صنعت هوانوردی تحت تحریم است و این به آن معنی است که خرید هواپیمای نو برای ایران تقریبا ناممکن است. در چنین شرایطی، حفظ هواپیماهای موجود و عملیاتی نگاه داشتن آن‌ها، اهمیتی دوچندان می‌یابد. اما این کار نیز چندان ساده نیست؛ پرواز یک هواپیما مستلزم رعایت استانداردهای دقیق و سخت ایمنی است و رعایت این استانداردها نیز دانش فنی بالا و دسترسی به قطعات مورد نیاز را می‌طلبد. در چنین شرایطی، ایران‌ایر موفق شده یک فروند فوکر ۱۰۰ این شرکت را بعد از دو سال و نیم زمینگیری به خط پروازی بازگرداند.
بعد از دو ماه تلاش و به همت متخصصان مهندسی و تعمیرات هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما»، تعمیرات هواپیمای جت فوکر ۱۰۰ این شرکت با رجیستر EP-CFM به اتمام رسیده و این هواپیما پس از دو سال و نیم زمینگیری در آستانه ورود به ناوگان ایران‌ایر است. محمود نادری، مدیر آشیانه شماره ۳ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» در این ارتباط می‌گوید: « این هواپیما بالغ بر دو سال و نیم به علت نداشتن برخی قطعات اساسی از جمله موتورها و ارابه‌های فرود زمینگیر شده بود. همچنین قطعات دیگری از این هواپیما نیز باید مورد بازرسی قرار می‌گرفت و به خاطر نبود این قطعات هواپیما، زمینگیر شده بود.»
اکنون بعد از انجام مطالعات، کارگاه موتور هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران توانسته، دو موتور برای این هواپیما فراهم کند و ارابه فرود نیز با همت کارگاه ارابه فرود تامین شده است. نادری می‌گوید: « بعد از اقداماتی که در کارگاه بر روی ارابه‌های فرود انجام شد، توانستیم این قطعات را با رعایت استاندارد هوایی و مجوز هواپیمایی کشوری تامین و مجوز تست‌های زمینی را به دست آوریم.»
پس از تست‌های زمینی، نوبت به تست پروازی رسید که توسط استاد خلبان فوکر ایران ایر انجام شد و گزارش این تست رضایت‌بخش بود. اکنون تمام مدارک جمع‌آوری و به سازمان هواپیمایی کشوری ارائه شده است. فوکر ۱۰۰ ایران‌ایر در حال دریافت مجوزهای نهایی پرواز است و ظرف چند روز آینده وارد ناوگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران می شود.
استاندارد جهانی، تخصص ایرانی
هر اقدامی که برای تعمیر و نگهداری هواپیما در ایران انجام می‌شود، زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری است و هواپیمایی کشوری نیز نماینده ایکائو یا سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی در ایران است. این یعنی تعمیر و نگهداری هواپیما با استانداردهای بین‌المللی انجام می‌شود. 
البته دانش و تجربه ایران‌ایر در تعمیر و نگهداری هواپیما، بالاترین سطح خدمات نگهداری هواپیما در کشور را تضمین کرده است. مدیر آشیانه شماره ۳ ایران‌ایر درباره اقداماتی که برای بازگرداندن EP-CFM به خط پروازی انجام شده است، می‌گوید: « برخی قطعات هواپیما زمان دار هستند و پس از اتمام زمان بهره‌برداری، باید درون کارگاه‌ها مورد بازرسی قرار بگیرند. همچنین برخی از قطعات نیز باید تعویض شوند. تعمیر و نگهداری هواپیما کار بسیار سنگینی است. چرخ‌ها، موتورها، سیستم‌های الکتریک و الکترونیک باید طبق استانداردهای هواپیمایی کشوری و شرکت سازنده چک شود.»
این هواپیما بعد از حدود دو ماه کار بسیار سنگین متخصصین ایران‌ایر و با همکاری کارگاه‌های مختلف از جمله هیدرولیک، موتور، ارابه فرود و بسیاری از قسمت‌های دیگر وارد خط پروازی شده است. نادری با اشاره به این موضوع می‌افزاید: «اکنون به خاطر مسائل تحریم تقریبا نمی‌توانیم از منابع خارجی کمک بگیریم. البته تمام مدارک تعمیر و نگهداری ایران ایر به روز شده است. اما در تعمیر این هواپیما از کمک خارجی به هیچ عنوان استفاده نشد و هرچه بود به دست همکاران ایران‌ایر انجام شد.»
وی ادامه می‌دهد: «هواپیمایی که برای خط پرواز وجود خارجی نداشت، به خط بازگشت و این می‌تواند برای ایران و ایران‌ایر بسیار سودآور باشد. اگر اینکار در کشور دیگری انجام می‌شد، هزینه بسیار زیادی را به ایران‌ایر تحمیل می‌کرد. ما توانستیم این هواپیما را با اتکا به خداوند متعال و متخصصین هما تعمیر کنیم. امیدواریم باز هم هواپیماهای دیگری را به خط پرواز بازگردانیم.»
تداوم خدمت به تمام مناطق ایران
در شرایط تحریم، سرپا نگاه داشتن هواپیماهای موجود بسیار حائز اهمیت است و فوکر ۱۰۰، یکی از هواپیماهایی است که پروازهای کوتاه ایران‌ایر را انجام می‌دهد. بنابراین ایران‌ایر به دنبال عملیاتی نگاه‌داشتن هواپیماهای فوکر ۱۰۰ خود است. مدیر آشیانه شماره ۳ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، عملیاتی نگاه داشتن این هواپیماها را ممکن می‌داند و می‌گوید: «ما تقریبا توانستیم اقدامات اساسی فوکر ۱۰۰، یعنی حتی اورهال این هواپیما را در داخل کشور انجام دهیم. جز برای تامین برخی قطعات که امکان تهیه آن‌ها داخل کشور وجود ندارد، این هواپیما به مسائل خارجی وابسته نیست.»
به عقیده نادری، تا امروز مشکلی برای بکارگیری فوکر ۱۰۰ در ناوگان ایران‌ایر وجود نداشته و این هواپیما به این زودی زمینگیر نمی‌شوند. اما به هرحال مشکل اصلی تامین قطعات این هواپیما مربوط به موتور و ارابه فرود است. وی می‌افزاید: «اگر بتوانیم این قطعات را نیز طبق استانداردهای بین‌المللی تعمیر و به روز رسانی کنیم، هواپیماهای بیشتری را به خط پرواز باز می‌گردانیم و این کار را خواهیم کرد.»
فوکر صد یک هواپیمای باریک پیکر منطقه‌ای است که از دو موتور توربوفن Rolls-Royce Tay Mk ۶۵۰-۱۵ نیرو می‌گیرد. این هواپیما بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر برد دارد و گزینه مناسبی برای انجام پروازهای محلی و حتی منطقه‌ای ایران به شمار می‌رود. حضور این هواپیما در ایران در کنار ناوگان ATR کمک شایانی به توسعه پرواز به شهرهای کوچک و کم‌تربرخوردار خواهد بود. آن‌طور که مدیر آشیانه شماره ۳ ایران‌ایر می‌گوید، اکنون ۲ فروند فوکر ۱۰۰ در ناوگان این شرکت هواپیمایی فعال هستند: « در حال حاضر با احتساب این هواپیما که به خط باز می گردد، دو فوکر از هواپیماهای ایران‌ایر عملیاتی هستند. در حال تلاش هستیم که بتوانیم با تامین قطعاتی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره کردم، هواپیماهای دیگری را به خط پرواز برگردانیم. »
به گفته او، مهندسان ایران‌ایر در حال ارزیابی و تحقیقات برای بازگرداندن یک فروند دیگر فوکر به خط پروازی هستند.
دانش گرانقیمت ایمنی
یکی از مهم‌ترین اولویت‌های صنایع هوایی است و تاکید ایران‌ایر بر ایمنی چندین برابر استانداردهای موجود است. نادری در ان رابطه می‌گوید: « تمام تلاش ما این است که هواپیما ایمن پرواز کند. اولین و مهم‌ترین اقدام ما در تعمیرات هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ایمنی است. اگر تاخیری وجود دارد، فقط به خاطر ایمنی است. اولین مسئولیت ما این است که پرواز بدون هیچ شکی در مساله ایمنی انجام شود.
به گفته او، بازرسان و مهندسان هما بسیار قوی هستند و حتی هواپیماهای شرکت‌های دیگر نیز برای تعمیرات اساسی، چک‌های سنگین و اورهال به آشیانه‌های هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران می‌آیند.
نادری ادامه می‌دهد: «اگر کار مقداری طولانی تر می‌شود، فقط به خاطر مسائل ایمنی است تا هواپیماها با ایمنی کامل به خط برگردند و سرویس مطلوبی به مردم خوب ایران ارائه شود.»
ورود یک هواپیمای صد نفره کمک بزرگی به ایران و ایران‌ایر است و می‌تواند نقش مهمی در پایداری خدمت شرکت‌های هوایی بازی کند. با این حال دانشی که منجر به بازیابی این هواپیما شده، گران قیمت است و حتی می‌تواند در حوزه انحصار طبیعی قلمداد شود. به احتمال زیاد برای شرکت‌های هواپیمایی رنگارنگ خصوصی سرمایه گذاری در تولید و بازیابی قطعاتی که به بازگشتن هواپیماهای زمینگیر به خط پرواز منجر می‌شود، توجیه اقتصادی ندارد و همین مساله نشان می‌دهد که چرا ایران‌ایر، به عنوان شرکتی که کماکان خصوصی نشده، پرچم‌دار صنایع هوایی ایران در شرایط تحریم است و چرا این رویکرد می‌تواند به نجات صنعت هوایی ایران منجر شود.