حمل و نقل هوایی یکی از موتورهای محرکه اقتصادی جوامع بشری است. آمارهای رسمی نشان می دهد که در سال ۲۰۱۹ میلادی  بالغ بر ۴.۵ میلیارد نفر ( ۹ میلیارد اعزام و پذیرش) و بیش از ۶۵ میلیون تن بار به ارزش ۳۵ درصد از کل تجارت جهانی از طریق حمل و نقل هوایی جابجا شده است. ۱۰ میلیون نفر به صورت مستقیم و ۵۵ میلیون نفر به صورت غیر مستقیم و القایی در صنایعی نظیر گردشگری، هتلداری و ... به واسطه این صنعت امرار معاش می کنند .

تا قبل از شیوع ویروس کرونا و تبدیل آن به یک بحران بین المللی، پیش بینی های اقتصادی برای سال ۲۰۲۰ نوید میانگین رشد ۴ درصدی در سطح جهانی را برای حمل و نقل هوایی به همراه داشت ؛ لکن با شیوع این ویروس در شرق اسیا و انتشار سریع آن به سایر کشورها این صنعت درصد کاهش قابل توجهی از تقاضا برای سفرهای هوایی را تجربه کرد .از مهم‌ترین عوامل این کاهش تقاضا  می توان به محدودیت های اعمال شده توسط کشورها در پذیرش پروازهای بین المللی، انسداد مرزها در گستره بین المللی و اعمال مقررات سختگیرانه قرنطینه و فاصله گذاری اجتماعی و بعضا تعطیلی کسب و کارها،  مراکز آموزشی و خدمات گردشگری در عرصه داخلی اشاره کرد .

آمارهای رسمی حاکی از آن است که در سه ماهه نخست سال جاری میلادی حمل و نقل هوایی، کاهش ۶۲۰ میلیون نفری مسافر نسبت به  میزان پیش بینی شده را تجربه کرده که این موضوع فقط در بخش فرودگاهی منجر به کاهش درآمدی معادل ۴۰ میلیارد  دلار امریکا بوده است . پیش بینی های انجمن بین المللی شرکت های حمل و نقل هوایی (یاتا) بیانگر آن است که حمل و نقل هوایی با کاهشی معادل ۴ میلیارد نفر اعزام و پذیرش به جاجایی ۵ میلیارد مسافر هوایی تا پایان سال جاری میلادی بسنده کند که این موضوع به معنای زیانی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد دلار در عرصه فرودگاهی خواهد بود .

صاحبنظران اقتصاد حمل و نقل هوایی بر این باورند که بازگشت صنعت حمل و نقل هوایی به آمارها و عملکرد سال ۲۰۱۹ میلادی مستلزم چهار سال تلاش مجدانه و تدابیر ویژه و مشترک مدیران ارشد این صنعت و حمایت های دولت هاست. بر این اساس کسب و کارها و زیرساخت های اصلی این صنعت یعنی شرکت های هواپیمایی، فرودگاه‌ها، ارائه دهندگان خدمات ناوبری هوایی و شرکت های خدمات فرودگاهی روزهای سختی در پیش خواهند داشت، به طوری که در هفته‌های اخیر اخبار متعددی از تعدیل نیرو و اتخاذ تصمیم  زمینگیر کردن  طولانی مدت ناوگان پهن پیکر شرکت‌های هواپیمایی، صدر اخبار این صنعت را به خود اختصاص داده است.

با مشاهده علایم رشد تقاضا برای سفرهای داخلی می توان امیدوار بود صنعت حمل و نقل هوایی در کشورهای پرجمعیت و با وسعت قابل توجه نظیر ایران ، شاهد آسیب های کمتری (نسبت به سایر کشورها که صنعت حمل و نقل هوایی متمرکز بر پروازهای بین المللی است) نظیر ورشکستگی شرکت های هواپیمایی و اخراج کارکنان باشد ، اما فرودگاه‌ها در عرصه درآمدهای هوانوردی و غیر هوانوردی، کماکان با چالش‌های جدی مواجه خواهند بود که این مهم تاثیرات جدی بر توسعه و چه بسا نگهداری مطلوب زیرساخت‌های فرودگاهی و ناوبری هوایی خواهد داشت که آثار چالش های اقتصادی اشاره شده در گام اول به صورت کاهش رضایمندی عمومی مشتریان این صنعت بویژه مسافران هوایی، کارکنان فرودگاه‌ها و مستاجران اماکن و غرف فرودگاه‌ها، گریبانگیر مدیران فرودگاه‌ها خواهد شد .

تحمیل هزینه‌های پیش بینی نشده نظیر تامین مواد و منابع انسانی برای ضدعفونی و گندزدایی های مکرر روزانه ترمینال ها و ساختمان های اداری توسط فرودگاه‌ها و ارائه اجباری بسته های محتوی اقلام بهداشتی به مسافران توسط شرکت‌های هواپیمایی، علاوه بر کاهش درامدهای ناشی از کاهش سفرهای هوایی، مقاومت و بقای حمل و نقل هوایی کشور را که دهه ها در اثر تحریم های بین المللی روز به روز ضعیف تر و شکننده تر شده است را بسیار سخت تر از گذشته خواهد کرد .

در راستای عبور از این بحران، بخش‌های آسیب پذیر صنعت حمل و نقل هوایی علاوه بر تدبیر مدیران ارشد خود و اتخاذ سیاست‌های سختگیرانه تر در مدیریت هزینه‌ها، نیازمند حمایت‌های مالی دولت‌ها و پرهیز از تحمیل دستورالعمل‌ها و امریه‌های غیر تخصصی نظیر فاصله گذاری داخل هواپیماهاست .

گزارش‌های بین المللی خبر از اختصاص کمک های مالی بلاعوض و وام‌های بلندمدت با بهره‌های ناچیز به زیرساخت‌های هوایی بویژه شرکت‌های هواپیمایی در اغلب کشورهای جهان دارد. انتشار اخباری مبنی بر فاصله گذاری اجتماعی داخل هواپیماها و خالی گذاشتن صندلی‌ها (در برخی کشورهای درحال توسعه) در  پروازهای داخلی  برای مقابله با انتشار ویروس کرونا به دلیل تفاوت ساختاری سیستم های تهویه و تصفیه هوا داخل هواپیماها با سایر وسایل حمل و نقل عمومی  مورد انتقاد کارشناسان فنی و بازرگانی سازمان‌ها و اتحادیه‌های هواپیمایی در سطح بین المللی بوده است که دولتمردان و نهادهای متولی مقابله با انتشار ویروس کرونا در کشورمان نیز باید به این مهم توجه نظر خاص داشته باشند و از ابلاغ توصیه های غیرعلمی خودداری کنند.