به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی امروز در نودمین روز حادثه سانچی نتایج رسیدگی به سانحه نفتکش سانچی و کشتی فله بر کریستال توسط مسئولان ارشد سازمان بنادر و دریانوردی اعلام شد.
به گفته راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی رسیدگی به این پرونده بر مبنای معاهده بین‌المللی ایمنی جان اشخاص در دریا انجام گرفت که ایران متعهد به انجام این کنوانسیون است و تمام کشورهایی که دارای منافعی در حادثه فوق بودند محق هستند در کمیته رسیدگی حضور داشته باشند.
مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی با تاکید بر این مطلب که سازمان بنادر به عنوان مرجع حاکمیتی دریایی تیم رسیدگی خود را مامور کرد تا در فرآیند رسیدگی به سانحه حضور داشته باشد، افزود: ایران به دلیل آنکه ۳۰ نفر از خدمه کشتی سانچی ایرانی بودند، بنگلادش به دلیل حضور دو نفر از کارکنان کشتی که بنگلادشی بودند، پاناما به واسطه اینکه سانچی تحت پرچم پاناما در حال حرکت بود و چین به واسطه آنکه حادثه در آب‌های تحت مسئولیت آن کشور به وقوع پیوست و هنگ کنگ به دلیل آنکه کشتی تحت مالکیت خودمختار چین در این آب‌ها در حال حرکت بود در این حادثه ذی‌نفع هستند و در بررسی نتایج تصمیمات لازم را گرفتند.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: هفته گذشته سومین نشست کمیته مشترک متشکل از کشورهای ذی‌نفع برگزار شد و ارزیابی دقیق مستندات و موارد استخراج شده اعلام می‌شود.
هادی حق‌شناس معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در نشست خبری فوق اعلام کرد: کمیته ایرانی بررسی سانحه متشکل از نادر پسنده، مدیرکل دریایی سازمان بنادر، عباس نژاد معاون مدیرکل دریایی سازمان و مرادی مدیرکل بررسی‌ها و مطالعات راهبردی سازمان بودند و در واقع از بهترین‌های سازمان بنادر برای بررسی حادثه سانچی انتخاب شدند.
در ادامه این نشست نادر پسنده، مدیرکل دریایی سازمان بنادر با بررسی دقیقه به دقیقه حادثه اعلام کرد: علت اصلی سانحه براساس نظریه کشورهای ایران، پاناما و بنگلادش تغییر مسیر کشتی سی. اف کریستال به سمت راست که در ۱۵ دقیقه قبل از سانحه آغاز شده بود باعث ایجاد موقعیت خطر تصادم شده است و اگر این تغییر مسیر صورت نمی‌گرفت تصادمی رخ نمی‌داد.
مدیرکل دریایی سازمان بنادر در بیان دلايل فرعی سانحه نیز براساس نظریه سه کشور ایران، پاناما و بنگلادش اعلام کرد: افسران و دیدبان‌های کشتی کریستال تا زمان تصادم متوجه وجود و خطر تصادف با کشتی تانکر سانچی نشده بودند. همچنین هر دو کشتی متوجه تغییرات شرایط ناوبری یکدیگر نشده بودند.
وی ادامه داد: بر روی کشتی کریستال سیستم موقعیت خودکار AIS که یک ابزار کمک ناوبری است به عنوان ابزار اصلی جلوگیری از تصادم استفاده شده بود. افسر ناوبر و دیدبان کریستال متوجه هشدار نوری کشتی سانچی نشده بودند. همچنین تحویل و تحول مسئولیت ناوبری در کشتی کریستال به نحو صحیح انجام نشده بود. به همین دلیل عدم استفاده صحیح از اطلاعات AIS باعث شده است که افسر کریستال نتواند اطلاعات کافی از اطراف داشته باشد.
پسنديده همچنین اعلام کرد: تحقیق و بررسی یافته‌های سانحه نشان می‌دهد هر دو کشتی نتوانستند مطابق با قانون ۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادف در دریا با موضوع الزام دیدبانی کامل از طریق دیدن و شنیدن و تمامی ابزارهای در اختیار نسبت به خطر تصادم آگاهی لازم را به دست آورند.
وی افزود: هر دو کشتی نتوانستند مطابق با قانون ۷ جلوگیری از تصادم در دریا ارزیابی صحیحی از خطر تصادم به دست آورند.
پسنده همچنین علت اصلی سانحه را از دیدگاه نظریه کشورهای چین و هنگ کنگ این چنین اعلام کرد: این سانحه در آب‌های آزاد در شرایط دید مطلوب حدود ۱۰ مایل بین تانکر سانچی و کشتی کریستال در حال حرکت رخ داده است که مطابق با قانون ۱۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادم در دریا این دو کشتی در مسیر تقاطع قرار داشتند و تانکر سانچی به عنوان کشتی راه دهنده باید از مسیر کشتی کریستال خارج می‌شده است و کشتی کریستال به عنوان کشتی راه گیرنده می‌بایست سرعت و مسیر خود را حفظ می کرد و تانکر سانچی مطابق با قانون ۱۵ اقدام نکرده است.
به گفته اين مقام مسئول کشتی سانچی برای تغییر مسیر حداقل به زمانی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه‌ای نیاز داشته است و کریستال هشدارهای سانچی را نادیده گرفته است.
رئیس هیات ایرانی بررسی سانجه سانچی گفت: در همین رابطه نیز هیات رسیدگی‌کننده درخواست‌هایی را مطرح کرد که برخی از آنها اعلام می‌شود.
موارد اعلام شده تحت عنوان توصیه‌های ایمنی شامل موارد زیر است:
- از آیمو خواسته شد طرح درس مدیریت منابع انسانی در پل فرماندهی را تصویب و با در نظر گرفتن به روزرسانی دانش افسران کشتی ابلاغ نماید.
- برای کشتی‌هایی که مواد خطرناک خاص که شبیه میعانات گازی حمل می‌کنند کنوانسیون جلوگیری از تصادم کشتی‌ها در رابطه با علائم و چراغ‌ها در ماده ۱۸ کنوانسیون اصلاح گردید.
- به آیمو توصیه می‌شود تجهیزات ناوبری و مخابراتی کشتی‌هایی که حامل میعانات گازی و مواد مشابه هستند به منظور تشخیص بهتر و خاص آنها اصلاح شود.
- به آیمو توصیه شد سیستم گاز تحت فشار بر روی انبارهای تانکرها اصلاح شود.
- توصیه شد در سیستم‌ها مدیریت ایمنی کشتی‌ها موضوع اثربخشی آموزش‌ها و تمرین‌ها و همچنین ارایه دستورات لازم به منظور استفاده از تجهیزات پل فرماندهی و توجه به آلارم‌ها مورد توجه قرار گیرد.
پسنده در ادامه به بیان جزئیات سانحه آتش سوزی نفتکش سانچی پرداخت و گفت: در این جلسات گواهی نامه ها، نقشه ها، گزارشات فنی، گراف های ثبت مسیر کشتی ها، جعبه سیاه های (DVR) سانچی و کریستال نیز به همراه گزارش سفر، شیوه نامه و بارنامه ها بررسی شد.
بر این اساس کشتی CFکریستال در ۲۴ آذر ۹۶ از پاناما به سمت بندر دوت کادان حرکت کرد که حامل ۶۴ هزار تن دانه سویا بوده و قرار بود بر اساس محاسبات ۲۰ دی ماه ۹۶ به مقصد برسد. از سوی دیگر سانچی نیز ۲۵ آذر از بندر عسلویه ایران با ۱۱۱ هزار تن میعانات گازی به سمت کره جنوبی حرکت می‌کند. میعانات گازی محموله ای است به شدت آتش پذیر که در هنگام اشتعال مواد سمی از آن صادر می شود ولی آلایندگی آن در دریا از نفت کمتر است. قرار بود سانچی ۱۸ دی ماه ۹۶ به مقصد برسد.
به گفته پسنده، کشتی سانچی در زمانی که تمام مخازن آن پر باشد، ۱۵ متر در آب فرو رفته که به اندازه یک ساختمان ۵ طبقه است. منطقه وقوع سانحه نیز در ۲۵۰ کیلومتری بندر شانگ‌های در آب‌های چین بود. همچنین کشتی کریستال از قسمت سینه کشتی هم در بخشی که بالای آب بوده و هم در بخشی که پایین آب بوده با سانچی برخورد داشته است.
گزارش لحظه به لحظه در یک ساعت باقی‌مانده به حادثه آتش‌سوزی نفتکش سانچی در آب‌های چین
مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در بیان لحظه‌ای رویداد توضیحات خود را به شرح زیر اعلام کرد:
ساعت ۱۸:۴۵ به وقت محلی چین ( ۱۶ دی ۹۶) در ساعت ۱۹:۵۱ که سانحه رخ داد، ساعت تعویض شیف افسر دوم و سوم سانچی بود. اگرچه ساعت تعویض شیفت در عرف بین‌المللی ساعت ۲۰ یا ۸ شب است اما در آن روز به دلیل آنکه قرار بود کشتی روز بعد به مقصد برسد، به منظور هماهنگ شدن با ساعت محلی به وقت کره جنوبی، تعویض شیفت را جلوتر انداختند. بر اساس محاسبات افسر سانچی، تمام کشتی‌های عبوری از پاشنه کشتی عبور می کردند. دیده بان کشتی کریستال می‌گوید در ساعت ۱۹:۳۱ سانچی را در ۷ مایلی خود می بیند.
در ساعت ۱۹:۳۲ افسر کشتی کریستال تائید می‌کند که این کشتی از یک و نیم کیلومتری سینه سانچی عبور کرده است.
در ساعت ۱۹:۳۴ افسر اول کشتی کریستال هدایت آن را از ۲۱۷ درجه به ۲۲۵ درجه تغییر می دهد. افسر اول کریستال می‌گوید علت این کار این بود که کشتی کمی به سمت چپ منحرف شده بود و تصمیم گرفتیم آن را به مسیر اصلی برگردانیم.
در ساعت ۱۹:۳۵ دیدبان سانچی که صدای وی در جعبه سیاه این کشتی موجود است می‌گوید چراغ‌های سبز و قرمز یک کشتی را در زاویه ۱۳ درجه به صورت همزمان می‌بیند. این به این معنا است که با توجه به اینکه چراغ سبز در سمت راست کشتی و چراغ قرمز در سمت چپ کشتی قرار دارد، سانچی در این لحظه در موقعیت رخ به رخ با کریستال بوده و از روبرو هر دو چراغ را مشاهده کرده است. بنابراین ۱۵ دقیقه قبل از تصادف عملا سانچی از مقابل کریستال عبور کرده است.
در ۱۹:۳۶ یک کشتی ماهگیری محلی به سانچی به صورت نامفهومی هشدار می دهد.
در ساعت ۱۹:۳۹ افسر سوم سانچی به دیده بان کشتی خود می گوید که نیازی نیست به آلارم کشتی ماهگیری چینی پاسخ داده شود. چرا که این کار باعث می شود خودش عکس العمل مناسب را نشان بدهد.
به گفته پسندیده، این اقدام افسر سانچی (عدم پاسخ دهی به تقاضای مانور مشترک از سوی کشتی ماهیگیری) یک عرف رایج در کشتی رانی بین المللی است. چرا که کشتی سانچی ۲۷۵ متر طول و ۵۰ متر عرض دارد و ۱۵ متر در آب قرار گرفته است. بنابراین هرگونه مانور و تغییر مسیر کشتی ۱۵ دقیقه به طول می انجامد.
ساعت ۱۹:۴۰ افسر سوم سانچی به دیدبان این کشتی می‌گوید به کشتی ماهیگیری چینی ۵ فلش کوتاه نشان بده که نشانه خطر است.
ساعت ۱۹:۴۱ علامت برای کشتی ماهیگیری زده می‌شود و کشتی ماهیگیری با تغییر مسیر از سمت راست سانچی عبور می‌کند. در این لحظه کشتی کریستال با زاویه ۲۲۵ درجه در حال عبور است که ۸ درجه از زاویه اولیه خود تغییر مسیر داده است.
ساعت ۱۹:۴۲ (۸ دقیقه به برخورد) افسر اول کریستال می‌گوید فاصله ما از سانچی ۴ دهم مایل شده بود. او می‌گوید من اکوی سانچی را روی رادار نمی‌دیدم که این مسئله در عرف دریانوردی بین‌المللی پذیرفتنی نیست. چرا که بر اساس بررسی‌های ما رادار کریستال سالم بود و ممکن است افسر این کشتی تنظیمات رادار را به درستی انجام نداده باشد. چرا که کریستال ۲۳۵ متر طول دارد و تغییر مسیر ۸ درجه‌ای برای آن ۱۰ دقیقه زمان می‌برد.
پسندیده ادامه داد: افسر سوم سانچی می گوید (که صدای وی در جعبه سیاه موجود است) اگر من تغییر وضعیت بدهم، کار بدتر می‌شود. باید کشتی‌های کوچکتر کاری بکنند. بنابراین سانچی در وضعیتی قرار گرفته است که احساس خطر کرده ولی نمی‌تواند کاری کند.
ساعت ۱۹:۴۴ افسر اول کشتی کریستال می گوید من اکوی رادار را ندیده‌ام و فقط علایم موقعیت کشتی‌های اطراف را مشاهده کرده‌ام و فکر کردم این علائم مربوط به کشتی‌های ماهگیری کوچک است و خودشان تغییر مسیر می‌دهند.
ساعت ۱۹:۴۵ افسر سوم سانچی که نگران رسیدن کریستال است، مجدداً وضعیت آن را بررسی می‌کند. کریستال در این لحظه در دو مایلی سانچی قرار گرفته به همین دلیل افسر سوم سانچی به دیدبان خود می‌گوید ۵ فلش کوتاه به کریستال نشان بده. بر اساس صدایی که افسر سوم سانچی در جعبه سیاه است وی به دیدبان می‌گوید باید کاری کنی ولی من چه کار می‌توانم بکنم!؟ سمت راست من اشغال است. (کشتی ماهگیری چینی در این لحظه در حال عبور از سانچی بوده است)
کشتی کریستال در همین لحظه که تنها ۴ دقیقه سانحه مانده، در حال تغییر شیفت است و افسر اول، ناوبری را به افسر سوم کریستال تحویل می‌دهد. همچنین افسر اول به افسر سوم می‌گوید ترافیک زیادی نداریم و پل فرماندهی را ترک می‌کند. افسر اول کریستال اطلاعات کافی را به افسر شیفت (افسر سوم) ارائه نمی‌دهد. در همین لحظه کشتی ماهیگیری از پاشنه سانچی عبور می‌کند. همچنین در همین دقیقه علامت ۵ فلش کوتاه به کشتی کریستال نشان داده می‌شود. بر اساس صدای دیدبان که از جعبه سیاه به دست آمده، فاصله عبور دو کشتی از یکدیگر صفر است.
ساعت ۱۹:۴۷ افسر سوم سانچی از دیدبان می‌پرسد کشتی که با ما زاویه صفر دارد کوچک است؟ دیدبان می‌گوید، خیر بزرگ است. افسر سوم می‌پرسد پس چرا دارد این کار را می‌کند؟ . تا این لحظه افسر سوم کریستال که تازه موقعیت را تحویل گرفته هنوز به وضعیت مسلط نشده و از خطر تصادف مطلع نشده است.
ساعت ۱۹:۴۸ (دو دقیقه مانده به برخورد)، افسر سوم سانچی با کاپیتان تماس می‌گیرد و اعلام می‌کند که یک کشتی بزرگ با زاویه صفر در حال عبور از کنار ماست.
ساعت ۱۹:۴۹ (یک دقیقه مانده به برخورد)، افسر سوم سانچی فریاد می زند تمام سکان به چپ. همچنین صدای کاپیتان سانچی نیز که در جعبه سیاه شنیده می شود در پل فرماندهی حاضر شده و اعلام می‌کند تمام سکان به چپ. افسر سوم کریستال نیز که تازه متوجه ماجرا شده در همین لحظه اعلام کرده است که کریستال با تمام سکان به سمت راست تغییر مسیر بدهد. اما به دلیل آنکه تغییر مسیر این دو کشتی بزرگ ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می کشد، نمی توانند کاری انجام بدهند.
ساعت ۱۹:۵۰ برخورد انجام می‌شود. کاپیتان سانچی دستور فعال‌سازی سیستم هشدار را می‌دهد تا ملوانان و دریانوردان کشتی را ترک کنند. افسر سوم کریستال تازه در زمان تصادم می گوید که سکان تمام به راست.
ساعت ۱۹:۵۱ سانچی منفجر می‌شود. کاپیتان این کشتی دستور روشن شدن پمپ‌های آتش‌نشانی را می‌دهد. سینه کریستال نیز بر اثر ترشح محموله سانچی به این کشتی دچار آتش سوزی شده و ملوانان آن با استفاده از قایق اضطراری یا نجات کشتی را ترک می کنند. در این لحظه است که کاپیتان کشتی کریستال به پل فرماندهی آمده و موتور کشتی را تمام به عقب می‌کند.
ساعت ۱۹:۵۲ انفجارات پی در پی کل پل فرماندهی را در بر می‌گیرد، به گونه‌ای که ارتفاع شعله آتش ۸۰ متر و درجه حرارت آن ۷۰۰ درجه بوده است. همچنین، گاز سمی ناشی از اشتعال میعانات گازی اطراف کشتی را در برمی‌گیرد.
ساعت ۱۹:۵۳ در پل فرماندهی صدای افسر اول و سوم و کاپیتان سانچی به گوش می‌رسد که فقط صدای آتش آتش شنیده می شود. این دقیقه، آخرین دقایقی است که صداها در پل فرماندهی شنیده می‌شود. در این لحظه، آتش روی تانکر سانچی در حال توسعه است و موتور و ژنراتور اصلی سانچی از کار می‌افتد. همچنین در این لحظه است که سیستم هشدار GMDSS نیز از کار می‌افتد.