شناسهٔ خبر: 84763 - سرویس مسکن و شهرسازی

دیدگاه/

روز مردم‌شناسی؛ بهانه‌‏ای برای تاکید بر اهمیت مردم‌شناسی برای معماری و شهرسازی بهتر

فرزانه صادق مالواجرد فرزانه صادق مالواجرد؛ دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری و معاون وزیر راه و شهرسازی

شورای فرهنگ عمومی کشور از سال ۱۳۹۳روز سیزده شهریور را به‌عنوان روز مردم‌شناسی یا همان انسان‏‌‌‌شناسی(anthropology) تعیین کرده است. علم مردم‌شناسی، علم گسترده‌ای در خصوص ابعاد وجودی انسان است که حوزه گسترده‌‌ای از فرهنگ تا تاریخ تکامل انسان را در بر می‌‌گیرد و همچون رشته شهرسازی به‌‌نوعی میان‏‌رشته‌‏ای است؛ ریشه‏‌های آن در علوم انسانی، طبیعی و اجتماعی است . البته در نگاهی کلان‏تر مردم‏‌شناسی جزئی از علم بسیار وسیع  معرفت‌‏الحیات است که به فارسی به جان‌‌شناسی برگردانده شده است و با علم به تعلق داشتن مردم‌‌‌شناسی به جان‏‌شناسی یادآوری این شعر از شاعر و نویسنده پارسی‏گوی ایرانی؛ سعدی به جاست:  
تن آدمی شریفست به جان آدمیّّت                     نه همین لباس زیباست نشان آدمیّّت
اگر آدمی به چشم است و دهان و گوش و بینی         چه میان نقش دیوار و میان آدمیّّت
 
مقصود مردم‌‌شناسی، معرفت حاصل کردن به کلیه احوال انسان است و جان آدمی که محرک ایجاد سازمان‌‌ها و بنیان‌های کهن فرهنگی جامعه بشری و واقعه‏‌های اجتماعی است، نقشی بااهمیت در این میان دارد. تنوع مردمان باعث وابستگی شدید مردم‌‏شناسی به قوم‌‌نگاری شده است و در ایران نیز که تنوع قومی و مسائل فرهنگی در موقعیت‏‌های توسعه‌‌ای به شدت نیاز به بررسی و تحلیل دارند، دانش این موضوعات یعنی انسان‏‌شناسی جایگاهی بسیار  باارزش دارد. توسعه شهرها بدون شناخت مردمان آن راه به جایی نمی‌‏برد.

با شناخت آداب و رسوم، عادات و اخلاق و عقاید و احوال مفید و مضری که در هر قوم هست، می‏‌توان آگاه شد تا در معماری‏‌ها و شهرسازی چه چیز را باید تقویت و چه اموری را باید تضعیف کرد؛ چه قسم سیاست، مناسب حال قوم است و خوشی و سعادت مردم که همانا هدف والای شهرسازی است در چه فرایندی از توسعه شهر حاصل می‌‌شود.   

ارتقای کیفیت زندگی شهری و سایر اهداف این چنینی که در دهه‏‌های گذشته سردمدار رویکردهای توسعه شهری بودند، همگی با هدف کلان ارتقای رضایت زندگی شهری و شهروندان شکل گرفتند که این مهم تنها با شناخت احوال گروه‌های انسانی و نیازهای آنان همچون ماهیت زندگی جمعی، روابط افراد با گروه و تنگناهای جمعی زندگی معاصر ممکن است . بنابراین امید است فعالیت‌های حوزه معماری و شهرسازی و مردم‏‌شناسی در تعاملی سازنده و قویتر، منجر به ارتقای رضایت زندگی شهری شده و با این هم‏‌افزایی، علاوه بر استفاده در بخش شناخت، از توانمندی این علوم در جهت تبیین، پیش‌‏بینی و کنترل روابط پایدار جامعه بشری بهره برد.