به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در روز ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۷، ساعت حوالی ۲۳:۱۰ دامنه جنوبی مشرف به بلوار ورودی شهرک طالقان، دچار رانش و لغزش به سمت پائین دست شد. ادامه حرکت لغزشی بعد از ۲۰ دقیقه منجر به گسیختگی خط اصلی شبکه گاز(لوله ۲۵۰ PSI ) شهرستان طالقان شد که در نهایت منجر به آتش سوزی مهیب در نقطه گسیختگی لوله گاز بالا رفتن شعله های آتش تا ارتفاع زیاد شد.
به گفته مسئولان، این حادثه تلفات جانی نداشته و تنها به دو نفر که نیاز به کمک داشتند، امداد رسانی شده است. در این حادثه ۲۰۰ متر از طول خط لوله گاز، باند جنوبی و شمالی بلوار، لوله آب، یک تیر برق و خط مخابرات خسارت‌هایی وارده آمد. همچنین تعداد از خودروهای امداد، انتظامی و عبوری دچار خسارت جزئی شدند.
دکتر علی بیت‌اللهی دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی در همین رابطه به ارایه توضیحاتی پرداخت و به پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفت: محل رانش زمین تا پمپ بنزین ویدار طالقان ۷۴۰ متر و تا سه راهی روستای جزن ۱ کیلومتر و در سوی غربی آنهاست. محدوده رانشی از ابتدای بلوار طالقان نیز ۵۰۰ متر فاصله داشته و در امتداد بلوار به سمت شرق قرار گرفته است.
موقعیت توده رانشی طالقان
محدوده توده لغزیده از منظر دیگر
بیت اللهی با اشاره به اینکه تجربه های مختلفی از رانش زمین در دامنه های خاکی و به ویژه اشباع این منطقه وجود دارد، خاطرنشان کرد: تعدادی از روستاهای شهرستان طالقان بر روی دامنه های با پتانسیل لغزش و رانش واقع هستند.
گستره طالقان و مورفولوژی آن در دید ناحیه ای
وی افزود: شهر طالقان پس از بلوار ورودی آن که راستای شرقی – غربی دارد، در امتداد دره میان کوهستانی و در راستای شمالی – جنوبی گستردگی دارد. رانش در راستای بلوار ورودی آن شهر رخ داده که در فاصله ۱۹۰ متر جنوب آن رودخانه شاهرود قرار دارد که نقش ویژه ای در اشباع کردن پاشنه دامنه های مشرف به خود دارد.
وی اعلام کرد: بر روی همین رودخانه سد طالقان احداث شده است که در اقلیم منطقه نقش تاثیر گذاری دارد.
گستره رانش زمین و موقعیت رودخانه شاهرود نسبت به آن در طالقان
دبیرکارگروه ملی مخاطرات طبیعی با تاکید بر اینکه منطقه طالقان در یک زون با خطر لغزش بالا قرار دارد، گفت: در یک چهارگوش ۲ درجه در ۲ درجه به مرکزیت طالقان، تعداد ۴۳۳ زمین لرزه با بزرگی ۲.۵ و بالاتر از آن در شکل جانمائی شده است که بزرگترین آن زمین لرزه ۵.۲ ملارد می باشد.
بیت اللهی تصریح کرد: ارتعاش ناشی از رخداد زمین لرزه های بزرگتر می‌تواند موجب حرکت‌های دامنه‌ای شامل رانش زمین و ریزش سنگ باشد.
زمین لرزه های بشعاع ۱۰۰ کیلومتری شهر طالقان (۴۳۳ زمین لرزه با بزرگی ۲.۵ و بزرگتر از آن)
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در بیان دلایل رخداد حادثه اعلام کرد: در رانش زمین در طالقان علاوه بر شرایط طبیعی از جمله شیب زمین، جنس سازند دامنه، بارندگی و اشباع شدگی نهشته های سطحی و اثر رودخانه در پای دامنه، خاکبرداری و خالی کردن پاشنه دامنه نیز نقش ویژه ای داشت.
بیت اللهی ادامه داد: عکس های ماهواره ای محدوده رانش نشان می دهد توده لغزیده در بین دو قطعه در مجاورت بلوار ورودی شهرک قرار گرفته که خاکبرداری شده و دیواره عمودی در امتداد شیب دامنه و عمود بر آن ایجاد شده است. چنین حالتی پایداری دامنه را به شدت تضعیف و شرایط را برای رخداد لغزش ایجاد می کند.
وی تصریح کرد: ایجاد دیوارهای عمودی ناشی از خاکبرداری بدون سازه های نگهبان عمده‌ترین دلیل انسان ساخت رانش زمین در بلوار ورودی شهر طالقان در تاریخ ۱۴ اسفندماه ۱۳۹۷ است که باید بعنوان یک تجربه مهم مورد توجه مسئولان شهری، مسئولان شرکت های گاز، آب، مخابرات، برق و مدیریت بحران استان قرار گیرد.
محل رانش و محل های خاکبرداری شده بودن سازه نگهبان
وی خسارت های این حادثه را نیز تشریح کرد و گفت: در این رخداد، لوله گاز ورودی شهرستان طالقان در اثر رانش زمین گسیخته شد و موجب آتش سوزی و وحشت عمومی ساکنان اطراف شد. ۲۰۰ متر از لوله اصلی گاز تحت تاثیر حرکت دامنه ای در این زمین لغزش قرار گرفت که باید تعویض شود.
بیت‌اللهی افزود: لوله های آب و خطوط مخابرات آسیب دیدند و در عین حال باند جنوبی بلوار در طول حدود ۱۰۰ متر تخریب کامل و باند شمالی نیز آسیب دید و جاده ورودی و اصلی شهر در این حادثه مسدود شد.
دبیر کارگروه ملی مخاطرات طبیعی در بیان پیشنهادهای خود در ارتباط با این رخداد، گفت: در خاکبرداری های مجاورت بلوار ورودی شهرک و نیز سایر محورها، تمهیدات پایداری دامنه مورد توجه قرار گیرد. نظارت بر این کار در محدوده شهر بر عهده شهرداری و در خارج از محدوده های شهری بر عهده راه و شهرسازی استان است.
وی در همین ارتباط افزود: ارزیابی ژئوتکنیکی و پایداری آنها در دامنه‌های با پتانسیل رانش و مشرف بر مسیر شریان های حیاتی و جاده ها، و همچنین انجام مطالعات پهنه بندی خطر رانش زمین در مسیر های مهم شهرستان طالقان پیشنهاد می‌شود.