حدود یک سال از مطرح شدن نام «طرح اقدام مسکن ملّی» میگذرد، طرحی که برای خانه دار کردن بخشی از اقشار جامعه طراحی شده است. طبق اصل سی و یک قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران داشتن مسکن مناسب حق هر خانواده ایرانی است. همچنين، با توجه به اينكه سازمان نظام مهندسی ساختمان به عنوان بزرگترین تشکیلات مهندسی ساختوساز است، طبق بند دوم از ماده سوم قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان باید موجبات رشد و اعتلای مهندسی در کشور را فراهم آورد. بنابراین این سازمان قطعا میتواند حضوری سازنده در «اقدام ملّی مسکن» داشته باشد.
اگرچه سازمان نظام مهندسی ساختمان نمیتواند خدمات اقتصادی به ذینفعان پروژه ارائه دهد، اما از ظرفيتهاى سازمان براى بهبود و پيشبرد طرح میتوان بهره برد. به نظر مىرسد در برخى موارد ميتوان از ظرفيتهای سازمان نظام مهندسی ساختمان بهره گرفت.
پيشنهاد حضور سازمان نظام مهندسى در كارگروه مكانيابى طرح اقدام ملى
از آنجايي كه مکان یابى از مهم ترین مباحث براى آغاز طراحی است، پيشنهاد مى شود، افرادی از رشتههای هفت گانه در این کارگروه ها حضور داشته باشند. چرا که توجه به بسیاری از ضوابط مندرج در مباحث مختلف مقررات ملّی ساختمان نیز در گرو توجه به مکان یابی صحیح است.
استفاده از توان سازمان نظام مهندسى در تصويب طرحهاى معمارى اقدام ملى
توجه به طرح معماری مناسب را میتوان یکی از نیازهای جامعه مخاطب مسکن از جمله مسکن ملّی دانست. اگر بتوان به این باور رسید که مسکن فضایی برای زندگی است و نه اینکه صرفا نگاه خوابگاهی به مسکن داشت، میتوان به طراحی معماری مطلوب دست یافت. از طرفی در شهرهای سنّتی ایران، معماری بر اساس هویت طبیعی و اقلیمی هر منطقه شکل گرفته و در گذر تاریخ به عنوان عاملی هویت بخش در معماری آن بوم تجلّی کرده است. بنابراین امروزه هم شرایط موفقیت مجتمعهای مسکونی را باید در دستیابی به معماری و شهرسازی هماهنگ با اقلیم، فرهنگ و اقتصاد جامعه دانست. مسکن در برآوردن بسیاری از نیازهای انسان نقشی عمده ایفا می کند.
موفقیت پروژه های بزرگ مسکونی در دستیابی به معماری و شهرسازی مناسب در گرو توجه به نقش و اهمیت مسکن در زندگی بشر است. از طرفی در بسیاری مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به جلوگیری از هرجومرج در معماری ساختمانها و ترویج فرهنگ و اصالت ایرانی در ساخت و سازها شده است. بنابراین با توجه به شرایط جامعه میتوان در کارگروههای تصویب طرح از توان سازمان نظام مهندسی ساختمان در راستای توجه به طراحی بهینه از سویی، و توجه به نیازهای جامعه و خانواده ایرانی از سویی دیگر، بهره برد.
توجه به کیفیت ساخت نیز از موارد قابل توجه در هر ساخت و ساز است. یکی از ارکان ساخت را می توان سازنده ذیصلاح دانست. در راستای اجرای کامل مقررات ملّی ساختمان به ویژه بند ۹ آیین نامه ماده ۳۳ (بکارگیری مجریان ذیصلاح در ساختوساز) می توان با هماهنگی شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان، از توان سازندگان ذیصلاح بهره برد. این مورد میتواند علاوه بر ساماندهی سازندگان، در کنترل کیفی ساخت نیز تأثیری بسزا داشته باشد.
كسر درصدى از حق الزحمه نظارت
در صورت تصویب مجامع عمومی سازمانهای نظام مهندسی ساختمان، میتوان در بحث نظارت نیز حرکتی عام المنفعه را توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان شاهد بود. به طور مثال میتوان با کسر درصدی از ظرفیت و همزمان کسر درصدی از حق الزحمه، که با تصویب مجمع عمومی سازمانها و با پیشنهاد شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی ساختمان به وزارت راه و شهرسازی همراه خواهد بود، این مورد توسط وزارت راه و شهرسازی ابلاغ و اجرایی شرد.
صدور شناسنامه فنى و ملكى ساختمان هاى طرح اقدام ملى توسط سازمان
صدور شناسنامه فنّی و ملکی برای ساختمان را نیز باید از وظایف قانونی سازمان نظام مهندسی ساختمان دانست که هم در کنترل طرح و هم در کنترل کیفی از نظر توجه به حقوق بهره بردار و حفاظت از منافع ملّی و سرمایه دهک های کم درآمد باید با برنامه ویژه مدنظر قرار گیرد. همچنین در مباحث تأسیساتی با بکارگیری سرپرست کارگاه، استقرار ناظر مقیم و یا پاره وقت با توجه به گستردگی پروژه از نظر متراژ میتوان علاوه بر توجه به حقوق بهره بردار، کیفیت ساخت را نیز مدنظر قرار داد.
استفاده از توان سازمان نظام مهندسی ساختمان در حوزه انطباق طرح های معماری، سازه، تأسیسات و نیز تهیه نقشههای اجرایی فاز دو میتواند تجربهای برای سایر ساختوسازهای کشور باشد. خدمات شایسته و مطلوبی که در حوزه تخصصی و فنّی میتواند برای ساخت و ساز مناسب در مسکن ملّی ارائه شده و علاوه بر ارتقاء کیفیت ساخت از هدررفت سرمایههای ملی نیز جلوگیری شود.