با تأسیس و شروع به کار دانشگاه‌ها در جهان، به‌مرورزمان نهادهای آموزشی سنتی وظایف خود را به دانشگاه واگذار کردند و اکنون می‌توان گفت، دانشگاه به نهاد اصلی و محوری آموزش در جهان بدل شده و جوامع تلاش دارند تا با تأسیس دانشگاه، زمینه‌ساز انتقال دانش و فن‌آوری در حوزه‌های مختلف علمی، باشند.
جدا از وظیفه مهم تولید و انتقال علم و فناوری، دانشگاه‌ها در طی زمان نقش‌های مهم دیگری نیز برعهده‌گرفته‌اند. طیف این نقش‌ها از دل‌نگرانی برای معضلات اقتصادی-اجتماعی و حفظ ارزش‌های جامعه شروع‌شده و به صلح، توسعه، حقوق بشر و دفاع از محیط‌زیست و میراث فرهنگی گسترش می‌یابد. به دلیل این نقش‌های متفاوت است که اکنون دانشگاه و دانشجو، یکی از بنیادهای مهم جهان امروز تلقی می‌شود.
"هفدهم نوامبر" هرسال، به‌عنوان روز جهانی دانشجو از سوی کشورهای مختلف گرامی داشته می‌شود. خاستگاه روز جهانی دانشجو، اروپای شرقی است. از همین رو «اتحادیه بین‌المللی دانشجویان» از زمان تأسیس در سال ۱۹۴۶ در پراگ، در جمهوری چک قرار دارد. این اتحادیه، بزرگ‌ترین سازمان دانشجویی است که در آن یک‌صد و پنجاه‌وپنج نهاد دانشجویی از یک‌صد و بیست‌ودو کشور جهان، عضویت دارد و هدف آن نیز حمایت از جامعۀ دانشجویی و ترویج ارزش‌های جهانی و برگزاری نشست‌ها و سمینار‌های دانشجویی است.
به نظر من روز دانشجو، درواقع دعوتی است برای اندیشیدن به رسالت‌های حیاتی و سازندۀ زندگی در جهان امروزی ما.
این استاد معماری دانشگاه تهران افزود: اما ۱۶ آذر، روز دانشجو در کشور ما به یاد سه یاردبستانی، سه شهیدی که در برابر استکبار و ظلم ایستادگی کردند، هرساله گرامی داشته می‌شود. با گرامیداشت یاد سه شهید ۱۶آذر و روز دانشجو، باید تأکید کرد که اگر دانشگاهی است و کلاسی برگزار می‌شود و استادی در کلاس درس حاضر می‌شود تنها و تنها مدیون حضور دانشجوی حاضر در این فضا است.
بدون دانشجو نه دانشگاه معنا دارد و نه جستجوی علم، دانش و کشف حقیقت.
آنچه از همان ابتدای در فضای دانشگاه درک کردم و چنان شد که این فضا مرا مجذوب خود کرد، در درجه اول شورونشاط و کنجکاوی برای دانستن در وجود تک‌تک دانشگاهیان و دانشجویان بوده و هست.
دانشجو، دانشگاه باوجود تو معنا می‌یابد. روزت گرامی باد.
*معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی