سعید بختیاری معاون پژوهشی و تحقیقات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص برنامه‌های آن معاونت در مرکز تحقیقات برای سال ۱۴۰۰ به ارایه توضیح پرداخت.
معاون پژوهشی و تحقیقات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از پیگیری و عملیاتی کردن مفاد قانون جدید مدیریت بحران که در تیرماه ۹۸ ابلاغ شد و وظایفی را برعهده مرکز تحقیقات نهاده است خبر داد و گفت: اجرای قانون مدیریت بحران نیازمند حمایت دستگاه‌های مسئول مانند سازمان برنامه‌و‌بودجه و همچنین سازمان مدیریت بحران و همکاری نزدیک با معاونت‌های وزارت راه و شهرسازی است.
بختیاری قانون جدید مدیریت بحران را که در نیمه سال ۹۸ ابلاغ شد را قانونی متحول برشمرد که رویکردی پیشگیرانه دارد و خاطرنشان کرد: یک تغییر اساسی در قانون جدید مدیریت بحران، تبیین نگاه و رویکرد پیشگیرانه در قانون جدید است در حالی که در قانون قبلی، عمدتاً به وظایف و مأموریت‌های سازمان‌ها پس از وقوع بحران پرداخته شده بود. اما در قانون جدید رویکرد پیشگیرانه است و این موضوع در کشوری مانند ایران که مستعد بحران‌هایی همچون سیل، زلزله و حریق هستند، بسیار حائز اهمیت است.
وی با اشاره به اینکه رویکرد صحیح، انجام اقدامات پیشگیرانه و بالابردن مقاومت ساختمان‌ها با موضوع پایداری است، یادآور شد: تعداد فراوانی ساختمان و ابنیه در کشور وجود دارد که نیاز به مقاومسازی دارند. شاهد هستیم که ساختمان‌های مهم که باید در شرایط بحران کمک‌رسان باشند، برخی مشکلاتی دارند و خود در مواقع بحران به کانون بحران تبدیل می‌شوند.
به گفته معاون مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در دهه‌های قبل که مقررات ساختمانی به صورت کامل تدوین نشده و یا اصولاً وجود نداشت، با ساخت‌و‌سازهایی مواجه هستیم که ضوابط و مقررات مرتبط با زلزله، حریق و سایر موارد مرتبط با ایمنی در آنها به خوبی رعایت نشده است و اکنون این موضوع نیاز به توجه ویژه دارد. لذا از مسائل مهم پیش رو، بهسازی و مقاومسازی ساختمان‌های موجود است. به عبارت دیگر، علاوه بر نیاز به توجه جدی به کیفیت و ایمنی ساختمان های جدید و نوساز، باید ایمنی ساختمان های موجود را نیز ارتقا دهیم.
بختیاری تصریح کرد: در قانون مدیریت بحران جدید، ایمنی ساختمان‌های بلند و ایمنی بیمارستان‌های موجود به طور خاص مورد تاکید قرار گرفته و نسبت به ایمن‌سازی و مقاومسازی آنها تاکید فراوان شده است. این موضوع مهمی است که بخشی از آن مشخصا برعهده مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و بخش دیگری نیز برعهده وزارت راه و شهرسازی با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار داده شده است.
معاون مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی توضیح داد: مرکز تحقیقات در موضوع ایمنی ساختمان‌های بلند، ایمنی بیمارستان‌ها و مقاومسازی ساختمان‌های پراهمیت، مطالعاتی گسترده را در سال گذشته انجام داد و در سال جاری نیز پیگیری این موضوع جزو برنامه‌های مرکز تحقیقات است.
معاون مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اینکه در خصوص ایمن‌سازی ساختمان‌های موجود، آیین‌نامه‌های مناسبی تدوین شد، توضیح داد: تدوین مقررات ارزیابی و بهسازی ساختمان‌ها از دو جنبه سازه و ایمنی در برابر آتش در سال ۹۹ در مرکز به انجام رسید و به وزیر راه و شهرسازی ارایه شد. مقرر است تا این مباحث به عنوان دستورکار اجرایی در برنامه وزارت راه و شهرسازی قرار گیرد.
بختیاری تاکید کرد: ضوابط ارزیابی و بهسازی سازه‌ای ساختمان‌ها کمک خواهد کرد تا از نظر اجرایی در موضوع مرتبط با مهندسی ساختمان هم در رابطه با ساختمان‌های بلند و هم بیمارستان‌ها و سایر ساختمان‌های مهم کار را با ضوابط مشخصی پیش ببریم.
وی گفت: مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی آمادگی دارد تا الگوهای مناسبی را در خصوص ایمن‌سازی ساختمان‌های مهم با ضوابط ارزیابی و بهسازی سازه‌ای ساختمان‌ها ارایه دهد.
شناسایی حرایم گسلی ۶ کلانشهر توسط مرکز تحقیقات
بختیاری از دیگر برنامه‌های پیش‌روی مرکز را برای امسال، شناسایی و تعیین حریم گسل‌ها و ضوابط ساختوساز در حریم گسل‌ها برشمرد و گفت: مرکز در سال ۹۹، حرایم گسل‌های ۶ کلانشهر را در همکاری با معاونت شهرسازی و معماری، شناسایی و تبیین کرد. همچنین ضوابط ساختوساز در حرایم گسلی در بخش‌های تحقیقاتی مرکز و در کمیته‌های تخصصی آیین‌نامه ۲۸۰۰ بررسی و ضوابط خوبی تدوین شد که این موارد در سال جدید پیگیری می‌شود.
وی همچنین شناسایی حرایم گسلی و خطرپذیری ناشی از فرونشست‌ها را نه فقط برای شهرها که برای سامانه‌های حمل و نقل نیز مهم و حیاتی عنوان کرد.
به گفته بختیاری، فرونشست‌ها می‌توانند خسارت‌های فراوانی را در شهرها و زیربناهای حمل‌و‌نقل ایجاد کنند. کمااینکه در سال‌های گذشته نیز روی این موضوع بررسی‌های فراوانی شد. امید است با تعیین ضوابط و راهکارها کمک کنیم تا نوسازی انجام شود.
گفتنی است بند ض ماده ۱۴ قانون جدید مدیریت بحران وظایف زیر را برعهده مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نهاده است:
-۱با رعایت ضوابط شورای‌عالی معماری و شهرسازی، نقشه حریم گسل‌ها را با اولویت کلانشهرها به همراه دستورالعمل‌های فنی نحوه ساخت و ساز در حریم گسل‌ها تهیه کند.
۲- نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زلزله، خطرپذیری (ریسک لرزه‌ای) در سطوح ملی، استانی و شهری را تهیه و تصویب کند و نقشه‌های طرح‌های تفصیلی شهری را بر آن اساس مورد بازبینی قرار دهد.
۳- سامانه‌های پاسخ سریع زلزله را از طریق توسعه شبکه ملی شتاب‌نگاری کشور در کلانشهرها راه‌اندازی کند.
۴- مناطق (زون‌های) با خطر فروریزش و فرونشست را با در نظرگرفتن اثرات قنوات، گودبرداری، حفاری‌های زیرسطحی و مواردی از این قبیل در حوزه‌های شهری و در مسیر سامانه‌های حمل و نقل جاده‌ای و ریلی و در فرودگاهها و بنادر تعیین و تمهیدات مهندسی در خصوص مقابله با فروریزش‌های شهری و فرونشست زمین را با هدف تدوین ضوابط و آیین‌نامه‌های مرتبط فراهم کند.
۵ - ارزیابی ایمنی ساختمان‌های مهم و بلند‌مرتبه با کاربری‌های مختلف را با اولویت‌بندی کلانشهرها در برابر آتش‌سوزی، زلزله، فرونشست و فروریزش زمین انجام دهد.
۶ - ارزیابی آسیب‌پذیری و اولویت‌بندی نشان‌های (المانهای) حمل‌و‌نقل هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای را از دیدگاه خطر زلزله، فرونشست، فروریزش زمین با هدف شروع اقدامات اجرائی و ارتقای تاب‌آوری آنها انجام دهد.
۷ - با همکاری وزارتخانه‌های نفت، نیرو و ارتباطات و فناوری اطلاعات، قرارگیری شریان‌های حیاتی و مجموعه‌های مرتبط با سازمان‌های دولتی و شرکت‌ها را در حریم گسل‌ها و مناطق (زون‌های) با خطر بالای زلزله، فرونشست و فروریزش زمین ارزیابی کرده و موارد را جهت شروع اقدامات اجرائی ارائه دهد.