به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، احسان خاندوزی وزیر امور اقتصاد و دارایی در نشست خبری با اشاره به بیانات اخیر مقام معظم رهبری (دام ظله) درباره توسعه خطوط ریلی و اعلام دولت مبنی بر وجود توان ساخت هزار کیلومتر ریل در سال، اظهار کرد: توسعه خطوط ریلی از سیاست‌های کلان و مستمر در استاد بالادستی با توجه به مزایای متعدد آن در افزایش ایمنی ترابری، کاهش مصرف سوخت و حمل ارزان‌تر بارهای معدنی، صنعتی و تجاری و امکان کسب درآمد ارزی از حمل بارهای ترانزیتی است.
وزیر امور اقتصاد و دارایی با بیان اینکه توان‌مندی احداث خطوط ریلی در داخل کشور چه از نظر دانش و فن‌آوری، چه از نظر امکان تولید مصالح و چه از نظر توان پیمانکاری در داخل کشور وجود دارد، افزود: امکان ساخت خطوط به میزان سالانه ۱۰۰۰ کیلومتر اغراق نیست.
خاندوزی خاطر نشان کرد: حمل‌ونقل ریلی معمولاً در سیاستگذاری‌ها دارای اولویت است ولی در عمل و اجرا به این سیاست نزدیک نشده‌ایم، یعنی رشد شبکه ترابری ریلی طی سال‌های گذشته کمتر از توسعه شبکه جاده‌ای بوده و روند سهم ترابری ریلی از ترابری کشور نزولی شده است.
وی با اشاره به اینکه میزان ساخت خطوط ریلی به تناسب اعتبارات صورت می‌گیرد، گفت: اگر سالانه هزار کیلومتر اجرای خطوط را در نظر داشته باشیم و با فرض هزینه تقریبی هر کیلومتر راه‌آهن حدود ۳۰۰ میلیارد ریال، نیازمند سالانه ۳۰۰ هزار میلیارد ریال هستیم در حالی که اعتبار مصوب سال جاری ما در قانون بودجه سال جاری ۳۳ هزار میلیارد ریال است.
سخنگوی اقتصادی دولت تاکید کرد: البته هدف اجرای سالانه هزار کیلومتر هنوز مورد توافق و رسمی نیست و به تناسب اعتبارات، مقدار تکمیل خطوط میزان ساخت خطوط ریلی به تناسب اعتبارات صورت می‌گیرد.
به گفته خاندوزی، از نظر دستگاه اجرایی اعتبار مورد نیاز یعنی اعتبار مناسب که بتوان طرح اجرایی را در مدت معقول اجرا کرد که البته این مدت بستگی به شرایط طرح تفاوت دارد.
وی ادامه داد: برای مثال اگر یک طرح معین مثل راه‌آهن چابهار-زاهدان را در نظر بگیریم، در صورت وجود اعتبار کافی در مدت پنج سال قابل اجراست و به طور میانگین سالانه برای اجرای ۲۰درصد حجم عملیات اعتبار لازم دارد تا در مدت پنج سال پایان یابد.
میانگین پیشرفت هر طرح ریلی ۴ سال است
وزیر اقتصاد خاطر نشان کرد: البته برخی از طرح‌های ساخت راه‌آهن ساده‌تر هستند و اجرای آنها در صورت وجود منابع کافی در مدت دو یا سه سال هم مقدور است، بنابراین بطور میانگین می‌توان زمان مناسب برای پیشرفت هر طرح را چهار سال در نظر گرفت.
خاندوزی با بیان اینکه به طور کلی اعتبارات ساخت راه‌آهن در مقایسه با میزان اعتبار لازم به مراتب کمتر است، افزود: در شرایط کنونی حدود ۱۰هزار کیلومتر خطوط راه‌آهن دارای مجوز اجرا هستند و قانونا جزء طرح‌های اجرایی شناخته می‌شوند و برای اجرای آنها در مدت چهار سال با فرض اضافه نشدن طرح‌های جدید، تقریبا ۲۵ برابر میزان فعلی اعتبار لازم داریم.
وی کمبود اعتبار را عامل تعویق عملیات یا طولانی شدن دوره اجرا دانست و گفت: این وضعیت از نظر مهندسی و اقتصادی مطلوب نیست و منجر به استهلاک زودرس پروژه و کاهش بهره‌وری مالی می‌شود ولی ما یک دستگاه اجرایی هستیم که نقشی در شروع به اجرای طرح جدید یا میزان بودجه نداریم و ناچار هستیم به تناسب اعتبارات تخصیص یافته طرح‌های در دست اقدام را به پیش ببریم.
این عضو کابینه دولت خاطر نشان کرد: برای استفاده بهتر از منابع در همین شرایط، هنگام بودجه‌ریزی پیشنهاد تمرکز منابع مالی روی طرح‌های رو به خاتمه را داریم و در هر طرح جدید هم به جای شروع عملیات در تمام طول مسیر سعی می‌شود از یک بخش معین کار را شروع کنیم که همان بخش بتواند کارآیی داشته باشد.
روش‌های تامین اعتبار فرا بودجه‌ای برای پروژه‌های ریلی اولویت دار
خاندوزی درباره تامین اعتبارات طرح‌های ریلی توضیح داد: استفاده از سایر منابع مالی نیز دنبال می‌شود، برای مثال در طرح راه‌آهن چابهار-زاهدان با موافقت مقام معظم رهبری (دام ظله) از تسهیلات صندوق توسعه ملی استفاده کرده‌ایم و بخش زاهدان-خاش به طول ۱۵۰ کیلومتر را اخیرا به بهره‌برداری رسانده‌ایم.
وی افزود: چنانچه منابع مالی کافی فراهم شود، امسال حدود ۴۰۰ کیلومتر طرح دیگر را در آستانه تکمیل داریم. همچنین در طرح راه‌آهن میانه –اردبیل توانسته ایم تسهیلات مالی از بانک‌ها جذب کنیم که باعث سرعت گرفتن اجرای طرح شده است.
وزیر اقتصاد به استفاده از منابع مالی تهاتر نفتی برای اجرای فوری برخی از پروژه‌های مهم ریلی اشاره کرد و گفت: استقاده از روش تهاتر نفتی برای ۲ هزار و ۶۰۰ کیلومتر مدنظر دولت قرار گرفته است که امیدواریم با عملیاتی شدن آن تحول قابل توجهی در روند ساخت راه‌آهن کشور محقق شود.
خاندوزی ادامه داد: رویکرد به سرمایه‌گذاری غیردولتی نیز برای رفع مشکل فوق ضرورت دارد که هنوز استفاده از این نوع اعتبارات برای ما که مجری طرح هستیم، فراهم نشده است و نیازمند تغییراتی در قوانین و مقررات برای مشوق‌ها و جذاب کردن سرمایه‌گذاری است.
گفتنی است، مقام معظم رهبری (دام ظله) در تاریخ یازدهم آبان ماه ۱۴۰۱ در بخشی از بیانات خود با تاکید بر توسعه خطوط ریلی گفتند: «من راجع به این خطوط ریلی هم بازـ این درددل‌ها را با شما جوانها باید بکنیم ـ مکرّر در دولت های مختلف راجع به خطوط ریلی من تأکید کرده‌ام؛ متأسّفانه کوتاهی شده. البتّه در آن اوایلِ بعد از رحلت امام چرا، یک مقداری کارهای ریلی خوبی انجام شد، [ولی] بعدش دیگر کار درستی انجام نشده و حالا [در این دولت] ان‌شاءالله بنا دارند کارهای خوبی را انجام بدهند. ما بایستی ان‌شاءالله در این زمینه‌ی رفت‌وآمدها و حمل‌ونقل بتوانیم جایگاه خودمان را پیدا کنیم.»