به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، برنامه توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی عبارت است از مجموعه اقداماتی که به منظور ساماندهی فضایی بافت‌های غیررسمی انجام می شود و شامل یک فرایند از پایین به بالا با مشارکت همه اقشار محروم و فقیر جامعه درباره سرنوشت خود است. راهبرد اصلی این مدل اعتقاد به مردم و برنامه ریزی و اجرای مشارکتی است و اعتقاد به این که مسائل می‌تواند به بهترین شکل ممکن به دست مردمی که با آن مسائل بطور روزانه زندگی می‌کنند و به عبارتی گروه‌های ذینفع حل شود.

ارتقاء سطح آگاهی‌های اجتماعی ساکنین، ارتقاء امنیتی ساکنین ،ارتقاء مشارکت مردمی در تامین خدمات زیر بنایی و اجتماعی، ارتقاء توانمندی های اقتصادی ساکنین، ظرفیت سازی در مدیریت شهری برای نظارت و کنترل و تحویل پروژه ، توجه به الویت های اهل محل در تعریف و ارائه پروژه ها، هماهنگی با دستگاههای مدیریت شهری در بخشهای مختلف، مدیریت بین بخشی طرح و تهیه آن با همکاری مـدیریت محلی در کـل فرآیند ، داشـتن نـگاه اجـتماعی و توجه بـه گــروه هـای اجـتماعـی آسـیب پـذیـر ( کودکان – زنان – معلولان) ، تقاضا مدار بودن به جای عرضه محوری طرح، برنامه گرایی به جای پروژه محوری و... را می توان از جمله ویژگی های رویکرد توانمندسازی وساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی برشمرد.

خلاصه عملكرد از فعالیت‌های انجام شده در این حوزه در سال ۹۳ در چند بخش اینگونه گزارش شده است:

الف) فصل مطالعات:

تعداد شهرهای در دست مطالعه در سال۱۳۹۳: ۱۴شهر ( بناب، میانه، شهرضا، محمدشهر، پاکدشت، قرچک، نسیم شهر، نیشابور، جیرفت، دوگنبدان، کوهدشت، الیگودرز، ایرانشهر، محله نایسر سنندج)                 

تعداد شهرهای دارای مطالعات مصوب تا سال ۱۳۹۳: ۷۷ شهر(۱۶ شهر از محل منابع منابع استانی و شهرداری ها،۶۱ شهر از منابع عمومی)

ب) فصل ستادها:

جدول وضعیت فعالیت ستادهای توانمندسازی و بازآفرینی شهری

تعداد ستادهای بازآفرینی شهری استانی/ شهرستانی در سال ۱۳۹۳: ۱۱۵  جلسه                              

فصل اقدامات اجرا:

در راستای مطالعات مصوب انجام شده تاکنون تعداد ۱۷۵ پروژه با اعتباری بالغ بر ۱۰۳۷ میلیارد ریال به منظور حمایت از فعالیت ستادهای توانمندسازی از طریق دبیرخانه ستاد ملی توانمندسازی در سکونتگاه‌های غیررسمی در ۲۴ شهر کشور شامل ۷۵ محله با همکاری مدیریت شهری و مردم در قالب ارتقاء سرانه‌های خدمات شهری از قبیل پروژه‌های ساخت و احداث مراکز آموزشی، بهداشتی، فرهنگی، فنی و حرفه‌ای، ایجاد دسترسی، احداث شبکه‌های آب و فاضلاب، آب آشامیدنی سالم، روشنایی معابر و... انجام گرفته و در حال انجام است.

عملکرد اجرایی حمایت از اقدامات توانمندسازی و ساماندهی ستادهای استانی و شهرستانی:

تعداد ۱۷۵ پروژه بالغ بر ۱۰۴ میلیارد ریال از محل اعتبارات بانک جهانی و ردیف ملی هزینه شده است.

برگزاری ۹۲۳۰ نفر ساعت دوره آموزشی مهارتهای پایه برای ارتقاء توانمندی های اقتصادی ساکنین طی هماهنگی به عمل آمده  از طرف سازمان فنی و حرفه ای در سکونتگاه‌های غیررسمی کشور در سال ۱۳۹۳

پیگیری اقدامات اجرایی

پیگیری تجهیز و افتتاح پروژه های اجرایی  در شهرهای مختلف از قبیل قم ،تبریز،خرم آباد،همدان و...

انجام فرآیند آماده سازی بیش از ۵۰ پروژه اجرای در سکونتگاه‌های غیررسمی ۳۰ شهر برای سالهای ۱۳۹۳-۱۳۹۴ در دستور اجراست.

ت) فصل اقدامات ميان بخشی: به منظور ایجاد هماهنگی بین بخشی اقدامات ذیل انجام شده است:

ث) فصل اقدامات بین‌المللی (کارگروه منطقه‌ای بافت‌های نابه‌سامان/ ششمین مجمع جهانی شهریWUF):

الف) پیگیری امورات مربوط به برنامه همـکاری با بانک جهـانی در خـصوص سـاماندهی و توانمند سازی سکونتگاه‌های غیررسمی پروژه بهسازی شهری و اصـلاحات بـخش مـسکن در پنـج شـهـرهدف (زاهـدان، بندرعباس، کرمانشاه، تبریز، سنندج) و تعمیم آن در شهرهای کشور

ب) انجام امورات دبیرخانه کارگروه منطقه‌ای بهسازی مناطق نابسامان شهری و برگزاری جـلسات کـمیته علمی و ارائه بـستر پـیشنهادی در اجلاس وزرای مسکن و شهرسازی آسیا- اقیانوسیه بر شرح ذیل:

برگزاری اولین نشست کارگروه بهسازی مناطق نابسامان شهری تهران – جمهوری اسلامی ایران  (تیرماه ۱۳۹۱)

ایجاد شبکه همکاری بین کشورهای آسیا- اقیانوسیه

تهیه برنامه زمانبندی فعالیت ها بر اساس محورهای برنامه اجرایی سئول

تعیین کمیته ای با محوریت تجربیات برتر Best Practice( تجربه‏های موفق اجتماع-محور درزمینۀ بازآفرینی شهری فراگیر)

انجام فعالیت‌های مقدماتی برای برگزاری سومین نشست تخصصی کارگروه در اکتبر سال ۲۰۱۵

برگزاری جلسه مشترک با دفتر تهران برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد ( یو ان هبیتات) و برگزاری نشست‌های متعدد با تیم هبیتات و کمک به تدوین تعریف پروژه مشترک با کارشناسان این آژانس

ج) سایر اقدامات

پیگیری مصوبات سفرهای استانی مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و... به استان‌ها مربوط به توانمند سازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی

همکاری در برگزاری و حضور در جلسات کارگروه تخصصی اجتماعی وفرهنگی مناطق ویژه (سکونتگاه‌های غیررسمی و...) با همکاری معاونت اجتماعی وزارت کشور و همچنین جلسه شورای اجتماعی کشور با  موضوع «ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی» با حضور وزیر محترم کشور، معاون محترم امور زنان ریاست جمهوری و  سایر مدیران دستگاه‌های در سطح ملی، شورای امنیت کشور با مسئولین کشوری و استانی برای بررسی مسئله حاشیه نشینی در شهر مشهد به همراه ارائه گزارشات لازم

پیگیری انجام امورات مربوط به مطالبات پیمانکاران و مشاوران طرح بهسازی شهری و اصلاحات بخش مسکن (پروژه همکاری مشترک دولت جمهوری اسلامی ایران و بانک جهانی) از قبیل تهیه نامه به امضاء مقام عالی وزارت به معاونت نظارت راهبردی ریاست جمهوری برای تخصیص ۲۶۰۰۰ میلیون ریال، همکاری در تهیه موافقتنامه طرح مذکور ،برگزاری جلسات متعدد با پیمانکاران، پیگیری تهیه صورت وضعیت و تهیه لیست مطالبات و ارسال به ذیحسابی وزارتخانه جهت پرداخت مطالبات و پیگیری متعدد صدور چک و اطلاع رسانی به پیمانکاران و مشاورین و...

تهیه چارچوب سند برنامه جامع(راهبردی) توانمندسازی و ساماندهی محله‌ها و محدوده‌های هدف  بهسازی شهری (سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های فرسوده با دیدگاه  شهرنگر) و پیشنگری و پیشگیری از گسترش اینگونه سکونتگاه‌ها «درکلانشهرهای کشور با اولویت کلانشهر مشهد» و مصوبه هیئت وزیران و ارسال آن به دولت

برگزاری كارگاه‌های هم اندیشی و ظرفیت سازی و آموزشي «تهيه برنامه ساماندهي سكونتگاههاي غير رسمي و اقدامات توانمند سازي اجتماعات آنها با تاكيد بر بهسازي شهري با دیدگاه شهر نگر» در تاریخ ۰۱/۰۴/۹۳ برای مشاورین جدید (۱۴ مشاور) و ارسال مستندات آن به مقام عالی وزارت

تهیه و تدوین موافقتنامه سال ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ و ارسال به دفتر طرح، برنامه و بودجه شرکت

همکاری در برگزار مراسم روز جهانی اسکان بشر با عنوان صدای ساکنان مناطق نابسامان شهری ( تهیه لیست مدعوین و دعوت نامه، جمع آوری و تهیه اسناد برای بسته‌های روز همایش  همکاری در تهیه استندها - بروز رسانی وب سایت دبیرخانه با اطلاعات روز ملی اسکان بشر و...)

انجام امورات مرتبط به پایلوت شهر سبزوار (پیگیری امورات اجرایی، تفاهم نامه سه جانبه میان مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران و شهرداری سبزوار، دانشگاه حکیم سبزواری و برگزاری همایش بازآفرینی شهری سبزوار  به منظور ارتقاء محدوده‌های هدف بازآفرینی و توانمند سازی ساکنان محلی و...)

تهیه گزارش میزان تحقق مصوبه مشترک شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و ستاد ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی برای مشاور وزیر و مدیر کل حوزه وزارتی

انجام امورات هماهنگی بین بخشی (برگزاری جلسات با دستگاه‌های مختلف از قبیل ستاد مبارزه با مواد مخدر، شهرداری تهران، بیمه سلامت ایرانیان، وزارت بهداشت و درمان، معاونت امور زنان ریاست جمهوری، یونسکو، هلال احمر وزارت کشور، قوه قضائیه، معاونت اجتماعی و... در مورد تعریف زمینه های همکاری)

هدایت و راهبری تهیه برنامه ویژه توانمندسازی و ساماندهي سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهرهای استان خوزستان/اهواز با تاكيد بر اسکان مجدد و بهسازی مسکن (با ارائه الگوی ویژه مسکن گروه‌های کم درآمد).

شرکت در جلسات هماهنگی برگزاری دومین هم اندیشی ... سلامت اجتماعی و ارائه زمینه‌هایی همکاری با وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی، کارگروه تحکیم خانواده شورای اجتماعی کشور و ارائه گزارش عملکرد حوزه زنان و خانواده در مجمع سالانه مشاورین امور زنان وزارت متبوع

تهیه دستورالعمل کلی پیشنگری و پیش‌گیری از گسترش اسکان غیررسمی به همراه تدوین آئین نامه اجرایی پیشنگری و پیش گیری از گسترش اسکان غیررسمی ستادهای ملی، استانی و شهرستانی توانمندسازی

تهیه بانک اطلاعاتی مختلف از قبیل به روز رسانی اطلاعات خلاصه گزارش ۳۱ استان کشور به صورت یک صفحه جهت تسهیل در بهره برداری، روستاهای واقع در حریم بلافصل شهرها به منظور برنامه‌ریزی برای پیش نگری و پیش گیری از گسترش اسکان غیررسمی و...)

ابلاغ مطالعات توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی مصوب شهرهای سیرجان، رفسنجان، بابل، قائمشهر، قزوین، بروجرد و...به استانداران، فرمانداران، شهرداری‌های و مدیران کل راه و شهرسازی شهرهای مربوطه

تدوین برنامه اجرایی استان‌ها در زمینه توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی(همکاری در تهیه برنامه استان‌ها، تهیه وابلاغ دستورالعمل نحوه تدوین برنامه‌ها و پروژه های ساماندهی (ارتقاءمحیطی) و توانمند سازی اجتماعی و اقتصادی محلات هدف برنامه بازآفرینی شهری(بافت‌های فرسوده ،سکونتگاه‌های غیر رسمی و ...) به مدیران کل راه وشهرسازی استانها و همچنین پیگیری ایجاد ردیف اقدامات توانمندسازی در برنامه اجرایی سال۱۳۹۳ استانها

انجام امورات مربوط به ابلاغ سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری

تهیه آیین نامه نحوه فعالیت ستادهای بازآفرینی پایدار شهری ملی و استانی

انجام امورات و پیگیری تشکیل ستاد ملی بازآفرینی پایدار شهری پایدار./