در کنار صادرات محصولات و تولیدات داخلی به بازارهای مصرف دنیا، سالها اســـــت صــــــادرات خـــدمـــات فنــــــــی، حرفهای و تخصصی به سایر کشورها ارائه میشود. خوشبختانه در کشورمان تجربه صادرات در حوزههای تخصصی طراحی، اجرا و مدیریت پروژهها وجود دارد به گونهای که برخی از شرکتهای داخلی از طریق مشارکت در مناقصهها و مزایدههای بینالمللی سهم عمدهای در صادرات خدمات فنی و مهندسی به سایر کشورها خصوصاً کشورهای منطقه ایفا میکنند.
امروزه راهبری مدیریت پایانههای بندری در بنادر منطقه و دنیا توسط شرکتهای فراملیتی انجام میشود که رقابت بالایی در حوزه ارائه خدمات، استفاده از تکنولوژی و تلاش برای اتصال به شبکه جهانی حملونقل دریایی از سوی شرکتها خصوصاً در بنادر نوظهور، به منظور ایجاد کانونهای جدید جریان کالا و کانتینر ایجاد کرده است. از طرفی در این بخش نیز مشابه سایر بخشهای اقتصاد بینالملل اقبال کلی به «ائتلافسازی تجاری» و «عقد قراردادهای بلندمدت» وجود دارد.
لذا هستههای اصلی فعالیتهای تجاری با حضور شرکتهای بهرهبردار بنادر در حوزه تجارت و حملونقل بینالمللی خصوصاً در بنادر منطقه در حال شکلگیری است که مطمئناً حضور و نحوه فعالیت این شرکتها بخشهای فوق را تحت تأثیر قرار خواهد داد. روابط سیاسی نزدیک ایران با کشورهای همسایه و تأکید رئیسجمهور مبنی بر توسعه روابط با کشورهای همسایه از یک طرف و تجربه ارزشمند بخش خصوصی در مدیریت و راهبری ترمینالهای بندری طی 20 سال گذشته در زمینه خصوصیسازی بنادر کشور، فرصت بسیار خوبی برای حضور و ارائه خدمات در پایانههای بندری منطقه خصوصاً بنادر حاشیه خلیج فارس و دریای عمان است.
مطمئناً با توجه به اهمیت نیاز به دسترسی و اتصال به شبکه حملونقل جهانی ضرورت دارد استراتژی نفوذ تجاری در بنادر منطقه بهدلیل اهمیت و سهم حملونقل دریایی نسبت به سایر مدهای حملونقل در دستور کار قرار گیرد. موضوعی که سالها اپراتورهای بندری کشور با وجود برگزاری مناقصهها و مزایدههای منطقهای و بینالمللی برای راهبری پایانههای بندری بنادر منطقه، در این مسیر حرکت نکردند. مطمئناً ارتقای سطح آشنایی با قوانین و فرایندهای بینالمللی، کسب دانش و مهارت و از همه مهمتر ارتباط حرفهای با بازارهای بینالمللی از مزایای مستقیم فعالیت اپراتورهای بندری کشور در سایر بنادر منطقه خواهد بود.
از سوی دیگر عدم فعالیت در سایر بنادر و دشواری دسترسی صاحبان کالا، فعالان اقتصادی و صاحبان سرمایه به دریافت خدمات مستقیم از شرکتهای اپراتور بندری ضمن ایجاد کندی در روند انتقال اسناد حمل کالا، هزینههای جابهجایی کالا را نیز افزایش داده است. تسهیل و تسریع فعالیتهای اسنادی، کاهش هزینه و زمان واردات و صادرات کالا و سهولت دسترسی به زنجیره حملونقل بینالمللی کالا از دستاوردهای تجاری فعالیت بینالمللی پورت اپراتوارها خواهد بود که در نهایت برندسازی و کسب جایگاه شاخص در بین کشورهای دنیا را به همراه خواهد داشت.
تجربهای که برای ایران با دارا بودن بیش از 2500 کیلومتر مرز آبی و آبراهههای استراتژیک، تجربه طولانی در تجارت و حملونقل دریایی و برخورداری از ناوگان توانمند تجاری و نفتی، ضروری به نظر میرسد. در این راستا ضرورت دارد با حمایتها و هدایتهای سازمان توسعه تجارت و تلاش شرکتهای پورتاپراتور فعال در بنادر کشور، حضور در بنادر سایر کشورها در زمینه راهبری پایانههای بندری و همچنین تجهیز و بهرهبرداری از آنها در قالب قراردادهای بلندمدت بهعنوان یک هدف استراتژیک دنبال شود؛ موضوعی که این روزها توسط برخی از فعالان بخش خصوصی کشور در بنادر خارجی حاشیه دریای خزر از قبیل آکتائو قزاقستان و آستاراخان روسیه آغاز شده است. بیشک شرکت در مناقصهها و مزایدههای بینالمللی در بلند مدت ضمن ارتقاء و کسب استانداردهای فعالیت در سطح «کلاس جهانی»، به شبکهسازی تجاری کشورمان در سطح منطقه نیز کمک شایانی خواهد کرد.