتد، نشانههای خوبی در ظهور عوارض ناگوار کارهای گذشته مانند مشکلاتی که برای رودخانه زاینده رود ایجاد شده اتفاق میافتد که میتواند به ما برای جبران گذشته کمک کند و یکی از ویژگیهای توسعه پایدار معقول بودن است که اگر به سر عقل نیاییم اتفاقهای ناگواری روی خواهد داد.
وی بیان کرد: قبل از تغییر رویکرد در قرن اخیر در سرزمینمان، در مواجهه با همه امور از جمله توسعه شهری به صورتی بود که نگاهمان نگاه همه جانبه، همزمان ذومقیاس و همزمان ذومراتب نیز بود و شهر را امری واحد میدیدیم که اینگونه به موضوع نگاه میکردیم که نام آن نگاه حکمی بود.
بهشتی افزود: در ادبیات ما نیز درباره موضوعهای کشاورزی و سنگ معدن اینگونه صحبت شده که در رویکرد شهری نیز اینگونه در گذشته صحبت شده و آخرین سند در این نوع نگاه به موضوع شهری کتابی به نام تاریخ کاشان است که توصیه میکنم تمام افراد فعال در زمینه برنامه ریزی شهری، عمران شهری، مطالعه کنند و این کتاب آخرین سندی است که مبتنی بر اندیشههای ایرانشهری در شهرهای مهم نوشته شده است.
وی در پایان تاکید کرد: ببینید گذشتگان چگونه به شهرها نگاه میکردند و ما چگونه به شهرهایمان نگاه میکنیم؟ نوع نگاه ما به شهرها این مشکلات را در شهرها ایجاد کرده که اگر نوع نگاه را اصلاح کنیم آثار آن در شهرهای ما آشکار میشود و مسیر تسریع میشود و توجه به این موضوع بسیار با اهمیت است که با وجود اینکه یکی از پایههای توسعه پایدار طبیعت است، اما یکی دیگر از پایههای آن تجربه تاریخی زیست در آن نقطه و احترام گذاشتن به این تجربه است که در آثار تاریخی و میراث فرهنگی شهر ملموس است.