موقعیت جغرافیایی ایران ظرفیت بالقوه قابل توجهی نسبت به سایر کشورهای دنیا در اختیار ما قرار داده است به گونه ای که موقعیت جغرافیایی ایران به صورتی است که می توان شمال به جنوب و شرق به غرب دنیا را از راه های دریایی، زمینی و هوایی کشور به یکدیگر متصل کرد. برای بهره مندی هر چه بیشتر از این ظرفیت بالقوه باید برنامه ریزی از سوی دولتمردان صورت گیرد. توسعه زیر ساخت هایی که باعث ارتقای ترانزیت و ترانشیپ کالا در کشور می شود را باید در دستور کار قرار دهیم. سازمان بنادر و دریانوردی در سال جاری به سمت تجدید نظر در تعرفه گذاری کالا و کشتی حرکت کرد، که این موضوع کمک قابل توجهی به تجار بود. چرا که قدرت رقابت بخش خصوصی در منطقه را با کاهش قیمت تمام شده کالا افزایش می دهد. تجار همواره از کاهش نرخ تعرفه کالا و کشتی در بنادر کشور استقبال می کنند.
به عبارت ساده تر تجدید نظر سازمان بنادر و دریانوردی در کاهش تعرفه گذاری کالا و کشتی چه در بخش واردات و چه در بخش صادرات باعث رونق و توسعه بنادرمی شود. یعنی با کاهش تعرفه ها و قیمت تمام شده کالاهایی که از بنادر صادر و یا به بنادر وارد می شود شاهد رونق بنادر، تقویت ترانزیت، ترانشیپ و تکمیل ظرفیت کانتینری بنادر خواهیم شد. اما آنچه که حائز اهمیت است این می باشد که کاهش تعرفه گذاری کالا و کشتی در بنادر لازم است، اما کافی نیست. در این میان کاهش مقررات و آئین‌نامه‌ها نسبت به کاهش نرخ تعرفه کالا و کشتی بیشتر اهمیت دارد.
به منظور رونق بنادر، تقویت ترانزیت و ترانشیپ باید در مقررات زائد و دست و پا گیر تجدید نظر شود و سپس باید زیر ساخت های لجستیک توسعه پیدا کنند تا کالایی که به بنادر کشور منتقل می شوند به راحتی از طریق مرزهای شمالی، شرقی و غربی کشور به کشورهای دیگری که خواستار ترانزیت از مسیر ایران هستند، توزیع شود. درمجموع دستورالعمل وزیر راه وشهرسازی به سازمان بنادر در جهت تجدید نظر در تعرفه گذاری کالا و کشتی را گامی مثبت ارزیابی می کنم.متاسفانه طی ۵۰ سال گذشته توجه کافی و لازم به ظرفیت و توسعه بنادر کشور نشده است.
طی ۶ دهه گذشته سرمایه گذاری کلانی در صنایع سنگین از جمله فولاد و ذوب آهن شد که این امر منجر به کمبود آب و معضل آلودگی هوا شد. معتقدم اگر تنها نیمی از این سرمایه گذاری در توسعه بنادر و شریان هایی که کالا را از بنادر کشور به نقاط مختلف جهان توزیع می کنند، می شد درآمدی که از ترانزیت کالا از طریق بنادر کشور کسب می کردیم بسیار بیشتر از درآمدی بود که از این صنایع سنگین تاکنون کسب شده است.
همچنین بدون شک اشتغال ایجاد شده در بخش خدمات و حمل و نقل ترانزیت بسیار بیشتر از اشتغال ایجاد شده از سوی رشته های صنایع سنگین فلزی بود. مشاهده می کنیم بیشتر شهرهای معروف دنیا از جمله نیویورک، بارسلونا و... در کنار آب های آزاد قرار گرفته اند به عبارتی این دریا و آب های آزاد بوده است که باعث معروفیت این شهرها شده است، اما متاسفانه کشور ما که بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر دسترسی به آب های آزاد از طرف جنوب دارد هنوز نتوانسته است استفاده قابل توجهی از آب های آزاد خود داشته باشد. آبادترین نقاط دنیا در کنار آب های آزاد قرار دارند، اما متاسفانه در کشور ما حدود ۸۰ درصد از این۲۰۰۰کیلومتر جز مناطق محروم هستند و این غفلت تاریخی است که ما نسبت به استفاده از ظرفیت شهرهای ساحلی و دسترسی به آب های آزاد خود داشته ایم.
تا امروز سرمایه گذاری در شهرهای ساحلی کشور نسبت به سرمایه گذاری در نقاط مرکزی کشور محدود بوده است، به عبارتی از بندر آبادان تا انتهای بندر چابهار سرزمین های مستعد برای آبادانی و رونق وجود دارد، لذا باید سرمایه گذاری قابل توجهی در سواحل مکران به منظور اشتغالزایی، افزایش تولید ناخالص داخلی، ارتقای تراز تجاری کشور و رشد مداوم مثبت اقتصادی صورت گیرد. خوشبختانه توسعه سواحل مکران در دستور کار وزارت راه وشهرسازی قرار گرفته است.
* رئیس کمیسیون مدیریت واردات اتاق بازرگانی ایران