به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پرواز با کلاس‌های مختلف هواپیما، تجربه‌های متفاوتی را نصیب مسافر می‌کند و شاید خلبان بهترین کسی باشد که بتواند در این مورد قضاوت کند. خلبان نه تنها عمده زمان کاری خود را در پرواز می‌گذراند، که مستقیما با سازوکارهای هدایت هواپیما در تماس است و از این رو کامل‌ترین تجربه پرواز از آن خلبان است.
در میان هواپیماها گوناگون، پرواز با هواپیماهای پهن‌پیکر یکی از متفاوت‌ترین تجربه‌هاست. پروازی طولانی در ارتفاع بالا که صدها مسافر را از قاره‌ای به قاره دیگر می‌رساند. ایران‌ایر از بدو تاسیس در انجام چنین پروازهایی شهره بوده و با بهره‌گیری از ناوگان پهن‌پیکر خود آسیا را به سایر قاره های جهان پیوند داده است. به تازگی دو فروند هواپیمای مدرن و پهن‌پیکر ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ به ناوگان ایران‌ایر پیوسته که می‌توانند خونی تازه را در رگ‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به جریان انداخته و پروازهای دوربرد این شرکت را احیا کنند. اما تجربه خلبانان هما در یک سال پرواز با این هواپیماها چه بوده است؟
علی گیاهی از اولین خلبانان گزینش شده پس از انقلاب است که در سال ۶۲ گزینش شده و در مدرسه عالی خلبانی هواپیمایی کشوری مشغول به تحصیل شده است. وی در سال ۶۵ وارد ایران‌ایر شد. در آن سال به علت آنکه کادر پرواز این شرکت که بیشتر از خارجی‌ها تشکیل شده بود، از ایران رفته بود، خلایی در موقعیت پروازی بلاخص مهندسین پرواز ایجاد شده بود. گیاهی بعد از گذراندن دوره‌ای بسیار فشرده و سخت به عنوان مهندس پرواز هواپیمای بویینگ ۷۲۷ مشغول به کار می‌شود و بعد از آن شغل خود را در مقام کمک خلبان بویینگ ۷۲۷، کمک خلبان فوکر ۱۰۰، کمک خلبان بویینگ ۷۴۷، سر خلبان و معلم بویینگ ۷۳۷، سرخلبان و معلم فوکر ۱۰۰ و سرخلبان و معلم ایرباس ۳۲۰ ادامه می‌دهد.
با ورود ایرباس ۳۳۰ به ایران، وی به عنوان عضوی از اولین گروه خلبانان این هواپیما برای آموزش به فرانسه اعزام شده و اولین فروند از این هواپیما را به ایران می‌اورد. گیاهی در حال حاضر به عنوان سرخلبان و معلم ایرباس ۳۳۰ مشغول به کار است و همزمان مسئولیت ریاست عملیات ایران ایر را نیز بر عهده دارد.
سامان رفعت نیز از سال ۸۶ مراحل آزمون‌ها و استخدام را گذرانده از سال ۸۸ به عنوان خلبان دوم فوکر ۱۰۰ در هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران مشغول به کار شده است. وی در ادامه به ایرباس ۳۲۰ منتقل شده و پس از ۳ سال، برای خلبان دومی ایرباس ۳۳۰ انتخاب شده است. در ادامه این دو خلبان از تجربیات خود در آموزش و پرواز با ایرباس ۳۳۰ می‌گویند و بخشی از قابلیت ها و امکانات این هواپیما را تشریح می‌کنند.
یک هواپیمای استراتژیک
ایرباس A۳۳۰-۲۰۰ یک هواپیمای پهن‌پیکر و پیشرفته است که می تواند بیش از ۲۳۰ مسافر را تا مسافت بیش از ۱۳ هزار کیلومتر جابجا کند. سرخلبان ایرباس ۳۳۰ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران این هواپیما را یک هواپیمای استراتژیک می‌داند که می‌تواند از منظر اقتصادی و اجتماعی به توسعه ایران کمک کند.
گیاهی در این رابطه می‌گوید: «ایرباس ۳۳۰ در دنیا به عنوان یک هواپیمای استراتژیک غیر نظامی شناخته می‌شود. چراکه مسافت بسیار زیادی را طی می‌کند و هزینه‌های عملیاتی پایینی دارد. این هواپیما دلیلی برای بهبود مسایل اقتصادی و درامدزایی برای شرکت‌ها به حساب می‌آید. اکنون ایران‌ایر مسیرهای بسیار دور خود را مانند استکهلم و گوتنبرگ را بدون سوختگیری در مقصد با این هواپیما انجام می‌دهد.»
وی بر اهمیت مساله سوخت تاکید می‌کند و می‌افزاید: «پیش از ورود این هواپیما ایران‌ایر پروازهای اروپایی خود را با با ایرباس A۳۰۰-۶۰۰ انجام می‌داد. ظرفیت سوخت این هواپیما به قدری بود که تنها می‌توانست برای پرواز تا مقصد و در صورت لزوم فرودگاه جایگزین سوخت حمل کند. در دوره تحریم‌های گذشته که برخی فرودگاهی‌های اروپایی سوخت‌رسانی به پروازهای ایرانی را متوقف کرده بودند، پروازهای اروپایی ایران ایر ناچار بودند در برگشت به ایران در نقطه سومی نشسته و سوختگیری کنند. اهمیت سوخت از آن جهت است که بر نوع پرواز و امنیت آن تاثیر می‌گذارد. ایرباس ۳۳۰ این مشکل را حل کرده است، چراکه اکنون پروازهای اروپایی ایران‌ایر می‌توانند بدون نیاز به سوختگیری، به دورترین مقاصد اروپایی، مانند لندن پرواز کرده و بازگردند.»
به گفته گیاهی این هواپیما حتی می‌تواند از ایران پرواز مستقیم به مقاصدی همچون کانادا یا سیبری روسیه انجام دهد، چراکه هم توانایی حمل سوخت برای این پرواز را دارد و هم امکانات رفاهی داخل آن امکان حضور چند گروه پروازی داخل پرواز را فراهم می‌ند.
رییس عملیات ایران‌ایر به فعالیت دو فروند از این نوع هواپیما در ناوگان این شرکت هواپیمایی اشاره می کند و می‌گوید: «مشکل این است که از این هواپیما تنها دو فروند وارد کشور شده است. اگر ایران‌ایر ۴ یا ۶ فروند از این نوع هواپیما را در اختیار داشت، می‌توانست از آن در مسیرهای شرق آسیا و خاور دور استفاده کند که درآمد خوبی را نصیب شرکت می‌کرد.»
وی ادامه می‌دهد: «امیدواریم با تمهیدات و برنامه ریزی مدیریت کلان کشور و شرکت بتوانیم از تعداد بیشتری از این نوع هواپیما به صورت ملکی یا استیجاری در ناوگان ایران‌ایر استفاده کنیم.»
پرواز در آسمان فناوری
به پرواز درآورن هواپیما و غلبه بر بنیادی‌ترین قوانین فیزیک نیاز به آسمانی از فناوری دارد. به همین دلیل هواپیما از بدو اختراع یکی از پیشرفته‌ترین ادوات ساخت بشر محسوب می‌شده است. اما با هواپیماهای جدید‌تر، فناوری‌های پیشرفته‌تری را نیز به خدمت می‌گیرند، همین مساله باعث می‌شود هواپیماهای امروزی با هواپایماهایی که عمر ۲۰ یا ۳۰ دارند بسیار متفاوت باشند.
رفعت برای توضیح این مساله هواپیما را به گوشی تلفن همراه تشبیه می‌کند و می‌گوید: «بای یک گوشی ساخت ۲۰ سال یش هم می‌توان تماس تلفنی برقرار کرد. اما گوشی های امروزی با استفاده از فناوری نوین تجربه استفاده از تلفن همراه را به کلی متفاوت کرده‌اند. در مورد هواپیما نیز همین‌طور است. هواپیماهای ۲۰ ساله اصلی ترین هدف پرواز یعنی حمل و نقل مسافر را انجام می‌دهند. اما فناوری امروزی پرواز را به صرفه‌تر، راحت‌تر و ایمن‌تر کرده است.»
خلبان دوم ایرباس ۳۳۰ ایران‌ایر به فناوری پیشرفته به کار رفته در این هواپیما اشاره می‌کند و می‌افزاید: «این هواپیما جزو هواپیماهای «های تک» است. یکی از ویژگی‌های مهم هواپیماهای ایرباس این است که این شرکت از ۳۰ سال گذشته تمام هواپیماهای خود را در قالب یک خانواده ارائه می‌کند، که یعنی سعی شده فناوری و نحوه عملکرد تمام هواپیماهای خانواده ایرباس شبیه هم باشد. بنابراین امروز ما علاوه بر استفاده از این هواپیما در حال سرمایه گذاری هستیم و تمام پرسنل، از خلبانان تا مهمانداران و پرسنل فنی در حال آموزش و به کارگیری فناوری نوین هستند.»
گیاهی نیز در تایید این صحبت می‌گوید:« استفاده از این هواپیما زمینه استفاده از تایپ بهتر هواپیمای ایرباس یعنی ایرباس ۳۵۰A است. در مدارکی که ما از شرکت ایرباس و هواپیمایی کشوری دریافت کردیم نام ۳۵۰A نیز ذکر شده است. با یک دوره ۴ روزه زمینی می‌توانیم با تایپ ۳۵۰A پرواز کنیم. این به معنای صرفه جویی در هزینه‌های آموزشی شرکت است.»
رفعت در ادامه به تسهیل کار با ایرباس ۳۳۰ به دنبال استفاده از فناوری نوین در این هواپیما اشاره می‌کند و می‌گوید: «فناوری که این هواپیما با خود وارد کرده است علاوه بر تسهیل پرواز برای خلبانان، امنیت پرواز را نیز بالا می‌برد. این یعنی فناوری هم به شکل روانی و هم کاری و حرفه‌ای به کمک پرواز آمده است. در مجموع می‌توان گفت که این یکی از هواپیماهای موفق و پرطرفدار است.»
به گفته خلبان دوم ایرباس ۳۳۰ ایران‌ایر، فناوری پیشرفته استفاده شده در ایرباس ۳۳۰ فشار پرواز را که در تمام مدت پرواز بر روی خلبان است، کاهش می‌دهد و اگر در لحظات بحرانی نیاز به زمان برای تصمیم‌گیری باشد، این فناوری به کمک خلبان می‌آید: « در این هواپیما کامپیوتر تمام داده‌ها را بررسی می‌کند و بر اساس این اطلاعات به خلبان پیشنهاد اقدام می‌دهد. بنابراین خلبان این شانس را دارد که تصمیم مهم‌تری و بهتری بگیرد.همچنین از نظر تجهیزات ناوبری نیز از بالاترین تکنولوژی روز دنیا برخوردار است.»
سر خلبان ایرباس ۳۳۰ ایران‌ایر نیز ورود این هواپیما را یک عامل انگیزشی در شرکت توصیف کرده و می‌گوید: «از آنجا که با ورود ایرباس ۳۳۰ فناوری جدیدی نیز به کشور وارد شده است، در بین خلبان ها انگیزه زیادی ایجاد شده که خود را پیشرفت داده و با این هواپیما پرواز کنند.»
گیاهی می‌افزاید: «استانداردهای ایران‌ایر از جمله بالاترین استانداردهای خاورمیانه است. ما با این محدودیت توانسته ایم خود را در سطح ایرلاین‌های منطقه بالا بیاوریم، به طوری که این ایرلاین‌ها گاها از ایران ایر اطلاعات تکنیکی دریافت می‌کنند. وجود این نوع هواپیماها با تکنولوژی بالا می‌تواند در حفظ جایگاه ایران‌ایر به عنوان شرکت مادر موثر باشد.»
رفاه، امنیت، آرامش
فناوری پیشرفته در پرواز تنها کروی پروازی را بهره‌مند نمی‌کند. مسافران بیش از هر گروه دیگر از این فناوری استفاده می‌کنند، چراکه در هر صورت این مسافرانند که مشتری خدمات شرکت هواپیمایی هستند. جدای از ایمنی و کیفیت بالای پرواز، فناوری نوین نتایجی دیگری را نیز برای مسافران به همراه داشته است. آسایش و رفاه از جمله این نتایج هستند.
گیاهی در این ارتباط می‌گوید: مسافرینی که با این هواپیما پرواز می‌کنند، از وضعیت داخل کابین چه تجاری و چه اقتصادی بسیار راضی هستند. امکانات این هواپیما کاملا منحصر به فرد است. استفاده از این هواپیما باعث شده در مسیرهای اروپایی مسافران به جای ایرلاین‌های خارجی از ایران ایر استفاده کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «این هواپیما از نظر رفاهی برای مسافر امکانات ویژه‌ای دارد. به خاطر نوع صندلی‌ها و نوع سیستم های تفریحی پرواز با ایرباس ۳۳۰ بسیار دلچسب است. مسافر در این هواپیما حتی می‌تواند از امکاناتی همچون اینترنت و تماس ماهواره‌ای بهره‌مند شود.»
به گفته این خلبان، ایرباس ۳۳۰ به غیر از مسافران، برای عوامل پروازی نیز رفاه بالایی فراهم می‌کند و برای کرو محل استراحت راحت‌تری نسبت به هواپیماهای قدیمی‌تر دارد. به عبارت دیگر در این هواپیما مسافران راحت ترند و مهمانداران بهتر خدمت می‌رسانند.
رفعت نیز در این ارتباط می‌گوید: شرکت‌های هواپیماسازی دائما در حال پیشرفت هستند و این پیشرفت خود را در بهینه سازی اقتصادی، افزایش امنیت و رفاه حال مسافر نشان می‌دهد. من معتقدم هزینه‌ای که برای خرید هواپیمای جدید می‌شود اصلا هزینه نیست، بلکه سرمایه گذاری است. این سرمایه‌گذاری علاوه بر آنکه آورده های بلندمدت برای شرکت‌های هواپیمایی دارد، در کوتاه‌مدت نیز سود و بهره‌وری را نصیب شرکت هواپیمایی می‌کند.»
اما خلبانان ایرانی چگونه توانستند خود را برای پرواز با این هواپیمای پیشرفته آماده کنند و دورههای آموزشی چه تجربیات و خاطراتی برای این خلبانان داشته است؟
خلبان دوم ایرباس ۳۳۰ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با دورههای آموزشی این هواپیمای پیشرفته می‌گوید: «برای آموزش نحوه پرواز با این هواپیما در قالب گروهی به شهر تولوز فرانسه، که مقر ایرباس در آن قرار دارد رفتیم و با معلم‌ها و خلبان‌ها ی ایرباس پرواز کردیم. وقتی دوره آموزشی ما تمام شد، خلبان ایرباس می‌گفت برای ما جای تعجب دارد با وجود اینکه این شرکت بیش از ۲۰ سال تحریم بوده و از گرفتن اطلاعات روز محروم است، خلبانان توانسته‌اند خود را به خوبی به روز نگاه دارند. او معتقد بود کارکردن با خلبان‌های ایران‌ایر راحت‌تر از کارکردن با خلبان‌های دیگر شرکت‌ها بوده است.»
گیاهی نیز در تایید سخنان رفعت می‌گوید: «من و کاپتان فرهادی اولین خلبان‌هایی بودیم که برای آموزش پرواز با ایرباس ۳۳۰ عازم فرانسه شدیم. مسئولان و معلم‌های شرکت ایرباس درباره آموزش به ما مردد بودند و نمی دانستند سابقه خلبان‌های ایرانی چگونه است به همین علت چندین ناظر را برای آموزش ما فرستاده بودند. روز اول که سوپروایزور ایرباس نظاره گر کار ما بود، بعد از دو ساعت پرواز در شبیه‌ساز پرواز، معلم خلبان گفت که ما به آموزش بیشتری با این هواپیما نیاز نداریم. معلم خلبان ما را به شبیه‌ساز پرواز با ایرباس ۳۵۰ برد و با وجود آنکه زمان پرواز ما در شبیه‌ساز ایرباس ۳۳۰ به اتمام نرسیده بود، با ایرباس ۳۵۰ پرواز کردیم.»
او ادامه می‌دهد: «خلبان‌های خارجی همه بدون استثنا از توانایی عملیات ایران‌ایر چه به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی تمجید می‌کنند.»
گیاهی در انتها با اشاره به لزوم نوسازی ناوگان هوایی ایران می‌گوید: «امیدوارم این مسائل بازتاب بالاتری داشته باشند و به گوش تصمیم‌گیرندگان برسد تا مسئولان بدانند هزینه‌ای که صرف خرید این هواپیماها می‌شود، در واقع سرمایه‌گذاری از بعد مادی و اجتماعی است.»
رفعت نیز اضافه می‌کند: « لازم است از وزیر راه و شهرسازی تشکر کنم که نگاه ویژه‌ای به هما داشتند. این لوگو یک برند جهانی است و باید برای حفظ آن تلاش کرد، چراکه این هواپیمایی متعلق به مردم است. امیدوارم بتوانیم بر مشکلاتی که جدیدا حادث شده نیز فائق بیاییم.»