به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کردستان، شهر سنندج مرکز استان کردستان و در فاصله ۴۸۵ کیلومتری جنوب غربی تهران قرار گرفته است و به دلیل مرکزیت آن در گذشته، دارای مساجد، ابنیه‌های تاریخی و عمارت و بازار قدیمی است که امروزه به محلی برای بازدید گردشگران و علاقه‌مندان به معماری و آثار تاریخی و دیدنی تبدیل شده است.
از جمله آثار دیدنی و تاریخی سنندج مربوط به عمارت های موجود در آن است که معماری بی‌نظیر و رویدادهای تاریخی که در طول دوران صفویه و قاجار و پهلوی در آن‌ها روی داده همواره از مهمترین دلایل جذب گردشگران به این مکان‌ها است.
از پنج عمارت موجود در این شهر عمارت آصف به موزه مردم‌شناسی و عمارت حبیبی هم به خانه صنایع‌دستی تبدیل شده است.
عمارت آصف (خانه کورد)
خانه کرد، موزه مردم‌شناسی مناطق کردنشین و بزرگ‌ترین موزه مردم‌شناسی مربوط به یک قوم در کشور ایران است که در خیابان امام خمینی (ره) شهر سنندج واقع شده است.
این موزه در عمارت آصف دایر شده و یکی از بزرگ‌ترین عمارت های اعیانی و اماکن دیدنی شهر سنندج است که دارای ارزش‌های ویژه معماری از لحاظ آجرکاری و گچ‌بری و اروسی‌سازی است و حمام آن زیباترین حمام خصوصی در بین حمام‌های سنندج است. بنای اولیه این عمارت مربوط به دوره صفویه بوده و در دوره‌های قاجار و پهلوی تکمیل‌تر شده است.
موزه سنندج
این موزه از اماکن دیدنی شهر سنندج در خیابان امام، کوچه حبیبی و در بخش بیرونی عمارت ملأ لطف‌الله شیخ‌الاسلام (که امروزه به خانه سالار سعید مشهور است) قرار دارد و در آن اشیاء تاریخی کشف شده از استان کردستان و سایر نقاط ایران به گذاشته شده است.
اروسی موزه سنندج یکی از نمونه‌های بی‌نظیر هنر اروسی‌سازی و کار استادکاران سنندجی است، عمارت ملا لطف‌الله از بناهای باقی مانده دوران قاجار است.
عمارت خسروآباد
این عمارت در بلوار خسروآباد (شبلی) قرار دارد. عمارت در نوع خود بی‌نظیر بوده و سال‌ها مرکز حکومت حکام اردلان به ویژه خسروخان بوده است. مجموعه عمارت و باغ آن افزون بر دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار در بخش غربی و ساختمان‌های شرقی با غلام گردش‌ها و ایوان ستون‌دار مشرف بر صحن عمارت و فضای بیرونی بنا دارای فضاهای دیگری چون حمام، اتاق قاپ چیان و خدمت کاران است. تزیینات معماری این بنا شامل گچ‌بری، آجرکاری، اروسی‌های زیبا و حوض چلیپا شکل داخل عمارت است.
عمارت وکیل
این مجموعه بزرگ در خیابان کشاورز واقع شده است و شامل سه حیاط با عمارت های مربوطه و یک حمام خصوصی در داخل مجموعه و یک حمام عمومی در خارج آن است. بخش اصلی عمارت وکیل در دوران زندیه ساخته شده و بخش‌های دیگران متعلق به دوره‌های قاجار و از جاذبه‌های گردشگری سنندج است. مجموعه دارای تزییناتی چون آجرکاری‌های زیبا و اروسی های پرکار است و حیاط مرکزی دارای سقف شیروانی با طرح کلاه‌فرنگی است.
عمارت مشیر دیوان
این عمارت در خیابان شهدا در شهرستان سنندج قرار دارد و شامل هفت حیاط با فضاهای مرتبط است و یک حمام خصوصی در داخل مجموعه دارد و هریک از حیاط‌ها نیز دارای آب‌نما هستند.
عمارت توسط میرزا یوسف مشیر دیوان در دوره قاجار ساخته شده و از زیباترین ایوان با طرح کلاه فرنگ در سنندج متعلق به این بنا است.
در این عمارت نیز از اروسی های پرکار، تزیینات آجری، کاربندی‌ها و گچ‌بری جهت تزیین استفاده شده است.
عمارت حبیبی ( خانه صنایع‌دستی)
خانه صنایع‌دستی کردستان از زیباترین اماکن دیدنی شهر سنندج، در سال ۱۳۹۳ در عمارت حبیبی با هدف حمایت از تولیدکنندگان شاخص و ترویج صنایع‌دستی استان کردستان ایجاد گردیده شد، خانه صنایع‌دستی در بافت تاریخی سنندج همجوار موزه باستان‌شناسی سنندج در خیابان امام، کوچه حبیبی واقع شده است.
این مجموعه کارگاه‌های هنرهای سنتی و صنایع‌دستی اعم از نگارگری و تذهیب، هنرهای چوبی، سازسازی، دف سازی، ارسی‌سازی و گره چینی، مصنوعات چوبی، وندی سازی و غیره فعال بوده و پذیرای بازدیدکنندگان و گردشگران به منظور آشنایی با شیوه‌های ساخت و تولید این صنایع بومی و اصیل کردستان است.
مسجد جامع سنندج
این مسجد در ضلع شمالی خیابان امام خمینی (ره) قرار گرفته است و بر اساس مدارک موجود، در زمان احداث مسجد مربوط به دوره قاجار بوده و به دستور امان‌الله خان والی کردستان در سال ۱۲۲۸ هجری قمری ساخته شده است.
این مسجد دو ایوانی است با یک حیاط مرکزی که در پیرامون آن ۱۲ حجره برای طلاب علوم دینی ساخته شده و دارای شبستانی بزرگ با ۲۴ ستون است و اطراف شبستان و سرستون‌ها با آیات کلام‌الله مجید مزین شده است.
برای تزیین دیوارهای مسجد از کاشی‌های هفت‌رنگ استفاده شده و در ازاره آن سنگ مرمر به کار رفته است.
مجموعه پارک تفریحی آبیدر
این مجموعه یکی از جاذبه‌های گردشگری سنندج در غرب این شهر و در انتهای خیابان آبیدر قرار دارد. شهر سنندج از فراز این پارک چشم‌انداز بسیار زیبایی دارد.
چندین باغ و چشمهٔ طبیعی در این پارک وجود دارد، یکی از بزرگ‌ترین باغ‌های این مجموعه باغ امیریه است و بزرگ‌ترین سینمای روباز (تابستانی) کشور و خاورمیانه در این باغ جای گرفته است.
این مجموعه از قدیم‌الایام تفریح گاه مردم سنندج بوده و کوه آبیدر دارای محبوبیت خاصی در میان مردم است.
بازار سنندج
این بازار در دو طرف خیابان انقلاب قرار گرفته و در سال ۱۰۴۶ هجری قمری همزمان با مرکزیت یافتن شهر سنندج به عنوان مرکز حکومت اردلان‌ها ساخته شده است.
پلان این بازار به صورت مستطیل بزرگی است که در اکثر خیابان‌کشی دوران حکومت پهلوی به دو بخش تقسیم شده و بخش شمالی آن بازار سنندجی و بخش جنوبی آن بازار آصف نام گرفته است. با وجود مراکز خرید جدید، این بازار هم چنان موقعیت و ارزش خود را از لحاظ تجاری حفظ کرده است.
حمام تاریخی عبدالخالق (نمایشگاه و فروشگاه صنایع‌دستی)
یکی از جاذبه‌های گردشگری سنندج حمام تاریخی عبدالخالق است که در راستای معرفی صنایع‌دستی کردستان و ایجاد مرکزی برای فروش و نمایش دائمی آن با همکاری اتحادیه تعاونی‌های صنایع‌دستی استان با توجه به قرارگیری در بافت قدیم سنندج و مجاورت در ضلع شرقی بازار قدیمی سنندج در خیابان انقلاب (سیروس سابق) تجدید بنا و مرمت شده است.
دسترسی به این سایت از طریق چهارراه انقلاب، خیابان ۲۸ دی، کوچه حمام امکان‌پذیر است و در این نمایشگاه هنرمندان صنایع‌دستی ضمن فعالیت و تولید محصولات بومی استان، امکان خرید تولیدات خود را در قسمت فروش نمایشگاه برای گردشگران و بازدیدکنندگان فراهم کرده‌اند.
قابل‌ذکر است، تاریخ ساخت بنا مربوط به دوره قاجاریه و معماری بومی توسط استادکاران و معماران سنندجی ساخته شده و در حال حاضر دومین حمام بزرگ قدیمی شهر سنندج است.