محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اهم برنامه‌های مرکز را در حوزه راه تشریح کرد.
شکرچی‌زاده تدوین برنامه علمیاتی ایمنی راه‌های کشور، مشاوره جهت پروژه EPC باند ۲۹ راست و تاکسیوی‌های ارتباطی فرودگاه مهرآباد، پروژه سامانه مديريت روسازي راهها، دو جداره سازی تانکرهای حمل قیر و تدوین چارچوب راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی را از مهمترین اقدامات و دستاوردهای مرکز در سال ۹۶ برشمرد و به ارایه نکاتی در باره هرکدام پرداخت.
تدوین برنامه عملیاتی ایمنی راه‌های کشور
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: هدف اصلی از تدوین برنامه عملیاتی ایمنی راه‌های کشور، تعیین وظایف عملیاتی سازمان‌های مرتبط در راستای نقشه راه ارتقای ایمنی راه‌های کشور است. همچنین، هدف کمّی مدنظر در برنامه عملیاتی ایمنی راه‌های کشور که بر اساس در راهبرد ملي ايمني راه‌هاي ايران به دست آمده، کاهش شاخص کشته به صد هزار جمعیت به میزان ۹ در ابتدای سال ۱۴۰۰ است.
وی اهداف عملیاتی این برنامه را شاملِ تقویت زیرساخت و ظرفیت مدیریتی برای اجرای فعالیت های ایمنی راه در سطح ملی، طراحی، بهبود، توسعه و بکارگیری سیستم ثبت اطلاعات سوانح جاده ای در سطح ملی، ارایه و پیاده سازی راهبردها و برنامه‌های ایمنی راه پایدار از طریق ایجاد فرایندها و بکارگیری روش های اجرایی و مدیریتی یکپارچه، پایش فرایند و عملکرد بر اساس تعدادی از شاخص‌های عملکردی ایمنی راه، تشویق به اعتباردهی بیشتر به ایمنی راه و استفاده بهتر از منابع موجود از طریق حصول اطمینان از در نظر گرفتن عنصر ایمنی راه در پروژه‌های زیرساختی و در نهایت انتقال دانش از طریق آماده‌سازی، ارایه و انتشار منابع و مراجع راهنما، دستورالعمل‌های فنی، ابزار تجزیه و تحلیل و برنامه‌های آموزشی برای سازمان‌های مسؤول و کارشناسان ایمنی راه در سرتاسر کشور برشمرد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی دستاوردهای تدوین برنامه عملیاتی ایمنی راه های کشور را نیز در ۴ مورد توضیح داد و گفت: مجموعه‌ای از وظایف عملیاتی دستگاه‌های اجرایی و تعیین اولویت‌های راهبردی آن، تعیین شاخص‌های عملکردی ایمنی راه در سه سطح شاخص‌های اقدامات، پیامدهای میانی و پیامدهای نهایی و تبیین روش‌های پایش، تعیین جزییات اجرایی مربوط به منابع و محدودیت‌های اجرای برنامه‌ها و ارائه برنامه انتقال دانش و تدوین برنامه آموزش برای دستگاه‌های اجرایی از دستاوردهای تدوین برنامه عملیاتی ایمنی راه های کشور است.
مشاوره جهت پروژه EPC باند ۲۹ راست و تاکسیوی‌های ارتباطی فرودگاه مهرآباد
شکرچی‌زاده گفت: فرودگاه بین‌المللی مهرآباد جایگاه ویژه‌ای در صنعت حمل و نقل هوایی و نظام اقتصادی کشور داشته و پروژه بازسازی تجهیزات پروازی و بهسازی باندهای این فرودگاه برای اولین بار پس از انقلاب اجرا می‌شود. از این‌رو، پروژه بهسازی باند ۲۹ راست فرودگاه بین‌المللی مهرآباد در سطح ملی دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و تجارب فنی و مدیریتی حاصل از آن می‌تواند برای پروژه‌های مشابه دیگر ارزشمند باشد.
وی ادامه داد: از ویژگی‌های این پروژه، اجرای روسازی بتنی بجای روسازی آسفالتی می‌باشد که به دلیل مزایای روسازی‌های بتنی، در سال‌های اخیر در سطح کشور مورد توجه قرار گرفته است. از مزایای روسازی‌های بتنی نسبت به آسفالتی می‌توان به دوام و طول عمر بیشتر (تا ۲ برابر)، مقاومت بیشتر در برابر تنش‌های برشی، حساسیت کمتر نسبت به ضعف لایه‌های زیرین، پایداری در برابر ریزش مواد شیمیایی و هزینه کمتر عملیات ترمیم اشاره نمود.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: این در حالی است که از لحاظ اجرایی، اجرای روسازی بتنی به ماشین‌آلات خاص و تیم اجرایی کارآمد نیاز داشته و عملیات ترمیم و اصلاح خرابی‌ها نیز پیچیدگی بیشتری دارد. از آنجا که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی متولی امر پژوهش‌های کاربردی در حوزه وزارت راه و شهرسازی است، حضور آن به عنوان ناظر عالی کارفرما (شرکت فرودگاه‌های کشور) در پروژه بهسازی باند ۲۹ راست فرودگاه بین‌المللی مهرآباد نقش مهمی‌در ارتقای کیفیت این پروژه ملی دارد. دستاوردهای حاصل از این پروژه بویژه تدوین فرآیند تضمین کیفیت در پروژه‌های روسازی بتنی می‌تواند در جهت توسعه کاربرد روسازی‌های بتنی در کشور موثر باشد.
شکرچی‌زاده ۱۱ دستاور پروژه شامل کنترل و نظارت عالیه بر فرآیند‌های اجرایی رویه بتنی فرودگاه مهرآباد را برشمرد و گفت: آماده‌سازی و تراش آسفالت و بازیافت مصالح آسفالت موجود، حمل و اجرا، انجام عملیات تثبیت بستر توسط مخلوط تراشه آسفالت-سیمان و کنترل کیفی حین اجرا و پس از آن و شرایط تضمین کیفیت، بررسی و ارائه طرح مخلوط بتن بر اساس شرایط موجود، الزامات و روش اجرا، بررسی و پیششنهاد روش اجرایی مناسب، ارائه ضوابط فنی پذیرش و کنترل کیفی رویه بتنی باند پرواز فرودگاه مهرآباد، ارائه روش‌های اجرایی مطلوب و برنامه‌ریزی فرآینده‌های اجرائی و کنترل تجهیزات فنی و تدوین چک‌لیست‌های رفع مشکل است.
وی در بیان دیگر دستاوردهای این پروژه، گفت: اجرای رویه بتنی، پرداخت، ایجاد بافت سطحی، عمل‌آوری، برش و درزبندی، کنترل کیفی سطح تمام شده بتن، بررسی‌های بصری و میزان ترک‌ها و آسیب‌های سطحی، کنترل ناهمواری‌های سطحی و بررسی تلرانس‌های مشخصات فنی پروژه و کنترل‌های ثانویه با مغزه‌گیری از بتن از دیگر دستاوردهای این پروژه هستند.
پروژه سامانه مديريت روسازي راهها
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی پروژه سامانه مدیریت روسازی راه ها را از دیگر اقدامات مهم دانست و افزود: اين پروژه با هدف افزايش عمر و عملكرد روسازي‌هاي آسفالتي و تأكيد بر مديريت روسازي، مشتمل بر عملكردهاي ارزيابي وضعيت روسازي راهها، پيش‌بيني وضعيت روسازي، مديريت در سطح شبكه و گام بعد مديريت در سطح پروژه، انجام شد.
به گفته شکرچی‌زاده دستاوردهای این پروژه؛ ارزيابي كارا و مؤثر وضعيت موجود شبكه روسازي راهها و پيش‌بيني عملكرد و عمر مفيد روسازي‌ها، هماهنگي كليه فعاليت‌هاي طرح، ساخت و نگهداري روسازي راه، ارزيابي سياست‌ها، استاندارد‌ها و برنامه‌هاي ساخت، ترميم و نگهداري روسازي راهها، اولويت‌بندي فعاليت‌هاي ساخت، ترميم و بازسازي روسازي‌ها، تخصيص بهينه بودجه و نيز بهينه‌سازي سرمايه‌ها در فعاليت‌هاي تعمير و نگهداري و صرفه‌جويي اقتصادي ناشي از كاهش هزينه‌هاي ساخت و نگهداري و امكان انتخاب بهترين زمان و روش ترميم و نگهداري اهدافی است که با اجرای صحیح سامانه مديريت روسازي راهها در کشور، تحقق آن امکانپذیر خواهد بود.
دو جداره سازی تانکرهای حمل قیر
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هدف از ساخت تانکر دوجداره حمل قیر را حفظ دمای قیر از زمان بارگیری تا زمان تخلیه عنوان کرد و گفت: با اینکار کیفیت قیر ثابت و زمان تخلیه بهبود می‌یابد. گرم کردن دوباره قیر با مشعل گاز سوز و حرارت دادن کنترل نشده قیر سرد در زمان تخلیه علاوه بر خطرات ایمنی سبب اکسیداسیون و کاهش کیفیت قیر و در نتیجه کاهش کیفیت آسفالت ساخته شده از این قیر می‌شود. با نگاهی به عمر پایین این نوع آسفالت و هزینه‌های تعمیر و نگهداری از راه های ساخته شده با این آسفالت، بی درنگ مشخص می‌شود که هزینه دوجداره کردن تانکر حمل کننده قیر رقمی ناچیز است.
شکرچی‌زاده ادامه داد: دستاوردهای این پروژه شاملِ کاهش زمان تخلیه قیر و بهبود کیفیت تخلیه، ایمنی بالا در زمان تخلیه قیر به علت حذف شعله مستقیم امکان آتش سوزی کاهش می یابد، افزایش مقاومت تانکر در مواقع تصادف و واژگونی و کاهش هزینه‌های سوخت است.
تدوین چارچوب راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی
وی تدوین چارچوب راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی از دیگر اقدام های مهم در سال ۹۶ برشمرد و گفت: در ایران، توسعه شبکه حمل و نقل عمومی متناسب با افزایش جمعیت نواحی شهری نبوده و به ویژه در نواحی کلانشهری و شهرهای حومه‌ای، عدم کفایت و ناکارآمدی شبکه حمل و نقل عمومی موجب افزایش بی‌رویه استفاده از وسایل نقلیه خصوصی شده‌است.
شکرچی‌زاده ادامه داد: در همین راستا، مطابق با سیاست‌های اخیر وزارت راه و شهرسازی مبتنی بر توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی، گسترش سیستم حمل و نقل ریلی درون و برون شهری مورد تأکید و توجه ویژه قرار گرفته‌است. با توجه به موارد فوق و جایگاه مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان بازوری پژوهشی وزارت متبوع، تدوین راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی در دستور کار این مرکز قرار گرفته‌است.
وی تصریح کرد: هدف اصلی پژوهش حاضر «تدوین چارچوبی برای تهیه راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی» است که زیربنای تهیه راهنمای ملی قرار گیرد.
رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی خاطرنشان کرد: بسط چارچوب مفهومی و نظری موضوع توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی و شناسایی پیش‌نیازهای آن و همچنین مطالعه موردی تجارب بین‌المللی در تدوین چارچوب راهنمای توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل ریلی اهداف جانبی است که دستیابی به آنها مدنظر است.
شکرچی‌زاده گفت: پروژه حاضر دارای ماهیتی اجرایی و عملیاتی بوده و پایه و اساس تدوین یک راهنمای ملی را تشکیل می‌دهد. بر این اساس، فرآیندی جامع برای تهیه طرح و برنامه شهرسازی مبتنی بر حمل و نقل همگانی تدوین شده که شامل مراحلی است که در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: شناخت مقیاس‌پروژه بر مبنای جمعیت شهر موردنظر (کلانشهر، شهر بزرگ، شهر میانی، شهر کوچک و شهر جدید) و سطح عملکرد ایستگاه (محله، شهر، حومه، فراشهر و بین‌المللی)، شناسایی اسناد مرتبط با برنامه‌ریزی شهری و حمل و نقل بر مبنای دسته‌بندی طرح‌های موجود در رابطه با جمعیت شهر، شناخت سیستم حمل و نقل مناسب بر مبنای دسته‌بندی جمعیت و مقیاس شهر و قوانین موجود بخشی از مراحلی است که در دستور کار قرار گرفت.
شکرچی‌زاده افزود: تهیه سند برنامه راهبردی شهرسازی مبتنی بر حمل و نقل همگانی، برنامه‌ریزی سیستم حمل و نقل همگانی در مقیاس‌های مختلف (سیستم، کریدور و ایستگاه)، طراحی و برنامه‌ریزی بر اساس گونه‌شناسی ایستگاه، اعمال اصول طراحی و تهیه طرح نهایی بر اساس اصولِ پیاده‌محوری، امکان تردد با دوچرخه، ایجاد ارتباط و نفوذپذیری، حمل و نقل همگانی انبوه، اختلاط کاربری‌ها، افزایش تراکم، توسعه شهری فشرده و تغییر رویکرد از دیگر مراحلی بوده که در دستور کار قرار گرفت و اینها دستاوردهایی است که حاصل شده‌اند.