براساس این اصلاحیه سازمان ملی زمین و مسكن شركتی است سهامی با مدت نامحدود و وابسته به وزارت مسكن و شهرسازی كه دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی بوده و طبق قانون تجارت، اساسنامه و مقررات مربوط به شركتهای دولتی اداره می شود.اجرای قانون زمین شهری، تدوین برنامه های بخش مسكن و بسترسازی برای اجرای برنامه ها از طریق الگوسازی، سرمایه گذاری به طور مستقل یا با مشاركت بخش عمومی و خصوصی، تحصیل وام و مشاركت در ایجاد كارخانه های تهیه مصالح ساختمانی از جمله اهداف این سازمان به شمار می آیند.
پس از ادغام دو وزارتخانه راه وترابری و مسكن وشهرسازی در سال ۱۳۹۰ این سازمان به عنوان یكی از زیر مجموعه های وزارت راه وشهرسازی فعالیت می كند.
سازمان ملی زمین و مسكن، شركتی دولتی و وابسته به وزارت راه و شهرسازی می باشد .این سازمان دارای شخصیت حقوقی مستقل است و به‌صورت شركت سهامی‌خاص برای مدت نامحدود اداره می‌شود. سازمان دارای استقلال مالی می باشد. سرمایه سازمان مبلغ هشتصد و بیست و نه میلیارد و پنجاه و هشت میلیون و هفتصد و هفت هزار و پانصد و پنجاه و نه (۸۲۹.۰۵۸.۷۰۷.۵۵۹) ریال و منقسم به‌هشتاد و دو میلیون و نهصد و پنج هزار و هشتصد و هفتاد (۸۲.۹۰۵.۸۷۰) سهم ده هزار ریالی است كه تماماً تأدیه گردیده و صددرصد (۱۰۰%) متعلق به دولت می‌باشد.
هدف از تشكیل سازمان، برنامه‌ریزی و ساماندهی فعالیتهای تصدی وزارت راه و شهرسازی در زمینه‌های زیر می‌باشد:
الف ـ تامین، اداره و بهره‌برداری از زمین.
ب ـ فعالیت در زمینه تامین مسكن در چارچوب طرح جامع مسكن و سیاستهای ابلاغی دولت و وزارت راه و شهرسازی؛ (پیگیری اجرای پروژه های مسکن مهر شهرهای بالای ۲۵ هزار نفر در سراسر کشور.)
فعالیت سازمان به شرح زیر می‌باشد:
۱ـ اجرای امور و وظایف مندرج در قوانین و مقررات مربوط درخصوص زمین و مسكن در محدوده و حریم شهرها و شهركها در راستای حفظ حقوق و نمایندگی و اعمال مالكیت دولت نسبت به زمینهای موات، دولتی، اراضی و مراتع ملی، حریم و مستحدث و ساحلی، اراضی و باغات و مستغلات خالصه و عرصه اعیان احداثی در زمینهای خالصه، شهركها و مجتمعهای نیمه تمام متوقف و دیگر اراضی و املاكی كه اجرای امور آنها در محدوده و حریم شهرها و شهركها به سازمان مسكن، سازمان زمین شهری و سازمان ملی زمین و مسكن محول گردیده و انجام سایر وظایف اجرایی كه به موجب قوانین و مقررات به عهده وزارت مسكن و شهرسازی قرار گرفته یا می‌گیرد در چهارچوب سیاستهای دولت و قوانین و مقررات مربوط.
۲ـ ارایه پیشنهادهای لازم در زمینه راهبردها، سیاستها، برنامه‌های میان مدت و كوتاه مدت، ضوابط، مقررات و دستورالعملهای لازم مرتبط با اهداف و موضوعات فعالیت و وظایف سازمان به وزارت مسكن و شهرسازی به منظور سیر مراحل تصویب در مراجع ذی‌صلاح.
۳ـ اجرای برنامه‌های حمایتی تامین مسكن گروههای كم درآمد، ایجاد مجتمعهای مسكونی و شهركها، سرمایه‌گذاری و مشاركت در امر تامین مسكن در محدوده شهرها و شهركها براساس سیاستهای ابلاغی از طرف وزارت مسكن و شهرسازی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۴ـ الگوسازی در زمینه‌های طراحی شهری، طراحی و اجرای واحدهای مسكونی و جزییات شهری از طریق اجرای طرحها و پروژه‌های ویژه، با هماهنگی حوزه‌های تخصصی در داخل وزارت مسكن و شهرسازی.
۵ ـ واگذاری اراضی، املاك و مستحدثات ملكی مورد تصدی به عنوان معوض یا در قبال مطالبات اشخاص از سازمان از طریق مصالحه، تهاتر، معاوضه، فروش و اجاره دادن اراضی، املاك، مستحدثات ملكی مورد تصدی با رعایت مقررات مربوط و ضوابط شهرسازی و طرحهای توسعه عمران.
۶ ـ تملیك و تملك، خرید توافقی، اجاره كردن، تهاتر، معاوضه اراضی و املاك با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۷ـ اعمال تصدی حقوق مالكیت نسبت‌به اراضی و املاك دولتی در اختیار به‌نمایندگی از دولت (وزارت مسكن و شهرسازی) از قبیل شناسایی، حفاظت و نظارت، نقشه‌برداری، تجمیع، تفكیك و افراز آنها و طرح تعقیب و دفاع از دعاوی مربوط براساس سیاستهای ابلاغی وزارت مسكن و شهرسازی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۸ ـ جلب، هدایت و تجهیز منابع مردمی و غیردولتی و همچنین اخذ كمكهای دولتی از طریق مشاركت با اشخاص حقیقی و حقوقی، حمایت از تشكیل شركتهای سهامی‌عام و نظایر آن، انتشار اوراق مشاركت، تحصیل وام از موسسات اعتباری و پولی و سیستم بانكی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۹ ـ برنامه‌ریزی و ایجاد زمینه برای استفاده از خدمات و منابع مالی موسسات و شركتهای خارجی برای فعالان امر مسكن در كشور و در صورت لزوم عقد قرارداد برای استفاده از خدمات و منابع آنها برای سازمان با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۱۰ـ ارائه خدمات فنی و مهندسی و دانش استفاده از فناوری‌های نوین در تولید مصالح، قطعات ساختمانی و ساخت در اجرا و عملیاتی كردن برنامه‌ها و طرحهای تامین مسكن كشور.
۱۱ـ تنظیم امور مربوط به‌واگذاری كارخانجات خانه‌سازی به بخش خصوصی یا غیردولتی با اعمال برنامه‌ها و سیاستهای تشویقی و حمایتی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
۱۲ـ حمایت، تشویق، ترغیب و هدایت بخشهای خصوصی، تعاونی و عمومی غیردولتی در جهت تاسیس، ایجاد و بازسازی كارخانجات خانه‌سازی یا قطعات و مصالح ساختمانی و همچنین اصلاح یا تغییر خط تولید كارخانجات به منظور افزایش سرعت، كیفیت و تولید صنعتی مسكن.
۱۳ـ طراحی، احداث، خرید، اجاره كردن، تعمیر و نگهداری، تخریب و نوسازی، اجاره دادن و اداره خانه‌های سازمانی در حدود قوانیـن و مقررات مربوط و اعتباراتـی كه به‌این منظور در اختیار سازمان قرار می‌گیرد.
۱۴ـ حمایت از فعالیتهای بخشهای خصوصی، تعاونی و عمومی غیردولتی در زمینه تامین مسكن گروههای كم‌درآمد و نیازمند، كوچك‌سازی، انبوه‌سازی از طریق واگذاری زمین، ایجاد تسهیلات، تخفیفات ارایه كمكهای فنی براساس سیاستهای ابلاغی وزارت مسكن و شهرسازی.
۱۵ـ حمایت از تحقیقات، فعالیتهای علمی، توسعه منابع انسانی و سایر عوامل موثر در بهبود مدیریت امور مرتبط با اهداف سازمان.
۱۶ـ گردآوری اطلاعات، ایجاد نظامهای اطلاعاتی مرتبط با نیازهای سازمان و تشكیل بانكها و پایگاههای اطلاعاتی در زمینه‌های زمین و مسكن، روشهای ساخت، قطعات و مصالح ساختمانی و سایر وظایف سازمان.
۱۷ـ انجام مطالعات كاربردی مرتبط با وظایف سازمان.
۱۸ـ هماهنگی با مراجع و دستگاههای ذیربط در مورد تهیه برنامه‌های اجرایی زمین و مسكن و امور شهرسازی و معماری.