به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از روابط عمومی شركت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران، رسول پوست فروشان، مدیركل دفتر بازرگانی و سرمایه گذاری این شركت در برنامه مهمان هفته به روز شدن تعرفه‌های فرودگاهی را یکی از اهداف مهم شرکت فرودگاهها دانست. در ادامه متن کامل پرسش و پاسخ کارشناس-مجری برنامه و همچنین حضار در سالن اجتماعات با پوست فروشان را با هم می خوانیم:
شما چه زمانی وارد صنعت فرودگاهی شدید و چه سمت هایی داشته اید؟
من سال ۱۳۷۳ وارد سازمان هواپیمایی كشوری شدم. آن زمان برنامه ای مانند طرح تربیت مدیران آینده فعلی پیاده شد و ما اولین گروهی بودیم كه دراین طرح وارد شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران شدیم. سازمان هواپیمایی مجوز برگزاری دوره كارشناسی ارشد را برای كاركنان خود درخواست كرد و سازمان مدیریت برگزاری این دوره را به صورت تركیبی با دانشجویان دانشگاه های كشور پذیرفت. پس از فارغ التحصیلی دراین دوره، كار خودم را در اداره درآمد به صورت پاره وقت آغاز كردم و نخستین دفاتر بدهكار و بستانكار را نوشتم. در آن زمان دیجیتالی كردن سیستم حقوق و درآمد را بر عهده گرفتم و پس از مدتی به دلیل علاقه به مطالعه و تحقیق وارد مركز مطالعات شدم. دو سال به عنوان كارشناس مسئول اقتصاد درآنجا بودم و بعد تصمیم گرفتم كه وارد فرودگاه شوم. فرودگاه امام (ره) هنوز ساخته نشده بود ولی چشم انداز روشنی داشت. سال ۸۴ وارد فرودگاه امام(ره) شدم و تا اواخر سال ۸۶ درآنجا ماندم. ابتدا در حوزه اداره نگهداری و تجهیزات فنی بودم. بعد به من پیشنهاد شد تا در حوزه بازرگانی فعالیت كنم. در آن حوزه توانستم در تدوین استراتژی فرودگاه و عقد تفاهمنامه ها موثر باشم. سپس به ستاد شركت بازگشتم و پس از فعالیت كوتاهی در روابط بین الملل، رئیس اداره تسهیلات فرودگاهی شدم. درآن دوره توانستم با كمك همكارانم گام های خوبی را در حوزه ASQ و طبقه بندی فرودگاه ها بردارم. سرانجام نیز توفیق یافتم وارد حوزه بازرگانی و سرمایه گذاری شدم. از اواخر سال ۹۵ دراین حوزه مشغولم و دوره هایی از جمله ساخت فرودگاه را در ژاپن و مدیریت فرودگاهی را در فرانسه گذرانده ام و عضو كارگروه موقت زیست محیطی ACI و عضو كمیته دایمی فرودگاهی هستم.
كدام یك از مسئولیت ها برایتان جذاب تر بوده است؟
من همیشه میان دو بخش فنی و بازرگانی در تردد بوده ام. مقطعی كه در فرودگاه امام (ره) كار می كردم، از نظر كسب دانش و نیز به روز بودن فرودگاه، برایم بسیار جالب و مفید بود. فضای آن دوره فرودگاه امام (ره) مانند جبهه بود كه كسی به پست و مقامش فكر نمی كرد و كار جهادی می كردند. روزهای سختی بود كه در هفته چند روز در فرودگاه می ماندیم ولی فضای كار خوب بود و توانستم دانش زیادی را كسب كنم.
شما مرداد ۹۵ مدیركل دفتر بازرگانی و سرمایه گذاری شركت شدید. یكی از وظایف شما در حكم ابلاغی، تدوین سند راهبردی یا نقشه راه بود كه اگر این سند نباشد، چشم اندازی وجود نخواهد داشت. برای تحقق این اولویت چه كارهایی انجام داده اید؟
از یک طرف، برخی معتقدند كه ۷۰ درصد استراتژی هر سازمان را محیط آن می سازد و استراتژی واكنش سازمان به محیط است. این را هم به یاد داشته باشیم که محیط كسب و كار من با تحریم و محدودیت های بین المللی همراه بوده است. اگر وارد جامعه شوید، می بینید كه وضعیت اقتصادی در چه سطحی است. اگر رونق اقتصادی داشته باشیم، تقاضا برای سرمایه گذاری افزایش می یابد ولی امروز به دلیل مشكلات اقتصادی، پروژه ها با مشكل روبه رو شده اند. در تدوین سند راهبردی باید ابتدا محیط را بشناسیم و بتوانیم خود را با دنیا همسو كنیم. شاید باید از مدیریت کلینیکی در این برهه استفاده کنیم، همانطور که رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شركت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران از اصطلاح مدیریت كلینیكی استفاده می كند. به این معنا که امروز درحال حل مشكلات دیروز هستیم. حدود ۷۰ درصد وقت من و همكارانم صرف رفع مشكلات پروژه های راكد مانده از گذشته می شود. وقتی یك سرمایه گذار و بهره بردار قرارداد می بندد و بعد با تغییر نرخ ارز، افزایش دستمزد و عدم تطبیق قراردادش با موقعیت واقعی مواجه می شود، مشخص می شود که در شرایط سختی قرار می گیرد.
یعنی شما وارث دردهایی هستید كه درایجاد آنها نقشی نداشته اید.
در هر پروژه ای كه وارد می شویم، باید هم حقوق بهره بردار و هم منافع دولت و بیت المال را درنظر بگیریم. در عین حال، نگاه به آینده را مورد توجه قرار می دهیم. به عنوان نمونه، در قراردادهای واگذاری مواردی مشكل داشته اند كه درحال اصلاح آنها هستیم. یكی از مسائل ما این است كه تصور ما از فرودگاه با تصور جهان از فرودگاه متفاوت است. در دنیای امروز می گویند فرودگاه مجموعه جاری است كه باند نیز دارد و بحث تجاری بودن فرودگاه را بارز می كنند یا می گویند فرودگاه مجموعه ای از تشكل های كسب كار است كه دیتای رادار به آن اضافه شده است.
دو سال كاری شما با زمان تصویب برجام نیز مصادف بوده است كه در آن شاهد اتفاق های خوبی مانند خرید هواپیماهای جدید و توفیق های زیادی در صنعت فرودگاهی بوده ایم. بارها رئیس هیات مدیره و سایر مدیران شركت تاكید كرده اند كه برای پسابرجام آماده اند. آیا مجموعه شما نیز برنامه ای دراین زمینه داشته است؟
ما در خط دوم برخورد با برجام هستیم. در خط اول حوزه های عملیاتی هستند. البته با افزایش تعداد هواپیما و مسافران، سرمایه گذاران نیز جذب فرودگاه ها می شوند. زمانی كه در فرودگاه امام (ره) بودم، بحث واگذاری تبلیغات مطرح بود كه دو شركت؛ یكی در داخل و یكی در بیرون فرودگاه برنده شدند. شركت داخل فرودگاه از كسادی بازارش ناله می كرد تا اینكه با انتقال پروازهای اروپایی به فرودگاه از وضعیت بسیار هم راضی شد و سایر شركت ها نیز درخواست كردند تا وارد این حوزه شوند.
یکی از موضوعات مهم این است كه باید فرودگاه ها بنگاه اقتصادی شوند. آیا شرایط لازم برای تبدیل شدن فرودگاه های كشورمان به بنگاه اقتصادی فراهم است؟
بر اساس مطالعات ACI فردگاهی كه بیش از یك میلیون نفر مسافر دارد، ظرفیتاقتصادی شدن را دارد. اكنون شش یا هفت فرودگاه ما دارای این شرط هستند. البته عوامل دیگری مانند نیروی انسانی، مدیریت، منابع و ساختار سازمانی نیز در این زمینه تاثیر دارند.
لطفا تعریفی از مفهوم ظرفیت شبكه ای فرودگاه های كشور ارائه كنید.
ظرفیت، كمترین حلقه از زنجیره مواردی مانند تعداد نشست و برخاست هواپیما در ساعت، تعداد پارك هواپیما در یك اپرون و تعداد مسافرپذیرش شده در ترمینال است كه این را می توان در شبكه فرودگاهی نیز تعمیم داد. به عنوان نمونه ،همه فرودگاه ها یك ظرفیت اسمی و یك ظرفیت واقعی دارند.
اگر در هر شرایطی با رونق اقتصادی همراه با افزایش پروازها روبه رو شویم، فرودگاه های ما این آمادگی را دارند که با تحولات جهانی همراه شوند؟
دراین زمینه می توان فرودگاه را به سه دسته تقسیم كرد. دسته ای كه اشباع ظرفیت هستند مانند مهرآباد كه با داشتن ظرفیت اسمی ۱۰ میلیون مسافر در سال، ۱۵ میلیون مسافر را جابه جا می كند و فرودگاه امام خمینی (ره) كه با داشتن ظرفیت ۴.۵ میلیون مسافر، فقط شش میلیون مسافر بین المللی را پذیرش می كند و این امر، سطح خدمت رسانی فرودگاه را كاهش می دهد. در دسته دیگر، از فرودگاه ها مانند مشهد، تبریز و اصفهان نیز تقاضا را مدیریت می كنند ولی ظرفیت باز زیادی ندارند و ناچارند برخی پروازها را لغو كنند. دسته دیگری نیز ظرفیت باز زیادی دارند و تنها در هفته یك یا دو پرواز در آنها برقرار می شود. برای دو دسته اول فرودگاه ها باید چاره اندیشی شود. فرودگاه مشهد سالانه ۲۰ درصد رشد تعداد مسافر را داراست و طی پنج سال به رشد دو برابری خواهد رسید و نمی تواند نیازهای آتی را برآورده كند. از سوی دیگر، تقاضای شركت های هواپیمایی متفاوت است و بیشتر آنها شهرهای بزرگ را ترجیح می دهند.
قدری درباره میزان درآمدهای غیرهوانوردی توضیح دهید.
۲۷ درصد درآمدهای ما غیرهوانوردی و ۷۳ درصد هوانوردی است كه با نُرم جهانی (۴۶ درصد غیرهوانوردی و ۵۴ درصد هوانوردی) فاصله دارد. هر اندازه كشوری پیشرفته تر باشد، به سمت درآمد غیرهوانوردی گرایش بیشتری دارد و وقتی درآمد هوانوردی به یك سطح مطلوب رسید، رقابت برای سرمایه گذاری غیرهوانوردی افزایش می یابد.
وضعیت اقتصادی فرودگاه های ما در منطقه چگونه است؟
تلورانس در منطقه بالاست. مثلا در دوبی بیشترین تراكنش مالی را داریم و در مقابل، كشورهایی مانند عراق و افغانستان قرار دارند و ما در سطح میانه هستیم.
درباره تغییر مبنای محاسبه تعرفه ها از دلار به یورو و اعمال تخفیف های هوشمند برای جلب پروازهای عبوری بیشتر چه نظری دارید؟
محاسبه عوارض عبور از فضای كشور بر اساس وزن هواپیما در طول مسیر در دلار محاسبه می شود و تبدیل دلار به یورو طبق بخشنامه های بانك مركزی قابل احصاست. درباره تخفیف ها نیز باید پیشنهادها در مجمع تصویب و ابلاغ شوند. وزیر نیز با پیشنهادهایی در این باره موافقت كرده است ولی اعمال آن باید مورد مطالعه كامل قرار گیرد. دراین زمینه نیز قرار شده از مشاوران خارجی برای به روز كردن تعرفه ها استفاده كنیم.
قدری درباره زندگی شخصی خودتا توضیح دهید.
۵۳ ساله ام و دارای دو فرزندم. پدرم كارگر یكی از كارخانه های بافندگی اصفهان بود. ما هفت خواهر و بردار هستیم و خودم هم با تلاش و توكل به خداوند توانسته ام مدارج تحصیلی و شغلی را یكی پس از دیگری پشت سربگذارم.
اگر تمام اختیارات صنعت هوانوردی را داشتید، چه می كردید؟
من روی ۱۰ فرودگاه شاخص تمركز می كردم. همچنین ارتباط فرودگاه ها و شركت های هواپیمایی را تقویت می كردم.
نظرتان را درباره برنامه مهمان هفته بیان کنید.
برنامه مهمان هفته فواید و اثرهای خوبی دارد. ازجمله اینكه فرصتی برای مدیران فراهم می شود كه به جمع بندی مهمترین اقدامات خود بپردازند. من دو سال است كه در دفتر بازرگانی و سرمایه گذاری فعالیت می كنم. در این برنامه مهمان مجالی فراهم می شود كه در حضور یك مرجع عمومی از زاویه دیگری كارنامه دفتر بازرگانی و سرمایه گذاری شركت بررسی شود.