به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، در آستانه یک سالگی دولت سیزدهم و در شرایطی که کشورمان کماکان با تحریم‌های گسترده و همه‌جانبه از سوی آمریکا و کشورهای غربی روبه‌روست و از طرف دیگر بحران اوکراین موجب پدید آمدن نگرانی‌های بین‌المللی در زمینه جابجایی کالاهای اساسی و تامین مایحتاج بخش قابل توجهی از مردم در جهان شده است، طوری که برخی کارشناسان نسبت به بروز قحطی در بخش‌های کمتر برخوردار جهان هشدار داده‌اند، رویکردهای جدید دیپلماتیک‌محورِ دولت جدید در زمینه حمل و نقل، با هدف تاثیرپذیری کمتر از این بحران‌ها و دسترسی سهل‌تر مردم به کالاهای اساسی مورد نیاز ادامه دارد.
در حوزه وزارت راه و شهرسازی نیز اهتمام جدی برای بهره‌گیری از مسیر دیپلماسی مد نظر بوده است؛ کما اینکه در کمتر از یک سال گذشته دیدارهایی تاثیرگذاری از سوی وزیر راه و شهرسازی با نتایج مثبت چه در داخل ایران و چه با سفر به کشورهای مختلف، ترتیب داده شده است. تاکید بر توسعه و بهبود روابط با کشورهای آسیای میانه و نیز روسیه و همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه قطر و عمان در حوزه‌های حمل و نقل و با هدف ترانزیت و جابجایی کالا، از اهم راهبردهای اجرایی شده در حوزه دیپلماسی حمل و نقل طی چند ماه اخیر بوده است که در اینجا به برخی از این دیدارها طی کمتر از یک سال اخیر اشاره می‌شود.
ارتباط ایران _ ترکمنستان؛ هموارتر از گذشته
برگزاری شانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، بازرگانی، علمی، فنی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان به ریاست وزیر راه و شهرسازی در چهارم و پنجم آبان ماه سال گذشته، یکی از مهمترین رویدادهای بین‌المللی حوزه حمل‌ونقل ایران در ماه‌های ابتدایی آغاز به کار دولت بود. این اجلاس و همچنین دیدار وزیر راه و شهرسازی با وزیر امور خارجه ترکمنستان را می‌توان گام آغازین و نقطه عطف روابط دیلماتیک محور در حوزه حمل و نقل دانست که دقیقا در راستای سیاست‌های دولت سیزدهم مبنی بر روابط استوار با همه کشورهای جهان و نگاه به شرق انجام گرفته است.
افزایش پذیرش تعداد ناوگان حمل و نقل از طریق پایانه‌های مرزی مشترک و ساعات کاری پایانه‌های بین دو کشور و گسترش همکاری‌های ریلی فی مابین، استفاده از امکانات موجود در بندر برای ترابری از طریق کریدورهای حمل و نقل این کشورها و همچنین افزایش دو برابری ترانزیت ریلی، از جمله نتایج توافقات ایران و ترکمنستان در حوزه حمل و نقل بوده است.
میان‌بُر از ترکمنستان به چین
آسیای میانه با جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ میلیون می‌تواند بازار بسیار مناسبی برای ایران باشد. ترکمنستان هم به عنوان پل ورود به آسیای میانه و همچنین تنها مسیر ریلی ایران به سمت چین می‌تواند نقش به‌سزایی را در این معادلات ایفا کند. در همین زمینه، میعاد صالحی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در مراسم آغاز به کار کمیته‌های کارشناسی شانزدهمین اجلاس کمسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکمنستان به این نکته اشاره کرده بود که «ما از گذشته روابط همه‌جانبه نزدیکی با کشور ترکمنستان به عنوان همسایه شمالی ایران، در بخش‌های ریلی، جاده‌ای و بندریبر قرار کردیم و از مرزهای زمینی سرخس، اینچه برون و لطف‌آباد و مرز دریایی ترکمن باشی نقاط اتصال متعدد و فعالی با این کشور داشته و برای توسعه روابط بسیار مصمم هستیم، از ظرفیت‌های خوبی که بین دو کشور برای تعاملات دوجانبه و رشد اقتصادی و تجاری وجود دارد، استفاده خواهیم کرد.
احیای روابط ایران و قرقیزستان در حوزه حمل‌ونقل
وزیر راه و شهرسازی در ادامه استراژی جدید و رو به جلو و استفاده از ظرفیت‌های این وزارتخانه برای پیشبرد اهداف دیپلماتیک، در تاریخ ۲۲ آبان ماه سال گذشته میزبان معاون اول نخست وزیر و وزیر امور اقتصاد و دارایی جمهوری قرقیزستان و هیات همراه او بود. قاسمی در این دیدار با اشاره به اهمیت روابط دوجانبه ایران و قرقیزستان گفت: جدا از مبحث ترانزیت، دو کشور می‌توانند در مواردی چون تجارت، سرمایه‌گذاری‌های متقابل، کشاورزی و صادراتِ تجربه و دانش فنی و مهندسی ایران به قرقیزستان همکاری کنند. با توجه به اینکه کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و قرقیزستان در مهرماه برگزار شد، لازم است یک تیم فنی برای بررسی و پیگیری مصوبات گذشته و آماده‌سازی طرح‌ها و مصوبات برای کمیسیون مشترک بعدی تشکیل شود.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به ظرفیت بالای همکاری دو کشور در زمینه ترانزیت گفت: امروز امکان ترانزیت ریلی از بندرعباس به قرقیزستان فراهم است و با استفاده از توافقات موجود با ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه، می‌توان این ظرفیت را گسترش داد. قرقیزستان می‌تواند به کریدور انتقال کالاهای ایرانی به حوزه شانگهای و کشورهای شرقی تبدیل شود.
گلدی‌یف، وزیر امور اقتصاد و دارایی جمهوری قرقیزستان هم در این نشست با اشاره به زمینه‌های گوناگون همکاری دو کشور خبر خوبی را به تجار ایرانی داد مبنی بر اینکه امکان ورود کالا بدون عوارض گمرکی به قرقیزستان وجود دارد که این اتفاق باعث ورود تجار ایرانی به دیگر کشورهای هم‌جوار هم می‌شود.
معاون اول نخست وزیر و وزیر امور اقتصاد و دارایی جمهوری قرقیزستان در ادامه سفر خود به ایران، از بندرعباس نیز بازدید کرد و در جریان این بازدید گفت: ایران ظرفیت عظیمی در حوزه حمل و نقل و ترانزیت کالا دارد؛ این درحالی است که قیرقیزستان به دریا دسترسی ندارد اما می‌توان با استفاده از ظرفیت ترانزیت ریلی و دریایی بندرشهید رجایی و با استفاده از توافقات موجود با چین، ترکمنستان و کشورهای آسیای میانه، این ظرفیت را توسعه داد.
اقدامات دیپلماتیک، این بار قفقاز
در ادامه سفرهای مقامات خارجی به ایران، این بارشاهین مصطفی‌یف، معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان و رییس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی آذربایجان و ایران در راس هیاتی وارد تهران شدند که با تلاش‌های مرکز امور بین‌الملل وزارت راه و شهرسازی در تاریخ ۳۰ آبان ماه سال ۱۴۰۰ مقدمات دیدار وزیر راه و شهرسازی با شاهین مصطفی‌یف فراهم شد و نتایج ارزنده‌ای به همراه داشت.
قاسمی در این نشست با اشاره به اینکه ایران با کشور دوست و برادر خود، آذربایجان مشترکات فراوانی دارد و این دو کشور با یکدیگر یک خانواده را تشکیل می‌دهند، گفت: امیدوارم در این سفر موانع موجود بر سر راه روابط دو کشور برطرف شده و بتوانیم در حوزه اقتصادی همکاری خوبی با یکدیگر داشته باشیم.
وی همچنین گفت؛ احداث پل ماشین‌رو بر روی رودخانه مرزی بین دو کشور، احداث خط آهن رشت-آستارا که از اهمیت زیادی برای دو کشور برخوردار است، تکمیل ترمینال احداث شده در آستارا توسط جمهوری آذربایجان، فعال کردن قطار مسافری نخجوان-مشهد، توسعه همکاری حمل‌ونقلی و ترانزیت جاده‌ای فی ما بین و افزایش تردد ناوگان باری دو کشور از جمله مسائلی است که در این سفر مورد بحث و گفت‌وگو قرار خواهد گرفت.
موافقتنامه تاسیس کریدور خلیج فارس-دریای سیاه که منافع فراوانی برای دو کشور به همراه خواهد داشت، از سرگیری پروازها میان دو کشور و همکاری‌های دریایی از دیگر محورهای گفت‌وگو میان دو کشور خواهد بود.
معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان هم با بیان روابط گسترده ایران و باکو گفت: در دوران شیوع ویروس کرونا اقتصاد و روابط تجاری تمام کشورها آسیب دید، اما ترانزیت میان ایران و آذربایجان رشد کرد. این رقم در ۹ ماهه نخست سال جاری ۲۹ درصد افزایش داشته است. مصطفی‌یف در ادامه درباره کریدور شمال-جنوب به عنوان یک پروژه مهم اشاره کرد و از تقویت پل‌های خودرویی در دوکشور سخن به میان آورد.
سوریه، پلی برای ورود به مدیترانه
۱۶ آذرماه سال گذشته یکی دیگر از دیدارهای دیپلماتیک محور وزیر راه و شهرسازی در تهران برگزار شد. میهمان این نشست، فیصل مقداد، وزیر امور خارجه جمهوری عربی سوریه بود. قاسمی در این نشست در ادامه تقویت روابط اقتصادی دو کشور گفت: آنچنان که باید و شاید روابط اقتصادی دو کشور به ثمر ننشسته و چارچوب‌های مورد نظر طرفین شکل نگرفته است؛ وی ابراز امیدواری کرد که با توجه به مذاکرات خوبی که این بار بین دو طرف شکل گرفته بتوان توافق‌های امضا شده را به مرحله اجرا برسانیم.
همچنین وزیر راه و شهرسازی به ظرفیت‌های بخش خصوصی در این حوزه اشاره کرد و گفت: در ادامه روند جدیدی که بوجود آمده است بخش خصوصی نقش به‌سزایی می‌تواند ایفا کند که ما با تقویت جایگاه آن‌ها می‌توانیم هر چه سریع‌تر به نتایج مورد نظر دست پیدا کنیم.
در این نشست، فیصل مقداد، وزیر امور خارجه جمهوری عربی سوریه نیز ضمن تقدیر از کمک‌های ایران به دولت ومردم سوریه در مبارزه با تروریسم گفت: کشورهایی که در دوران سخت در کنار ملت سوریه ایستادند، در بازسازی سوریه نیز در کنار ما خواهند بود. بنابراین از حضور شرکت‌های ایرانی در روند بازسازی سوریه استقبال می‌کنیم.
وی در ادامه ضمن تاکید و تایید بر صحبت‌های رستم قاسمی گفت: توافقنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم زیادی بین دو کشور به امضا رسیده که باید به مرحله اجرا برسند. همچنین از عقد قراردادهای راهبردی وجامع با ایران به منظور گسترش روابط در همه زمینه‌ها استقبال می‌کنیم.
تهران – دمشق؛ جدی‌تر از گذشته در مسیر توسعه روابط
رستم قاسمی در تاریخ ۲۲ دی‌ماه سال گذشته در راس هیاتی بلندپایه اقتصادی و سیاسی و برای سفری سه روزه وارد دمشق پایتخت سوریه شد. وزیر راه و شهرسازی ایران در این سفر با بشار اسد رئیس جمهور سوریه، «حسین عرنوس» نخست‌وزیر، «فیصل مقداد» وزیر امور خارجه، «عصام هزیم» رئیس بانک مرکزی و همچنین وزیران اقتصاد، حمل ونقل، کار و مسکن این کشور به دیدار و گفت‌وگو پرداخته است.
در ابتدای این سفر وزیر راه و شهرسازی کشورمان میهمان بشار اسد بود. به گزارش شبکه «الاخباریه» سوریه؛ دو طرف در این دیدار روابط دوجانبه به‌ویژه در زمینه اقتصادی را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند و رئیس‌جمهور سوریه در راستای منافع استراتژیک ایران و سوریه و پیوند بخش‌های تجاری دو کشور بر اهمیت ایجاد طرح‌های جدید تأکید کرده است.
طبق این گزارش رستم قاسمی در این گفت‌وگو به موضع ثابت تهران در حمایت از پایداری و مقاومت ملت سوریه در مواجهه با تروریسم و لزوم توسعه همکاری‌های میان دو کشور در تمام زمینه‌هایی که به نفع ملت دوست ایران و سوریه است، تأکید کرد. دردیدار دیگری که وزیر کشورمان در دمشق با سامر الخلیل وزیر اقتصاد سوریه داشت، درباره اینکه پایان جنگ در سوریه باید سرآغازی برای تحول در این کشور و بهبود روابط دو طرف باشد سخن به میان آورد.
در دیدار رستم قاسمی با وزیر امور خارجه سوریه مقرر شد که بانک مشترکی بین دو کشور در سوریه ایجاد شود. در این راستا قرار است بانک‌های ایرانی و سوری در کشورهای یکدیگر شعبه داشته باشند. همچنین از آنجایی که حمل‌ونقل در بخش‌های مختلف، یکی از زیرساخت‌های مهم توسعه اقتصادی کشور است، در این زمینه تصمیم گرفته شد رئیس سازمان هواپیمایی کشور موضوعات اجرایی را با همکاران خود بررسی کند.
در پایان این سفر نیز، وزیر راه و شهرسازی کشورمان در توئیتر نوشت: تفاهمنامههای اقتصادی و عمرانی انجام پذیرفته در سفر به سوریه، بسیاری از فرصت‌های مغفول مانده را برای فعالان اقتصادی و عمرانی احیا خواهد کرد که می‌تواند برای جوانان ما اشتغال و برای سرمایه‌گذاران ایرانی ارزش‌افزوده بسیاری به‌دنبال داشته باشد. تعلل دیگر جایز نیست.
تقویت دیپلماسی حمل‌ونقل در سفر به عراق
پنجم دی‌ماه ۱۴۰۰ رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی، در سفری ۴ روزه با اهداف و برنامه‌های طراحی شده که در محوریت آن‌ها موضوع راه آهن شلمچه –بصره قرار داشت، به بغداد رفت. در این سفر رستم قاسمی پس از دیدار با مصطفی الکاظمی نخست وزیر، برهم صالح رئیس جمهوری و همتای عراقی‌اش، موفق شد پس از سال‌ها توافقنامه مهمی در حوزه حمل‌ونقل برای اجرای خط ریلی بصره –شلمچه به امضاء برساند.
درادامه برنامه‌های رستم قاسمی در عراق، نشستی با فعالان اقتصادی و بازرگانی ایرانی در بغداد نیز برگزار شد که طی آن، پیشاهنگان اقتصاد و تجارت خارجی ایران و عراق در حضور سفیرکشورمان در بغداد، ایرج مسجدی، به بیان مشکلات و موانع بر سر راه تجارت و همکاری‌های اقتصادی و فنی میان دو کشور پرداختند.
از دیگر اقدامات وزیر راه کشورمان درعراق، می‌توان به بازدید از پروژه توسعه حرم امامین جوادین در کاظمین، پیگیری روند توافقات قبلی در حوزه‌های مختلف، به ویژه راه آهن ایران و عراق، سفر به شهرهای جنوبی عراق از جمله کربلا، بابل، قادسیه و بصره و دیدار با استانداران اشاره کرد.
رستم قاسمی این بار در باکو
وزیر راه و شهرسازی کشورمان به همراه تیمی اقتصادی، نهم بهمن‌ماه سال گذشته به جمهوری آذربایجان سفر کرد تا به پیگیری مصوبات دیدارهای گذشته و بررسی راه‌های توسعه روابط و سرمایه‌گذاری ایران در این کشور بپردازد. وی در ابتدا از برخی مناطق آزادشده در قره‌باغ بازدید کرد و با روند اجرای پروژه‌های زیرساختی و حمل‌ونقل در این مناطق آشنا شد و همچنین از روند ساخت دومین فرودگاه بین‌المللی "زنگیلان" در مناطق آزاد شده بازدید کرد.
قاسمی با اشاره به بازدیدهای خود از پروژه‌های مشترک در خاک جمهوری آذربایجان، گفت: مذاکراتی درباره اهداف سفر با مقامات آذربایجانی در حال انجام است که بخشی از آن مذاکرات در خصوص اجرای پل مشترک ایران و آذربایجان برای افزایش ترانزیت و افزایش حمل بار بین دو کشور است. در صدد هستیم طی توافق با مقامات کشور آذربایجان بتوانیم کاهش تعرفه‌ها را نیز در این سفر به نتیجه برسانیم.
همچنین کاهش تعرفه‌های سفر به آذربایجان از ماحصل حضور وزیر راه و شهرسازی در این کشور بود.
در ادامه این سفر؛ توافقنامه ساخت پل جاده‌ای روی رودخانه «آستاراچای» در مرز دو کشور ایران و آذربایجان در باکو به امضا رسید و رستم قاسمی در مراسم کلنگ زنی پل جاده‌ای بر رود آستاراچای به همراه معاون نخست وزیر این کشور حضور پیدا کرد.
رئیس جمهور آذربایجان به دیدار مثبتی که در گذشته با همتای ایرانی خود داشته، اشاره کرد و از سرمایه‌گذاری شرکت‌های ایرانی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، طرح‌های ترانزیتی و تولید انرژی برق به عنوان راه‌کارهای بهبود روابط دو کشور سخن گفت.
رستم قاسمی هم در این دیدار از توسعه مسیرهای ترانزیتی ایران و آذربایجان و بهبود روابط تجاری و اقتصادی دو کشور استقبال و ابراز امیدواری کرد که در آینده این دو کشور همکاری‌های موثری با یکدیگر داشته باشند.
سوغات وزیر راه و شهرسازی از قطر
وزیر راه و شهرسازی کشورمان کمتر از یک ماه پس از بازگشت از آذربایجان، راهی قطر شد. این سفر که پس از سال‌ها و با اهداف ارتقاء همکاری‌های دیپلماتیک در حوزه حمل و نقل رخ داده بود، دستاوردهای قابل توجهی به همراه داشت. در این سفر رئیس جمهور و تعداد دیگری از وزرا با هیات همراه نیز حضور داشتند اما دستاوردهای ترانزیتی آن چشمگیر بود.
با توجه به اینکه مرز میان ایران و قطر مرز آبی است، مهمترین زمینه رشد تبادلات اقتصادی با قطر از مسیر دریا است.
از دستاوردهای قابل توجه این سفر می‌توان به تفاهم برای شروع مطالعه ساخت تونلی میان ایران و قطر از زیر دریا اشاره کرد که از طریق آن راه زمینی به ایران باز شده و کالاهای ایرانی و ترکی بصورت زمینی وارد این کشور می‌شود.ساخت تونل زیر دریا بین ایران و قطر یک پروژه بی‌نظیر به شمار می‌رود و از بندر دیر بوشهر تا قطر خواهد بود.
به گفته علی اکبر صفایی، معاون وزیر راه و شهرسازی، ایجاد تونل زیرزمینی قطر را به کل کشورهای شمالی، اروپا، کشورهای حوزه دریای خزر، شرق و غرب از طریق جاده و ریل وصل می‌کند و این پروژه یک تحول عظیم برای قطر و نیز جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود تا با اتصال خلیج فارس به شمال و جنوب، ارتباط گسترده‌ای با کشورهای غرب آسیا و حاشیه دریای خزر تا مدیترانه به وجود آید.
صفایی همچنین به این موضوع اشاره کرد که بخشی از این توافقنامه مربوط به حوزه دریایی و در عین حال دارای بخش جاده و ریل است و به همین دلیل کمیته مشترک در این زمینه تشکیل می‌شود.
اما تونل، تنها دستاورد این سفر نبود. طی این سفر در بخش‌های هوایی، دریایی و بندری نیز توافقاتی انجام گرفت و توافق برای استفاده بیشتر خطوط هوایی تجاری قطر از آسمان ایران از جمله موضوعات مهم پیگیری شده طی سفر وزیر راه و شهرسازی به دوحه بود.
با توجه به عضویت هر دو کشور ایران و قطر در آی‌ام‌او (سازمان جهانی دریانوردی)، این دو کشور می‌توانند نقش موثری در حمل و نقل دریایی ایفا کنند، در همین راستا، وزیر راه و شهرسازی کشورمان که یکم اسفندماه با وزیر حمل و نقل و ارتباطات این کشور، دیدار و در مورد گسترش ارتباطات زمینی، دریایی و هوایی مذاکره و تبادل نظر کرده بود، از مذاکره با همتای قطری خود برای راه‌اندازی خطوط منظم کشتیرانی بین بنادر دو کشور خبر داد.
حسین عباس‌نژادسرپرست معاونت دریایی سازمان بنادر و دریانوردی هم از امکان همکاری ایران و قطر در زمینه بانکرینگ (ارائه سوخت به کشتی‌ها) خبر داد و گفت: از دیگر موارد همکاری با قطری‌ها می‌تواند در حوزه کشتی‌سازی و تعمیرات کشتی باشد.
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در این سفر بازدیدهایی هم از بنادر تجاری و فرودگاه‌های قطر داشت. گفتنی است اهمیت راهبردی کشور ایران در منطقه و قرارگیری در تقاطع کریدورهای شرقی، غربی و شمالی جنوبی همواره مورد تاکید رستم قاسمی بوده که به تبع آن، ضرورت توسعه روابط با کشورهای همسایه را نیز دو چندان می‌کند.
دست بالای ایران در بازسازی جمهوری آذربایجان پس از جنگ
رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی کشورمان و رییس ایرانی کمیسیون مشترک دو کشور در میانه اسفندماه سال گذشته در سفری به جمهوری آذربایجان با الهام علی‌اف رئیس جمهور این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد و ضمن ابلاغ سلام رئیس جمهور کشورمان به همتای آذربایجانی، گفت: پیوستگی فرهنگی ملت‌های دو کشور همیشه موجب رشد و توسعه روابط دوستانه و برادرانه شده است.
وی با اشاره به همکاری‌های اقتصادی دو کشور ابراز امیدواری کرد با انعقاد تفاهمنامههای جدید دو کشور و اتمام طرح‌های در دست اجرا شاهد افزایش حجم تبادلات تجاری دو کشور باشیم.
رییس جمهوری آذربایجان هم در این دیدار با اظهار خرسندی از توسعه همکاری‌های دو کشور گفت: گشایش‌های سرزمینی در جمهوری آذربایجان فرصت مناسبی را برای همکاری‌های منطقه‌ای ایجاد کرده است.
وی با خرسندی از همکاری‌های حمل و نقلی دو کشور گفت: امضای تفاهم نامه ایجاد ارتباط جاده‌ای بین نخجوان و مناطق غربی جمهوری آذربایجان از مسیر خاک ایران را جلوه‌ای از روابط دوستانه ارزیابی می‌کنیم و اطمینان داریم این گذرگاه جدید گشایش‌های جدیدی در زمینه‌های اقتصادی، حمل و نقل و انرژی ایجاد کند. مطمئن هستیم این مسیر، گذرگاه بین‌المللی مهمی برای منطقه خواهد بود.
رئیس جمهور آذربایجان با تاکید بر حضور شرکت‌های ایرانی در بازسازی مناطق آزاد شده‌ی جمهوری آذربایجان گفت: از آغاز فعالیت شرکت‌های کشور دوست، ایران در امر بازسازی مناطق آزاد شده کشورمان خرسندیم.
تلاش ایران و قطر برای افزایش حجم پروازها بین دو کشور
همچنین روز ۲۲ فروردین‌ماه امسال وزیر راه و شهرسازی کشورمان در نشست مشترک با وزیر حمل و نقل و ارتباطات قطر گفت: سفر اخیر هیئت ایرانی به قطر پربار و موضوع جام جهانی بحث محوری بود.
وی از به سرانجام رسیدن توافقنامه پروازی بین ایران و قطر و برقراری سفرهای هوایی در همین سفر خبر داد و اظهار کرد: در یک جلسه ویژه هم به توسعه سفرهای دریایی می‌پردازیم.
قاسمی استانداران بوشهر، خوزستان، فارس، هرمزگان و معاونان وزارت راه و شهرسازی را معرفی کرد و گفت: حضور استان‌های متعدد در این نشست نشان از موقعیت عالی ایران و تلاش برای توسعه همکاری‌های دوجانبه دارد.
وزیر راه و شهرسازی نسبت به پشتیبانی ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ اعلام آمادگی کرد و گفت: در خصوص جام جهانی هم به صورت پشتیبانی و تامین مایحتاج غذایی و هم میزبانی از گردشگرانی که قصد بازدید از ایران را دارند، آماده همکاری هستیم؛ به گونه‌ای که بسیاری از مسافران جام جهانی می‌توانند کیش را انتخاب کنند و برای دیدن مسابقات به قطر سفر کنند.
وی با تاکید بر اینکه در هفته ۳۶ پرواز از قطر به شهرهای ایران داریم و ۳۶ پرواز هم از ایران به قطر که باید به سطح بالاتری افزایش یابد، خاطرنشان کرد: آسمان ایران آماده استقبال از پروازهای خارجی است و حتی بسیاری از استان‌های ما متقاضی برقراری پرواز مستقیم به قطر هستند و باید حجم پروازها افزایش پیدا کند.
وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: امیدواریم در همین سفر شیوه نامه‌های همکاری مشترک هوایی و دریایی بین دو کشور نهایی شود.
جاسم بن سیف السلیتی، وزیر حمل و نقل و ارتباطات قطر نیز با بیان اینکه زمینه‌های همکاری ایران و قطر بسیار گسترده است و کمیته‌های مشترکی برای گسترش همکاری‌ها تشکیل می‌شود، گفت: معتقدیم جام جهانی فقط موضوع قطر نیست و موضوع تمام منطقه است که بدون شک نقش ایران در این بین نقش مهمی است.
وی افزود: توسعه همکاری‌ها در حوزه بندری برای ما بسیار حیاتی است و در این بین بنادر بوشهر، خوزستان و هرمزگان موضوع مهمی برای ما محسوب می‌شوند که باید حجم تعامل بین بنادر ایرانی افزایش یابد.
وزیر حمل و نقل قطر عنوان کرد: فاصله بسیار کم ایران و قطر می‌طلبد تا زمینه‌های همکاری‌های فنی و دریایی بین دو کشور توسعه یابد.
امضای توافقنامه جامع حمل و نقل بین ایران و روسیه
روز ۹ اردیبهشت‌ماه امسال رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی کشورمان که در راس هیاتی به مسکو سفر کرده بود، در پایان مذاکرات خود با وزیر حمل و نقل روسیه، توافقنامه جامع همکاری ریلی بین ایران و روسیه را امضا کرد.
در این مذاکرات که اعضای هیات‌های دو کشور هم حضور داشتند، ویتالی ساولیف، وزیر حمل و نقل روسیه با اشاره مناسبات رو به گسترش دو کشور ابراز امیدواری کرد با امضا این توافقنامه، همکاری‌های دوجانبه در حوزه حمل و نقل بیش از پیش گسترش یابد.
وزیر حمل و نقل روسیه گفت: کریدور ریلی شمال-جنوب می‌تواند اساس گسترش همکاری‌ها بین کشورهای روسیه، ایران و حوزه آسیای میانه و قفقاز باشد و امضا یک قرارداد برای اجرایی شدن این طرح عظیم مورد نیاز است و امیدواریم با همکاری مشترک، قطعه ریلی رشت-آستارا به اتمام برسد. علاوه بر اقدامات مشترک در زمینه ساخت این قطعه، می‌توانیم در زمینه استفاده و بهره‌برداری از آن که در مسیر گذرگاه ریلی شمال-جنوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، همکاری کنیم.
وزیر حمل و نقل روسیه با اشاره به اینکه کشورش به جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کانون تجاری و ترانزیتی در منطقه نگاه می‌کند، گفت: با تکمیل خطوط ریلی و به‌ویژه قطعه رشت-آستارا، از شمال اروپا تا شبه‌قاره هند، به هم متصل می‌شود و عواید ترانزیتی بسیار زیادی برای کشورهای مسیر و از جمله ایران و روسیه داشته باشد.
رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی کشورمان نیز گفت: ایران علاقمند به توسعه و گسترش همکاری‌ها با همسایگان است. ایران با ۱۵ کشور مرز مشترک دارد و در این میان، روسیه به‌عنوان همسایه‌ای مهم با روابطی تاریخی، برای ما اهمیت دارد. اگر ایران و روسیه همکاری‌های نزدیکی با هم داشته باشند، تحریم‌های آمریکا و غرب ضد دو کشور هیچ تاثیری نخواهد داشت.
وزیر راه و شهرسازی افزود: هر تجارتی نیازمند توسعه حوزه حمل و نقل است و این امکان وجود دارد که هر توافقی میان دو کشور در حوزه حمل و نقل به امضا برسد. صادرات بین دو کشور و صادرات روسیه به دیگر کشورها از طریق ایران می‌تواند مورد توافق قرار بگیرد و در کمترین زمان ممکن اجرایی شود. از بین مسیرهای ریلی، مسیر ریلی رشت-آستارا بسیار کوتاه و به صرفه است و در صورت همکاری دو کشور در تکمیل این قطعه حجم مبادلات و ترانزیت کالا میان دو کشور افزایش چشمگیری خواهد یافت. هم در چابهار و هم در بندر شهید رجایی می‌توانیم همکاری‌های خود را افزایش دهیم.
آمادگی ایران و ارمنستان به منظور تسهیل در حوزه حمل و نقل دو کشور
همچنین روز ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران با وزیر مدیریت منطقه‌ای و زیرساخت جمهوری ارمنستان در ساختمان شهید دادمان این وزارتخانه با محوریت بحث ترانزیت زمینی، هوایی، ریلی و ساخت و ساز دیدار کرد و با تاکید بر اینکه ایران آمادگی توافق در زمینه‌های مختلف چه از لحاظ جاده‌ای و چه از نظر ریلی از بنادر جنوبی ایران را دارد، عنوان کرد: دسترسی‌های جدیدی نیز در حال ساخت داریم که می‌توانیم فاصله‌ها را کمتر کنیم.
وزیر راه و شهرسازی ایران تاکید کرد: در ایران ظرفیت بسیار زیادی داریم تا ترانزیت منطقه‌ای را برعهده داشته باشیم. البته عوارض باید به صورت عادلانه اخذ شود؛ ما در ایران این آمادگی را داریم که عوارض را به صفر برسانیم و تفاهم نامه‌ای را امضا کنیم تا مبنای توسعه حمل و نقل ترکیبی هر دو کشور باشد.
وزیر مدیریت منطقه‌ای و زیرساخت جمهوری ارمنستان نیز ضمن ابراز خرسندی از حضور در ایران، تاکید کرد: معتقدم در راستای این دیدار به توافقات خوبی خواهیم رسید که به توسعه همکاری‌های دو کشور منتج می‌شود. هر دو کشور شاهد موفقیت‌های بسیاری بودند، حال از طریق تبادل تجربیات خود در این زمینه‌ها می‌توانند با یکدیگر در ارتباط باشند و تجربیات خود را مبادله کنند. همکاری ما در زمینه‌های مختلف می‌تواند منتج به حضور شرکت‌های ایرانی در حوزه ساخت و ساز در ارمنستان شود.
افزایش ۲۰ درصدی ترانزیت کالا میان ایران و آذربایجان
روز ۲۸ اردیبهشت‌ماه امسال، شاهین مصطفی‌اف، معاون نخست وزیر جمهوری آذربایجان ضمن سفر به ایران با رستم قاسمی، رئیس ایرانی کمسیون مشترک اقتصادی ایران و جمهوری آذربایجان دیدار کرد که وزیر راه و شهرسازی کشورمان موضوع ترانزیت میان دو کشور را بسیار حائز اهمیت دانست و با تاکید بر اینکه در دیدارهای مقامات دو کشور همیشه فضای مثبتی وجود داشته و تفاهمنامههای خوبی امضا شده است، گفت: ما آمادگی داریم ساخت زنگزور، خط اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق ایران، را در قالب یک قرارداد امضاء کنیم.
قاسمی با بیان اینکه یکی از مصوبات مذکور ایجاد پل‌هایی است که آذربایجان را از شرق از طریق خاک ایران به نخجوان متصل می‌کند، عنوان کرد و افزود: طی یک زمانبندی مقرر شد پایان پروژه حدود یک سال باشد، همچنین دو پل به عنوان پل برادری نامگذاری شد.
وزیر راه و شهرسازی از آغاز فعالیت گروه مشترک فنی دو کشور خبر داد و گفت: در این راستا مطالعات اولیه انجام شده است و مطالعات به همراه اجرا یک بازه زمانی یکساله را طی خواهد کرد. مباحث مربوط به پل آستاراچای را هم در یک سفر پیش از اجرای کمیسیون به کشور آذربایجان بررسی کرده بودیم و در آنجا قرارداد امضا و با حضور در آستاراچای مراسم کلنگ زنی برگزار شد و امروز نیز براساس گزارش‌های ارائه شده مشخص شد پروژه پیشرفت بسیار خوبی دارد و برای پیمانکار پروژه نیز زمانبندی اتمام پروژه آستاراچای را شش ماهه قرار دادیم.
تقویت و توسعه حمل و نقل میان ایران و عمان
روز ۱ خرداماه امسال، رستم قاسمی وزیر راه و شهرسازی در راس هئیتی متشکل از بخش‌های مختلف حمل ونقلی به منظور ملاقات و مذاکره با همتایان خود در زمینه توسعه روابط حمل و نقل عازم عمان شد.
در این سفر توافق حفظ و تقویت حمل و نقل دریایی میان بندرعباس و بندر السویق عمان و برقراری خط مسافری دریایی میان چابهار و مسقط و همچنین تسهیل تردد و حل مشکلات موجود در بنادر صلاحه و صحار عمان برای تردد کشتی‌های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در برنامه کاری وزیر راه و شهرسازی قرار دارد.
در بخش هوایی نیز دو طرف بر متنوع سازی ناوگان حمل ونقل هوایی جمهوری اسلامی ایران در مسیر عمان و همچنین برقراری خط پروازی میان مسقط - رامسر در دستور کار وزیر راه و شهرسازی قرار دارد.
در این سفر نیز پیش نویس قرارداد حمل ونقل جاده ای دوجانبه با عمان (ترکیبی و جاده ای) و همچنین الحاق عمان به موافقتنامه ترانزیتی سه جانبه چابهار منعقده بین ایران، هند و افغانستان در دستور کار قرار دارد.
افزایش حجم ترانزیت ایران و آذربایجان در پی اتمام پل آستاراچای
روز ۳ خردادماه امسال، رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در مراسم روز ملی آذربایجان که سوم خردادماه برگزار شد، گفت: در گذشته روابط بسیار خوبی در حوزه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با جمهوری آذربایجان وجود داشت، اما در دوره جدید فصل جدیدی را با آذربایجان آغاز کرده‌ایم.
وزیر راه و شهرسازی سیاست ایران افزود: مقرر شده در حوزه صنعتی، مناطق مشترک آزاد، ایجاد کارخانجات مشترک با حضور شرکت‌های ایرانی، بازسازی آذربایجان را در دستور کار قرار دهیم و در سفر اخیر این امر مورد توافق طرفین قرار گرفت. در زمینه انرژی، حوزه‌های آب، گاز، برق و از همه مهم‌تر به سبب ژئوپلیتیک ایران و آذربایجان موضوع ترانزیت را با جمهوری آذربایجان آغاز کرده‌ایم.
وی از انعقاد قراردادهای مشترک میان دو کشور طی دو سفر اخیر خبر داد و گفت: قرارداد پل آستاراچای طی چهار ماه گذشته به امضا رسید و عملیات اجرایی آن نیز آغاز شد، لذا امیدواریم در شش ماه آینده این پل به اتمام برسد؛ چراکه می‌تواند افزایش حجم ترانزیت ایران و آذربایجان با کشورهای اروپایی، قفقاز و روسیه را به دنبال داشته باشد.
قاسمی از توافق دو کشور در خصوص پل زنگزور خبر داد و عنوان کرد: در سفر دوم مقرر شد آذربایجان بتواند از خاک ایران به نخجوان متصل شود و ترانزیت خود به نخجوان را از کانال ایران دنبال کند. امیدواریم به‌زودی عملیات اجرایی پل‌ها توسط روسای جمهور دو کشور آغاز شود. توافق میان دو کشور در حوزه‌های حمل و نقل دریایی، هوایی و ریلی است که حوزه ترانزیت منطقه آسیا را در بر می‌گیرد. برنامه توسعه روابط ایران و جمهوری آذربایجان جدی است و در سفر رئیس جمهور آذربایجان به ایران این برنامه‌ها را نهایی خواهیم کرد.
امضای دوازدهمین پروتکل اجلاس گروه کاری همکاری‌های حمل و نقل ایران و روسیه
روز ۴ خردادماه امسال و پس از دیدار جواد اوجی، وزیر نفت کشورمان و الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر فدراسیون روسیه و هیئت عالی‌رتبه همراه سه سند همکاری بین دو کشور امضا شد که یکی از این اسناد، دوازدهمین پروتکل اجلاس گروه کاری همکاری‌های حمل و نقل جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه بود که میان شهریار افندی‌زاده، معاون حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران و دیمتری زوریوف، معاون وزیر حمل و نقل فدراسیون روسیه امضا شد.
جواد اوجی، وزیر نفت کشورمان در دیدار با الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه بر تلاش جمهوری اسلامی ایران و دولت سیزدهم برای توسعه روابط تجاری با کشور روسیه با همکاری بخش‌های دولتی و خصوصی دو کشور تأکید کرد.
الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه نیز در این دیدار با اشاره به اینکه همکاری‌های ایران و روسیه همه‌جانبه است، گفت: این همکاری‌ها اخیرا از پویایی خاصی برخوردار شده است و ما باید توافق‌های مهمی را که در سطح رؤسای جمهوری ایران و روسیه حاصل شده است، اجرایی کنیم.
افزایش حمل‌ونقل ایران و ترکمنستان به بیش از ۵۰ درصد
۷ ماه پس از دیدار وزیر راه و شهرسازی با وزیر امور خارجه ترکمنستان، رستم قاسمی در ۲۴ خردادماه ۱۴۰۱ میزبان مامتخان چاکی‌یف مدیرکل آژانس حمل و نقل و ارتباطات وابسته به کابینه وزرای ترکمنستان بود. وزیر راه و شهرسازی در این جلسه با اشاره به توافقات قبلی با طرف ترکم در حوزه‌های حمل و نقل، از افزایش ۵۰ درصدی میزان حمل‌ونقل بین دو کشور طی ماه‌های سپری شده خبر داد و گفت: این رقم می‌تواند به صورت جهشی افزایش پیدا کند منتها نیازمند اقداماتی در همه حوزه‌های حمل‌ونقل است که دو طرف بر آن توافق کنند؛ بازنگری در تعرفه‌های حمل‌ونقل زمینی می‌تواند منجر به افزایش میزان حمل‌ونقل، تردد و ترانزیت شود.
قاسمی تاکید کرد: ایران هیچ گونه محدودیتی برای حمل‌ونقل از طریق ترکمنستان با کشورهای همسایه نداشته و امکان ترانزیت ترکیبی همه جانبه با کشور ترکمنستان وجود دارد و ما آماده‌ایم کمیسیون مشترک حمل‌ونقل ایران و ترکمنستان را درعشق آباد یا تهران برگزار کنیم. ایران، ترکمنستان، ازبکستان، قزاقستان و حتی ترکیه در شرایط خوبی قرار داشته و می‌توان ترانزیت ترکیبی و همه جانبه برقرار کرد.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: نباید به افزایش ۵۰ درصدی سال قبل قانع بود و با توجه به شرایط منطقه باید از فرصت افزایش حمل و نقل بین کشورها استفاده کرد. با توجه موقعیت جغرافیایی دو کشور امکان راه‌یابی به کشورهای دریاهای جنوبی مثل خلیج فارس، دریای عمان، بنادر جنوبی تا کشورهای شمالی و روسیه وجود دارد و اعضای کریدور جنوب به شمال که کشورهای متحد با یکدیگر هستند، می‌توانند با افزایش نقش ترانزیتی خود میلیاردها دلار در سال از منابع کشورها را تامین کنند. ما باید عملیات اجرایی ۱۰ میلیون تن ترانزیت در سال را میان دو کشور آغاز کنیم و به این ترتیب قطعا کشورهای دیگر هم به ما می‌پیوندد.
مامتخان چاکی‌یف مدیر کل آژانس حمل و نقل و ارتباطات وابسته به کابینه وزرای ترکمنستان نیز در این دیدار با تاکید بر اینکه در زمینه حمل‌ونقل بین دو کشور هیچ محدودیتی وجود ندارد، گفت: در آینده نزدیک امکان برقراری تردد از سایر مرزها نیز وجود دارد. افزایش تردد ریلی در مرز سرخس به بالای ۲۰۰ واگن پیش از این مورد توافق قرار گرفته است و آمادگی تردد از مرزهای دیگر هم به صورت گام به گام وجود دارد و هیچ محدودیتی در زمینه حمل و نقل از سوی ما وجود نداشته و در زمینه تردد جاده‌ای و کامیونی نیز برخی اقدامات آغاز شده است.
به نظر می‌رسد این تلاش‌های دیپلماتیک نتیجه نخواهد داد مگر با حمایت و همکاری همه‌جانبه دولت و سایر نهادها و دستگاه‌های مسئولموفقیت دیپلماسی حمل و نقلی در گرو پشتیبانی دولت و سایر دستگاه‌ها
اکنون که یک سال از انتخاب آیت‌الله رئیسی به ریاست جمهوری اسلامی ایران و حدود ۱۰ ماه از تشکیل کابینه وی و سکانداری رستم قاسمی بر وزارت راه و شهرسازی می‌گذرد، استفاده از بازوی دیپلماسی برای بهبود شرایط اقتصادی کشور و مردم که از جمله شعارهای رئیس جمهوری در کوران انتخابات سال ۱۴۰۰ بود، تا حدود زیادی در این وزارتخانه مهم تجلی یافته است. مرور دیدارهای دیپلماتیک صورت گرفته از سوی وزیر راه و شهرسازی، نشان می‌دهد که اولویت این بهبود روابط، کشورهای همسایه بوده است. تاکید بر افزایش ترانزیت جاده‌ای و ریلی میان کشورمان با کشورهای حوزه قفقاز و آسیای میانه با هدف دستیابی به بازارهای اروپا و نیز خاور دور با برطرف کردن برخی موانع از جمله اصلاح تعرفه‌ها و نیز احداث کانال‌ها و جاده‌ها و تونل‌های میانبر، از دستاوردهای این تلاش‌های دیپلماتیک در ماه‌های گذشته بوده است.
وزارت راه و شهرسازی در حدود ۱۰ ماه گذشته همچنین از نگاه به رویدادهای مهم بین‌المللی که پیرامون کشورمان صورت گرفته یا در شُرُف وقوع است مانند برگزاری جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در کشور همسایه قطر، غافل نبوده و تلاش خود را برای استفاده از ظرفیت‌های نهفته در این ایونت‌های بزرگ با هدف تامین منافع اقتصادی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف اعم از تسهیلات مسافرتی و اقامتی در جزایر جنوبی کشور و جذب گردشگران خارجی در این ایام، انجام داده است. در این حوزه اقدامات فراوانی نیز برای بهبود زیرساخت‌های حوزه دریا و بنادر در اسکله‌ها و کشتی‌ها و ناوبرهای مسافری انجام شده است. همزمان تلاش شده تا از ظرفیت ناوگان هواپیمایی به شکلی پروپیمان‌تر در این رویدادها استفاده شود.
به نظر می‌رسد تلاش‌های دیپلماتیکی که از سوی وزارت راه و شهرسازی در این مدت و با هدف بهبود روابط با کشورهای همسایه و منطقه، از ترکمنستان تا سوریه و از روسیه تا قطر، در حوزه‌های مختلف حمل‌ونقل اعم از ریلی، جاده‌ای، هوایی و دریایی، صورت گرفته است، نتیجه نخواهد داد مگر با حمایت و همکاری همه‌جانبه دولت و سایر نهادها و دستگاه‌های مسئول. چنانچه اشراف کامل بر ظرفیت‌های موجود برای استفاده در کشورهای همسایه و حتی آن‌سوتر در اروپا، آمریکا و خاور دور ازسوی این نهادها به وجود آید و پشتیبانی جدی از دیپلماسی حمل و نقلی ایران شکل گیرد، آن زمان می‌توان به بهبود چشم‌انداز اقتصادی کشور امید بست.