علی بیتاللهی مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی آمار و ارقامی از بافت فرسوده شهر تهران ارایه کرد و در مورد نقش بافت فرسوده در افزایش تلفات و خسارتهای زلزله توضیحاتی را ارایه کرد.
بیتاللهی در تعریف بافتهای فرسوده با اعلام اینکه مبنای شناسایی این بافتها، بلوکهای شهری هستند، گفت: بر اساس اعلام مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران، بافت های فرسوده مصوب بلوک ها شهری هستند که دارای سه شرط باشند که این شرط ها شامل بلوک ناپایدار(بلوکی که حداقل ۵۰ درصد بناهای آن از نظر سازه ای غیرمقاوم هستند)، بلوک نفوذناپذیر(بلوکی که حداقل ۵۰ درصد عرض معبر آن کمتر از ۶ متر) و بلوک ریزدانه(بلوکی که حداث ۵۰ درصد قطعات یا پلاک های آن دارای مساحتی کمتر از ۲۰۰ مترمربع هستند) است.
رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی یادآور شد: بر اساس ماده ۲ قانون حمایت از احیای بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر هستند که در طی سالیان گذشته عناصر متشکله آن اعم از تاسیسات روبنایی، زیربنایی، ابنیه، مستحدثات، خیابانها و دسترسیها، دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج میبرند.
وی همچنین گونه های بافت را نیز شاملِ سکونتگاههای غیررسمی، دارای ارزش تاریخی و سکونتگاههای قدیمی عنوان کرد.
بر اساس اعلام مرکز تحقیقات محدودههای نیازمند بازآفرینی در کل کشور به شرح جدول زیر است:
نوع بافت |
شاخص (مساحت به هکتار) |
جمعیت (میلیون نفر) |
تعداد محله نابسامان شهری |
میانگین جمعیت محلههای نابسامان |
نسبت به جمعیت شهرنشین کشور(درصد) |
نسبت به سطح شهر (درصد) |
بافت فرسوده (عرصه تاریخی و غیرتاریخی مراکز شهری |
۷۷۰۰۰ هکتار |
۱۰ |
۱۶۰۰ محله |
۶۵۰۰ نفر |
۱۸.۲ |
۹.۲ |
اسکان غیررسمی |
۵۵۰۰۰ هکتار |
۱۱ |
۱۱۰۰ |
۱۰۰۰۰ |
۲۰.۲ |
۷.۵ |
جمع کل |
۱۳۲۰۰۰ هکتار |
۲۱ میلیون نفر |
۲۷۰۰ محله |
۸۰۰۰ نفر |
۳۸.۶ |
۱۶.۷ |
بیتاللهی علل شکلگیری بافتهای فرسوده شهری را در سه محور عوامل اقتصادی، شکست بازار و شکست بخش عمومی برشمرد و در بیان جزئیات هرکدام از علل، اعلام کرد: تحولات ساختاری، تحول در تکنولوژی، رشد اندک اقتصادی، فقر و نابرابری و تحولات جمعیتی از جمله علل اقتصادی شکلگیری بافتهای فرسوده شهری هستند.
به گفته وی، شکست بازار را نیز موضوعاتی همچون زمین شهری، مسکن شهری، بازارهای مالی، حقوق مالکیت، فیلترینگ و اثرات محله رقم زدهاند و در عین حال، برنامهریزی شهری، سیاستگذاری مسکن شهری، سرمایهگذاری در زیرساختها و عرضه خدمات از علل شکست بخش عمومی هستند.
مقایسه سرانه کاربریهای بافت فرسوده با تهران
به گفته بیتاللهی مقایسه سرانه کاربریهای بافت فرسوده با تهران نشان میدهد که از ۶۲ درصد بافت فرسوده در کل کشور ۲۹ درصد آن در شهر تهران واقع است. موقعیت و مشخصات مقایسه سرانههای کاربریهای بافت فرسوده با تهران به شرح زیر است:
مقایسه سرانه کاربریهای بافت فرسوده با تهران |
||||
کاربری |
بافت فرسوده |
شهر تهران |
||
درصد از کل |
سرانه (مترمربع) |
درصد از کل |
سرانه (مترمربع) |
|
مسکونی |
۶۲ |
۱۶ |
۲۹ |
۲۳ |
خدمات شهری |
۴ |
۱ |
۸ |
۶ |
سطح راه ها |
۲۳ |
۶ |
۱۸ |
۱۵ |
بیتاللهی همچنین از تهیه جدولی از مقایسه مساحت، جمعیت و تعداد واحدهای مسکونی بافت های فرسوده و ناپایدار با کل شهر تهران خبر داد که این جدول مقایسه ای نیز به شرح زیر است:
مقایسه مساحت، جمعیت و تعداد واحدهای مسکونی بافتهای فرسوده و ناپایدار با کل شهر تهران |
||||||||
کل شهر |
بافت فرسوده (۳۲۶۸ هکتار) |
بافت ناپایدار (۱۴۷۹۲ هکتار) |
||||||
مساحت(هکتار) |
جمعیت(نفر) |
تعدادواحد |
مساحت(هکتار) |
جمعیت(نفر) |
تعدادواحد |
مساحت(هکتار) |
جمعیت(نفر) |
تعدادواحد |
۶۲۱۰۰ |
۸۰۶۵۳۵۷ |
۲۳۴۵۰۰۰ |
۳۲۶۸ |
۱۲۱۶۶۹۹ |
۲۶۱۷۸۶ |
۱۴۷۹۲ |
۲۸۷۳۸۱۱ |
۶۳۴۱۷۹ |
درصد نسبت به کل شهر |
۵ |
۱۵ |
۱۱ |
۲۴ |
۳۷ |
۲۷ |
همچنین بر اساس اطلاعاتی که توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی جمع آوری شده است نتایج فعالیت های انجام یافته توسط سازمان نوسازی شهرداری تهران تا سال ۹۴ بدین شرح است:
مساحت بافت فرسوده (سال ۹۳)- ۳۷۲۰ هکتار
مساحبت بافت فرسوده (مصوب سال ۸۵)- ۳۲۶۸ هکتار
مساحت بافت فرسوده بدون عرصه عمومی- ۲۵۲۷ هکتار
مساحت نوسازی شده- ۷۶۵ هکتار
تعداد پلاکهای نوسازی شده- ۷۱۹۱۷ پلاک
بر همین اساس نیز ۳۳ درصد از پلاک های بافت فرسوده نوسازی شده است و میزان تخفیفات اعلام شده از سال ۸۴ تا ۹۴، ۴۸۱ میلیاردتومان است.
روند نوسازی در سال ۹۴ نسبت به سال های گذشته به شرح جدول زیر است: