علی بیتاللهی عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص بارندگیهای اخیر و اینکه این بارندگیها تا چه میزان در احیای دشتهای کشور که آبهای فراوانی را از دست دادهاند، نقش خواهد داشت، گفت: ذخیره آبی مناسبی در این بارندگیها به دست آمده است و در صورتی که بتوان چنین ذخیره آبی را مدیریت کرد و آبخیزداری را به معنای واقعی کلمه اجرا کرد، ظرف مدت کوتاهی سفرههای آبخوانهایی که پایین رفتهاند و فرونشستهایی که در اثر افت آبهای زیرزمینی و مصرف بیرویه ایجاد شدهاند میتوانند تا حدی جبران شوند.
عضو هیاتعلمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اعلام اینکه به عنوان نمونه بارندگی استان گلستان ظرف ۳ روز ۷۰ درصد بارندگی سالیانه استان گلستان را تامین کرده است، افزود: موضوع این است که این حجم آبی که طبق گفته وزیر نیرو باید چندین میلیارد دلار هزینه میشد تا در سدها ذخیره شود، اگر کنترل و مدیریت نشود منجر به آبشستگیهای مضر و از بین رفتن منابع مغذی سطح زمینهای کشاورزی میشود.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت شهرسازی در کشور آیا امکان استفاده بهینه از آبهایی که در اثر سیلهای اخیر در کشور روان شده است وجود دارد یا خیر؟، گفت: این امکان وجود دارد در صورتیکه تمهیداتی اندیشیده شود. به عنوان نمونه اگر سازههای نگهبان در مناطق سیلخیز همچون پلدختر ایجاد شوند و اگر رودخانهها لایروبی شوند و اگر سیستم آبخیزداری عملیاتی و اجرایی شود، استفاده بهینهای از بارشهای اخیر را خواهیم داشت.
ضرورت اجرای آبخیزداری در کشور
بیتاللهی یادآور شد: منظور از آبخیزداری این است که با احداث بندهایی سعی کنیم در مناطق مناسب آبهای سطحی را به زیرزمین تزریق کنیم این باعث میشود سفرههای زیرزمینی تغذیه شوند و با اینکار میتوانیم آب را برای آینده پسانداز کنیم.
وی اعلام کرد: آبخیزداری به صورت مقطعی و گسسته در کشور انجام شده که نیاز است با توجه به شرایط اقلیمی و با توجه به تغییرات اقلیمی که کارشناسان هواشناسی و اقلیم شناسی اعلام کردهاند این فرصت را غنیمت دانسته و بتوانیم از این برای ذخیره آب، حفظ سفرههای آب زیرزمینی و تغذیه آن استفاده کنیم.
به گفته بیتاللهی، قطعا سیلاب اثرات منفی هم دارد اما اثرات مثبت سیلاب را تنها در صورت بهرهمندی مناسب از فضای سرزمینی میتوانیم شاهد باشیم.
افزایش ارتفاع آب دریاچه ارومیه
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین اعلام کرد: بارندگیهای اخیر موجب شد تا آب دریاچه ارومیه طبق آخرین آمار، حدود ۳۵ سانتیمتر بالا بیاید. بالا آمدن این حجم آب در این دریاچه وسیع بالاآمدن خبر خوبی است.
بیتاللهی با اشاره به اینکه انتقال آب از رود ارس و سایر رودهای نزدیک و همجوار دریاچه ارومیه قطعا بسیار هزینهبر بود، گفت: بارندگیهای اخیر میزان سطح دریاچه ارومیه را تا حد قابلتوجهی افزایش داد. اگر بتوانیم مسیر آبراههها و سیلابها را مدیریت کنیم مطمئنا بارندگی میتواند در توسعه پایدار کشور بسیار نقش مثبتی ایفا کند.
اقدامات پیشگیرانه ملاکعمل قرار گیرد
وی با اعلام اینکه مرکز تحقیقات پژوهشهای بیشماری را در ارتباط با فرونشستها، کمآبیها و ضرورت استفاده بهینه از ظرفیتهای آبی کشور انجام داد که بخشی از آنها نیز از طریق رسانهها به اطلاع عموم رسید، گفت: حالا که آب هست باید از آن استفاده کنیم. سیلهای اخیر نشان داد که باید در مدیریت آب، تجدیدنظر کنیم. بالاخره اگر کمبود آب مشکل است باید وجود آب نعمت باشد. این روزها شاهدیم که حتی وجود آب نیز نعمت نیست و اینها از ضعف مدیریت نشات میگیرد و حاکی از این مطلب است که متاسفانه چشمانداز بلندمدت در این زمینههای مهم وجود ندارد.
وی ادامه داد: اقدامات پیشگیرانه همواره باید ملاکعمل و ملاک تصمیم گیریها باشد. نباید منتظر باشیم تا حادثه ای رخ دهد بلکه باید از حوادث طبیعی رخداده و عوامل انسان ساختی که آنها را تشدید کرده اند درس بگیریم و با درس آموزی از آنها در جهت رفع مشکلات قدم برداریم.