اصولا در فرایند برگزاری مسابقاتِ معماری و شهرسازی، شانس بیشتری برای خلق بناهای باکیفیت وجود دارد، زیرا در این فرایند معماران و شهرسازان با آزادی عمل بیشتر، این امکان را پیدا می کنند تا گاه ایده هایی بسیار متفاوت را ارایه کنند و گروهی دیگر از متخصصین با بررسی جوانب امر، داوری کرده و طرحی را که کارآمدتر است به کارفرما پیشنهاد دهند و این روند در مجموع برای کارفرما نتایج بهتری به همراه دارد. در واقع برای او موقعیت مغتنمی است تا ایدههای ناب متنوعی را دریافت کند. از دگرسو مسابقات معماری در مواقعی که به شکل آزاد برگزار میشوند، برای گروهها و دفاتر جوان هم فرصتی است تا بتوانند با کارشان شناخته شوند و خیلی از معماران به نامِ دنیا از طریق مسابقات معماری معرفی شده اند.
به باور من با گسترده شدن مسابقات، آموزش معماری پس از دانشگاه هم تداوم مییابد. چرا که برای گرفتن کار، رویه های معمول که بعضاً فساد انگیز است کفایت نمی کند و معمار و شهرساز باید در رقابت و ارایه ایده موفقیت کسب کند، و درنتیجه افراد بایستی اطلاعات معماری خود را به روز نگه داشته و در بسیاری از موارد در یک کار تیمی شرکت کنند و برای به ثمر رساندن یک ایدهی خلاق در تناسب با نیازهای کارفرما و احیاناً سلیقهی داوران، وارد چالشی آموزنده شوند. البته اعتقاد ندارم که برای همه پروژهها بهترین راه برگزاری مسابقه است، این موضوع وابسته به شرایط هر پروژه است.
تشکیل دبیرخانه مسابقات معماری، در واقع خواسته حرفه و به خصوص جوانان معمار کشور بود. در گذشته مشکلاتی از قبیل عدم پرداخت جوایز، نامتناسب بودن جوایز با حجم طراحی، مشخص نبودن داوران در فراخوان مسابقه، برخوردهای سلیقهای مغایر با تعهدات اولیه در اعلام نتایج، ... وجود داشت و علیرغم آیین نامه تهیه شده توسط فرهنگستان هنر در سال ۱۳۸۲ و تصویب شورایعالی انقلاب فرهنگی، مجرایی برای پیگیری اعتراضات وجود نداشت. کارفرما، برگزار کننده، داوران و شرکتکنندگان هیچکدام شرایط را مطلوب نمیدانستند.
با حضور در وزارت راه و شهرسازی، موضوع مسابقات را با وزیر مطرح کردم که با استقبال ایشان مواجه شد. حال در شرایطی که کمتر از دو سال از تشکیل دبیرخانه میگذرد، در سال گذشته ۵۲ درصد مسابقات برگزار شده در سرتاسر کشور در دبیرخانه ثبت شده است. اگرچه با ایدهآل فاصله داریم ولی میتوان اطمینان داشت که در مسیر درستی حرکت میکنیم. در این مدت با تلاش دو رکن "دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی" و "هیئت حل اختلاف" تغییرات مثبتی اتفاق افتاده و پیرامون فرهنگسازیِ موضوع، گامهایی رو به جلو برداشته شده است.
اکنون نشان دبیرخانه در پای آگهی برگزاری مسابقات، علامتی از اطمینان در رعایت حداقل الزامات تلقی می شود. در این میان مفتخرم که از نظرات معماران متشکل در "کمیته مشورتی دبیرخانه" نیز بهرهمند هستم.
*معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی