به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دومین نشست از سلسله نشست‌های بازخوانی ضوابط، فرایندها و سیاست‌های بازآفرینی شهری در بافتهای ناکارآمد (ضوابط و تجارب) در خانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.
علی خانی معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی و مدیر طرح‌های ویژه نوسازی سازمان نوسازی شهر تهران در این نشست بیان کرد: ضوابط با وجود اینکه بسیار سختگیرانه هستند اما نتایج خوبی را در پی ندارند.
وی اظهار کرد: با وجود اینکه دارای سابقه بسیار غنی معماری و شهرسازی در ایران هستیم اما شهرهای کشور نشان می‌دهد که هیچ یک از این سوابق را در قالب ضوابط نتوانستیم منعکس کنیم.
خانی ادامه داد: زمانی که نسخه اول طرح جامع تصویب شد، بافتهای فرسوده تراکم پایینی داشتند که در مراحل بررسی و تصویب به نتیجه رسیدند این میزان تراکم مانع نوسازی می‌شوند و در مراحل نهایی تصویب طرح، تراکم آنها افزوده شد که به لحاظ کمی نیز رشد خوبی داشت.
وی بیان کرد: به نظر می‌آید زمانی که خودآگاهی نسبت به دارایی املاک به وجود می‌آید، سطح کیفیت افت پیدا می‌کند.
معاون هماهنگی و برنامه‌ریزی و مدیر طرح‌های ویژه نوسازی سازمان نوسازی شهر تهران افزود: طرح تفصیلی و جامع پهنه بندی دارند که در برخی مواقع سازندگان و شهرداری ترجیح می دهند تا تخلف انجام دهند و جریمه آن را بپردازند.
مهجور ماندن ضوابط احداث بنا در طرح‌های شهرسازی
سهراب مشهودی دبیر شورای گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور، در خصوص کنکاشی در ضوابط احداث بنا در ایران و جهان گفت: پس از سال‌ها فعالیت در طراحی شهری متوجه شدم که بعد سوم سیمای بصری شهرها، ضوابط احداث بنا است.
وی با بیان اینکه ضوابط احداث بنا در طرح‌های ما سال‌های زیادی مهجور مانده است، اظهار کرد: در ایران تا سال ۱۳۲۳ ضوابط توسط انجمن شهر تهران تدوین می‌شد که قبل از آن براساس عرف کشور خانه‌ها و شهرها ساخته می‌شد.
دبیر شورای گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور بیان کرد: با تصویب طرح جامع تهران در سال ۱۳۴۹، ضوابطی در ایران باب شد که تفاوت عمده‌ای با ضوابط عرفی و حتی ضوابط سال ۱۳۲۳ انجمن شهر بود و بزرگترین مشخصه آن، این بود که به‌طورکلی در استقرار فضای باز تغییر ایجاد کرد که ۶۰ درصد فضای شمالی به ساختمان و ۴۰ درصد جنوب زمین به فضای باز اختصاص یافت.
وی با بیان اینکه این ضوابط خیلی زود به همه شهرها تسری پیدا کرد و برخی تصور می‌کنند که قانون است، افزود: در ایران طی دوره جدید شهرسازی تقریباً تمام ضوابط احداث بنا تدوین شده در طرح‌های مختلف به نوعی تکرار ضوابط طرح جامع تهران بوده است که نه از ضوابط عرفی احداث بنای ایران نشات گرفته، نه از ضوابط کشورهای غربی و نه حتی شباهتی به ضوابط مترقی انجمن شهر تهران سال ۱۳۲۱ دارد و شاید سیمای زشت شهرهای ایران ناشی از تکرار همین ضوابط در تمام شهرها و طرح‌هاست.
مشهودی ادامه داد: کنکاش در محل فضای باز در جهان نشان داد که الگوی طرح جامع تهران در هیچ کجای دنیا تکرار نشده است.
وی با بیان اینکه با وجود گذشت ۳۰ سال از احداث بنا در ۶۰ درصد شمال زمین، این کار به سه علت به نظمی که مورد نظر آن بود منجر نشد، تصریح کرد: اول علت این است که ابعاد قطعات با هم برابر نیستند، بنابراین لبه‌های نیز در ۶۰ درصد شمال زمین در راستای هم قرار نمی‌گیرند، علت دوم مربوط به زاویه‌دار بودن معابر نسبت به قطعات است که موجب پله‌ای شدن نماهای مجاور نیز می‌شود.
دبیر شورای گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور افزود: در ضابطه، برای رعایت حد ۶۰ درصد اجباری تعیین نشده است زیرا بعضی سطح اشغال کمتری را احراز می‌کنند و برخی با ۶۰ درصد به‌علاوه دو متر آن را افزایش می‌دهند.
هیچ‌یک از ضوابط ساخت و ساز در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود
در ادامه این نشست مهدی حیدری و جلیل موسوی کارشناسان دفاتر نوسازی نیز به‌طور مشترک مطالبی درباره ضوابط و فرآیندهای یکپارچه و تأثیرگذار در نوسازی بافتهای ناکارآمد ارائه کردند.
حیدری در این نشست بیان کرد: ضوابط ملاک عمل شهرداری تهران در تمام پهنه‌ها مساحت ملاک عمل، مساحت قطعه قبل از اصلاحیه بنا است و عرض گذر ملاک عمل، عرض گذر پس از اصلاحیه است.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات امروز این است که هیچ‌یک از ضوابط ساخت و ساز در دانشگاه‌ها تدریس نمی‌شود، گفت: در مقررات ملی ساختمان و زمان دریافت پروانه اشتغال به کار ساختمانی تا حدی موارد مربوط به مقررات ملی ساختمان اجرایی است و مابقی ضوابط و مقررات مصوب شهرداری مناطق است.
در پایان این نشست اعضای پانل به سوالات حاضران پاسخ دادند.