به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اصغر فخریه کاشان، مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور قراردادهای بین‌المللی که پیگیری خرید هواپیما از شرکت‌های ایرباس، بویینگ و ای‌تی‌آر را بر عهده دارد، اکنون از موافقت شرکت ای‌تی‌آر برای تحویل هواپیما به ایران پیش از آغاز مجدد تحریم‌ها خبر می‌دهد. پیش از این تحویل سفارشات ایران ایر به دلایل مختلف به تعویق افتاده بود. در ادامه مشروح گفت و گو با وی را بخوانیم:
پیش از خروج آمریکا از برجام در چند نوبت تحویل هواپیماهای نو به ایران با تاخیر مواجه شد. دلیل این اتفاق چه بود؟
طبق قرارداد ایران‌ایر با شرکت‌های بویینگ، ایرباس و ای‌تی‌آر قرار بوده است ایران تعدادی هواپیما از تحویل بگیرد. یکی از دلایلی که این اتفاق با تاخیر مواجه شد مساله اطمینان پیدا کردن ما از وجود خدمات پس از فروش بود. مذاکرات مفصلی داشتیم که مطمئین شویم این خدمات را در اختیار خواهیم داشت. در عین حال مذاکراتی برای فاینانس هواپیماها طبق قول و قرار ایرباس و توافقات با فایننسرها داشتیم.
بعد از آمدن ترامپ فضا تغییر کرد. ترامپ سیاستی مبنی بر بلاتکلیف نگه داشتن ایران و ایران هراسی را دنبال می‌کرد و در نتیجه شرکت‌ها را در وضعیتی قرار داد که بسیاری برای تصمیم‌گیری منتظر می‌ماندند. بعضا هم تامین پیش‌پرداختهای هواپیماها به خاطر برخی مسایل داخلی در رابطه با مشخص کردن منابع با تاخیر مواجه شد. همه این ها دست به دست هم داد و تغییراتی را در برنامه تحویل هواپیماها ایجاد کرد.
اکنون آیا می‌توان به تحویل گرفتن هواپیماها پیش از آغاز مجدد تحریم‌ها امیدوار بود؟
اکنون که ترامپ با تصمیمی غیر قانونی و یکطرفه از برجام خارج شده و مهلت‌هایی را برای مشخص شدن تکلیف شرکت‌ها قائل شده است، طبیعی است که ما در تلاش هستیم از این فرصت استفاده کنیم و با تاکید بر نگرانی‌های قبلی خود هواپیما تحویل بگیریم.
با ایرباس، بویینگ و ای‌تی‌آر تماس گرفتیم. تا کنون ای‌تی‌آر به درخواست ما پاسخ داده و انتظار داریم در هفته جاری از دو شرکت دیگر هم جواب دریافت کنیم. بر اساس جواب این شرکت‌ها برای تحویل هواپیما تصمیم خواهیم گرفت. طبیعی است که اگر جواب آن‌ها به این گونه باشد که می‌توانند با جابجایی نوبت‌ها که در خیلی موارد معمول است، هواپیماهایی به ما تحویل دهند، ما از این فرصت استفاده خواهیم کرد.
پاسخ ای‌تی‌آر چه بوده است؟
ای تی آر گفته می‌تواند تا ماه آگوست تعدادی هواپیما به ما تحویل دهد. ما هم در حال مذاکره هستیم تا ببینیم چه تعدادی را می‌توانیم تحویل بگیریم. این هفته پاسخ ای‌تی‌آر را بررسی می‌کنیم و هم اکنون ایران‌ایر در حال مذاکره با ای‌تی‌آر است. بنابراین احتمال آنکه در این مدت تعدادی ای‌تی‌آر وارد کنیم وجود دارد.
تامین مالی خرید این هواپیماها چگونه خواهد بود؟
چون رقم قراردادها برای خرید ای‌تی‌آرها بزرگ نیست، ایران‌ایر می‌تواند با استفاده از وام داخلی تامین کند. تامین مالی تماما متکی بر عملیات خود ایران‌ایر است.
اگر پاسخ ایرباس برای تحویل هواپیما مثبت باشد، تامین مالی خرید از ایرباس به چه صورت انجام خواهد گرفت؟
اگر ایرباس بتواند با تغییر نوبت به ما هواپیما تحویل دهد، ما نیز منابع لازم برای خرید این هواپیماها را تامین می‌کنیم. پیش از این با صدور صکوک و استفاده از منابع خود ایران‌ایر منابعی تامین کرده بودیم که در صورت پاسخ مثبت ایرباس از این منابع استفاده خواهیم کرد. با توجه به این که ایرباس نمی‌تواند در این مدت تعداد زیادی هواپیما به ما تحویل دهد، مشکلی برای تامین مالی وجود نخواهد داشت.
آیا با لغو مجوز اوفک برای فروش هواپیما به ایران مشکلی در رابطه با تامین قطعات هواپیماهای خریداری شده ایجاد نمی‌شود؟
طبق مذاکراتی که با خانم شرفبافی، مدیرعامل ایران‌ایر داشتیم، برای تامین قطعه در شرایط تحریم مجدد راه حلی داریم. فعلا جزییات آن را اعلام نمی‌کنم، اما اگر قرار باشد هواپیمای دیگری را بگیریم، با کمک این راه حل که کاملا هم قانونی است نگرانی خود را برای تامین قطعات مرتفع خواهیم کرد.
آیا ایران در شرایط جدید به سراغ باقی تامین‌‌کنندگان هواپیما برای نوسازی ناوگان خود می‌رود؟
با توجه به اینکه اکثر هواپیماهای جهان از قطعات آمریکایی استفاده می‌کنند، اگر بخواهیم از سایر کشورها مانند روسیه، ژاپن، برزیل یا کانادا هواپیما بخریم، به مجوز اوفک نیاز خواهیم داشت و قطعا وزارت خزانه‌داری آمریکا این مجوزها را صادر نمی‌کند. اما بدیهی است که ما برای نوسازی ناوگان خود هر راهی که وجود داشته باشد را پیش خواهیم گرفت. حتی اگر نهایتا به سمت خرید هواپیماهای دست دوم کم‌کارکرد برویم. در هر صورت بازسازی و نوسازی ناوگان هوایی یکی از برنامه‌های وزارت راه است.
نهایتا آیا در شرایط تحریم مجدد امکان استفاده از بازار جهانی برای خرید هواپیما یا قطعات وجود خواهد داشت؟
مردم نباید نگران باشند و تعجب کنند. ما در ۴۰ سال گذشته با انواع تحریم‌ها روبرو بودیم، اما کشور از پس آن‌ها بر آمده است. طبیعتا تحمل این تحریم‌ها سخت است. اما در عوض ما از این فرصت استفاده کرده و ظرفیت داخلی را تقویت می‌کنیم. من شک ندارم که اگر در آینده مشکلی در تامین قطعات بوجود آید، مثل صنعت نفت و صنعت حمل و نقل ریلی به سازندگان داخلی روی می‌آوریم که البته با استانداردهای بین المللی قادر به تامین نیاز ما خواهند بود.
در نهایت باید گفت که بازار تجارت بین‌المللی آنقدر گسترده است که نگرانی برای تامین کالا و قطعات حتی در شرایط تحریم وجود نخواهد داشت. در گذشته خریده‌ایم و در آینده نیز خواهیم خرید.