پیروز حناچی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی انتقال پایتخت را طرحی دانست كه از سوی كمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی مطرح شده است و افزود: این طرح به عنوان طرحی خاص به شمار می‌رفت كه همراهی دولت را با خود نداشت و در عین‌حال بار مالی فراوانی را نیز بر دوش دولت بار می‌گذارد. به همین‌خاطر نیز ما با ایجاد فضای گفتگو با نمایندگان، در کمیسیون شوراها که پیشنهاد دهنده این موضوع بود حاضر شدیم و توضیحات لازم را ارایه کردیم. در جلسات کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی نمونه‌هایی از انتقال پایتخت در سایر كشورها و همچنین دلایل و انگیزه‌های مسئولان این کشورها از انتقال پایتخت محور اصلی گفتگوها بود.
به گفته دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی، از سال ۱۹۶۰ میلادی به بعد دیگر انتقال جدی پایتخت در دنیا به عنوان یک سیاست مرسوم مطرح نشد و از آن تاریخ به بعد تنها قزاقزستان پس از فروپاشی شوری و به دلیل اصلی زلزله و با هدف توسعه پایتخت خود را تغییر داد.
معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی افزود: انتقال پایتخت طرحی نیست كه بتواند مشكلات كلانشهرها را حل كند بلكه پیش‌بینی‌ها حاكی است با انتقال پایتخت مشكلات كلانشهرها سرجای خود می‌مانند و تنها حاکمیت سیاسی جای خود را تغییر می‌دهد و به عنوان موتور محرک در نقطه‌ای دیگر کار خود را دنبال می‌كند.
حناچی تاكید كرد: طرح انتقال پایتخت به دلیل مشكلات اجرایی و موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطقی نیست و اجرا نخواهد شد.
وی ادامه داد: نظر ما این است که حکم به انتقال ندهیم اما با استفاده از این فرصت مشکلات تهران را بار دیگر ریشه‌یابی کنیم. از نظر ما، اصلی‌ترین مشکل تهران تمرکز است و همه سیاست‌هایی همچون توسعه دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاری‌های دولتی و صنعتی به مشكل تمركز در كلانشهرها دامن می‌زنند. موضوع اصل این نكته است كه تهران از تمرکز رنج می‌برد. در گام نخست باید مشكل را كشف كنیم و در مراحل بعدی نیز تلاش كنیم تا تاثیری بر حل واقعی آن داشته باشیم.
معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی تاكید كرد: انتقال پایتخت می‌تواند آخرین گزینه و نه نخستین گزینه باشد.
حناچی در بیان توافقاتی كه وزارت راه و شهرسازی در جلسات مشترك با نمایندگان مجلس شورای اسلامی داشته است گفت: اكثر نمایندگان كمیسیون این موضوع را پذیرفتند. مقرر شد الزام انتقال پایتخت تبدیل به ساماندهی و آسیب شناسی کلانشهر تهران شود و الزام انتقال پایتخت از روی طرح برداشته شد.
دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی در بیان پیشینه طرح‌های این چنینی گفت: در اوایل دهه ۵۰ و قبل از انقلاب، قانونی تحت‌عنوان قانون نظارت بر گسترش شهر تهران داشتیم. این قانون، نظارت بر محدوده فعلی و ۲۵ ساله را مورد بررسی قرار می‌داد كه پس از انقلاب عملا به فراموشی سپرده شد، به دلیل اهمیت موضوع قرار است بار دیگر در دستور كار قرار بگیرد. قانون گسترش نظارت بر شهر تهران به زودی نهایی و ابلاغ می‌شود.
حناچی افزود: این نشست با حضور رئیس‌جمهور یا معاون اول وی، وزرای اطلاعات، راه و شهرسازی به عنوان دبیر، کشور، صنایع، نیرو و رئیس سازمان محیط‌زیست به عنوان هسته‌های اصلی و همچنین نمایندگانی از کمیسیون شوراها و عمران مجلس شورای اسلامی، رئیس شورای شهر تهران و شهردار تشکیل می‌شود. در نخستین جلسه این گروه، آیین‌نامه اجرایی بررسی و به تصویب دولت می‌رسد. همچنین به دلیل مطالعات گسترده در دبیرخانه شورای عالی معماری و شهرسازی گروه گسترش نظارت بر شهر تهران ارتباط مستقیمی با شورا خواهند داشت و نتایج مطالعات نیز برای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری آماده می‌شوند.
وی با اشاره به تجربیات ناموفق تلاش برای انتقال پایتخت و كم كردن تمركز در كلانشهر تهران گفت: در مورد انتقال پایتخت بررسی‌ها به گونه‌ای باشد که ایده‌های خوب در آنها به ویرانی نرسد. برای مثال شاهد بودیم با انتقال سازمان میراث فرهنگی به شیراز در دوره‌های پیشین این سازمان کارکرد اصلی خود را از دست داد. در عین حال مردم را با زور و فشار نمی‌توان به شهری دیگر منتقل کرد زیرا اصلی‌ترین دلیلی که باعث تمرکز در تهران شده، اشتغال است. اگر بتوان مشکل اشتغال مناسب را در جایی دیگر فراهم کرد می‌توان بر تمرکز غلبه کرد و این مورد را تجربه ثابت كرده است.
حناچی با ارایه نمونه‌ای موفق در تشویق افراد و كوچ آنها به دیگر شهرها گفت: پارس جنوبی زمانیکه در اوج سرمایه‌گذاری بود مهندسان از تهران و شهرستان‌های دیگر به اختیار خود به پارس جنوبی می‌رفتند و علت هم این بود که آنقدر جذابیت داشت و در عین حال تامین‌کننده نیازهای افراد و خانواده بود که سختی‌ها را تحمل کرده و به مناطق جنوبی رفتند.
وی افزود: اگر می‌گوییم باید در تهران عدم تمرکز داشته باشیم باید ظرفیت‌ها و زمینه‌هایش را نیز فراهم کنیم. بدین معنا که گزینه‌های شهری دیگری که با تهران به لحاظ جمعیتی رقابت کنند را مدنظر قرار دهیم و این موارد، مقیاس شورایی است که قرار است به زودی تشکیل شود.
معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در پایان گفت: تجربه كشورهای موفق نشان می‌دهد كه روش گسترش شهرها در مساحت، تجربه‌ای موفق است. بدین‌مفهوم كه به جای اینكه همه در یك محدوده و مساحت خاص متمركز شوند كه مشكلات بعدی همچون ازدحام، ترافیك و آلودگی محیط‌زیست را به وجود بیاورند از روش‌های گسترش در مساحت استفاده می‌كنند. در تهران نیز به جای اینكه همه در ۷۲۲ كیلومتر مربع و در مناطق ۲۲ گانه تهران ساكن شوند در ۱۶ هزاركیلومتر مربع كه فیروزكوه تا هشتگرد را در برمی‌گیرد ساكن شوند، حتی ممكن است قزوین هم در این محدوده قرار بگیرد. اما اینكه بخواهیم به زور مردم را به زندگی در قزوین بفرستیم امكانپذیر نخواهد بود، بلكه باید جاذبه ایجاد كرد و اختیار داد تا شهروندان برای زندگی در نقاطی غیر از پایتخت متمایل شوند. /