به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی٬ حمل و نقل حومه‌ای ریلی یا Commuter Rail گونه‌ای از حمل و نقل است که ارتباط بین کلانشهرها را با شهرهای کوچکتر اطراف خود تامین می‌کند و به مسافرانی که سفرهای روزانه عمدتا به قصد کار و تحصیل از شهرهای حومه‌ای به شهرهای مادر را دارند سرویس‌های ریلی ارائه می‌کند.
با وجود رشد و توسعه جمعیت شهری و توسعه جمعیت ساکن در اطراف کلانشهرهای بزرگ در سال‌های اخیر، بحث توسعه سرویس حمل و نقل حومه‌ای در این مناطق مغفول مانده است که عمده‌ترین دلیل آن نبود متولی مشخص برای ارایه این سرویس‌ها است.
در همین راستا محسن پور سیدآقایی مدیر عامل شرکت راه آهن می‌گوید: قطارهای حومه ای باید قیمت مناسب و ارزان داشته باشند و خدمات آن نظیر خدمات مترو باشد. در حال حاضر قطارهای حومه‌ای برای شرکت‌های ریلی زیان‌ده بوده و نظر ما این است که ساماندهی و راهبری قطارها توسط راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران صورت گیرد.
پور سید آقایی از تشکیل شرکت خاص قطارهای حومه‌ای برای ساماندهی به این بخش خبر داد و گفت: در این راستا پیشنهادی از سوی وزارت راه به معاونت ریاست‌جمهوری ارسال شده است تا نسبت به ایجاد شرکت قطارهای حومه‌ای در سیستم راه‌آهن اقدام کنیم.
وزیر راه و شهرسازی نیز با استناد به آمارهای موجود می‌گوید: فقط در حومه شهر تهران ۴ میلیون نفر زندگی می‌کنند که عمده حمل و نقل آ‌نها از طریق جاده است در حالی که لزوم اتصال حمل و نقل ریلی درون شهری با حومه از ضروریات امروز کلانشهرهایی مانند تهران، مشهد، تبریز، شیراز و اصفهان است.
آخوندی با تاکید بر یکپارچگی حمل و نقل در استان تهران از اینکه حمل و نقل ریلی در حومه شهرها در دوره‌های قبلی توسعه نیافته انتقاد کرد و گفت: از سال ۸۲ که فرودگاه امام(ره) افتتاح شد هنوز کسی نمی تواند با سیستم حمل و نقل ریلی به این فرودگاه سفر کند و ضعف در سیستم حمل و نقل نه تنها در حوزه ریلی بلکه در همخوانی سایر بخش ها نیز وجود دارد.
در حال حاضر تأخیرهای طولانی مدت قطارهای حومه‌ای و به صرفه نبودن قیمت بلیت آن باعث شده قطار حومه‌ای در مقایسه با سایر انواع حمل و نقلی با استقبال چندانی روبه‌رو نشود ولی تأکید وزارت راه و شهرسازی و به تبع شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران برای توسعه قطارهای حومه‌ای و برنامه‌های ارائه شده در این زمینه چشمگیر است.
در دولت یازدهم با رویکردی که وزارت راه و شهرسازی در پیش گرفته این حلقه گم شده در صنعت حمل و نقل کشور که سهولت رفت و آمد روزانه مردم بین کلانشهرها و شهرهای اقماری اطراف را فراهم می‌کند مورد توجه ویژه قرار گرفته است و با توجه به متفاوت بودن سطح سرویس رسانی در حوزه حمل و نقل حومه٬ راه‌اندازی قطارهای حومه‌ای نیاز به دقت و توجه بالایی دارد و یکی از الزامات آن از منظر ناوگان و تعداد اعزام قطارها است،
راه آهن جمهوری اسلامی ایران بررسی این موارد کارشناسی را به منظور ارائه سرویس مناسب با قابلیت اعتماد بالا برای خدمات حمل و نقل ریلی حومه‌ای در دستور کار خود قرار داده است که رویکردهای کلی در زمینه توسعه خطوط و سرویس‌های حومه‌ای در راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
-ایجاد ظرفیت‌های کافی در حوزه زیر ساخت خطوط
-ارتقای خطوط موجود به منظور سرویس دهی مناسب برای مسافران حومه‌ای
-تأمین ناوگان مناسب برای قطارهای حومه‌ای
-توسعه ایستگاه‌های حومه‌ای با رویکرد تجاری سازی ایستگاه‌ها و توسعه حمل و نقل محور TOD
-به روز رسانی سیستم های علائم و ارتباطات نظیر ATC و تراک بندی مسیرهای موجود به منظور افزایش ظرفیت سرویس رسانی
-انجام مطالعات ایجاد ارتباط بین خطوط راه آهن و خطوط مترو به منظور ایجاد یکپارچگی بین سیستم‌های حمل و نقل ریلی حومه ای و درون شهری
با توجه به جمعیت بالای حومه‌ای شهر تهران یکی از اولویت‌های وزارت راه و شهرسازی در ساماندهی بخش حمل و نقل حومه‌ای کلانشهر تهران است که با توجه به قرار گرفتن تنها ایستگاه راه‌آهن در یکی از نقاط جنوبی شهر عملا بحث اتصال شهرهایی مانند پردیس یا مناطق همجوار شهر مانند لواسان به شبکه اصلی ریلی کشور به یک آرزوی غیر عملی بدل شده و نبود هیچ زیرساختی در مناطق شمالی پایتخت بحث ایجاد قطارهای حومه‌ای را به طرحی بدل کرده که باید به اندازه رساندن ریل به یک شهر جدید برای آن برنامه ریزی و تامین بودجه کرد.
در این راستا اقداماتی در حومه شهر تهران برای سرویس رسانی به مردم صورت گرفته که ایجاد ظرفیت مناسب در زیرساخت‌های راه‌آهن به منظور ارائه خدمات بیشتر و استفاده حداکثری از قطار حومه‌ای راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در مسیرهای راه‌آهن حومه‌ای تهران-کرج-هشتگرد٬ تهران-پرند و تهران-ورامین-پیشوا اقدامات در دست انجام به شرح ذیل است:
پروژه مسیر راه آهن حومه ای تهران-کرج-هشتگرد:
-احداث خط سوم و چهارم در مسیر تهران-کرج به منظور ارایه خدمات قطار حومه‌ای
-به روز رسانی سیستم کنترل اتوماتیک قطار ATC در مسیر تهران-کرج
-احداث توقفگاه در محدوده شهر قدس به منظور ارایه سرویس به مردم شریف منطقه
-احداث پارک سوار و توسعه ایستگاه راه آهن کرج
-افزایش ظرفیت خطوط با تراک بندی مسیر
پروژه مسیر تهران-پرند:
-افزایش خطوط مسیر تهران پرند در بلاک های مختلف مسیر
-توسعه ایستگاه اسلامشهر با رویکرد تجاری سازی ایستگاه و توسعه حمل و نقل محور TOD به منظور ارایه خدمات مختلف به مردم شریف منطقه در محدوده ایستگاه
-سامان دهی و توسعه ایستگاه پرند به منظور ارایه خدمات مسافری مناسب
پروژه مسیر راه آهن حومه ای تهران-قم
-افزایش ظرفیت خطوط با تراک بندی مسیر
-توسعه ایستگاه قم با رویکرد تجاری سازی ایستگاه و توسعه حمل و نقل محور TOD
-احیاء و ارتقای خطوط درون شهر قم
-پیش‌بینی تمهیدات لازم به منظور کاهش زمان سفر
پروژه مسیر راه آهن تهران-ورامین-پیشوا:
-احداث خط سوم و چهارم در مسیر
-توسعه ایستگاه های میانی از جمله ورامین، پیشوا و قرچک با رویکرد تجاری سازی ایستگاه و توسعه حمل و نقل محور TOD به منظور ارایه خدمات شهری مختلف در حوزه نفوذ ایستگاه
........................................................................
گزارش از احسان کاظم‌زاده نظری