سومین روز از ماه اردیبهشت، مصادف است با زادروز معمار و دانشمند نامدار ایرانی، بهاءالدین محمدبن حسین عاملی، ملقب به شیخ بهایی. آثار فاخر و دستاوردهای این دانشمند بزرگ در زمینههای مهندسی، هنر و معماری از افتخارات این سرزمین و جزو شگفتیها و میراث جهانی به شمار میرود. آثار گرانبهایی از این معمار بزرگ به جای مانده که علاوه بر بعد مادی دارای ارزشهای معنوی هستند.
گرامیداشت این روز فرخنده به همه معماران و میراثداران این هنر، بهانهای است تا نگاهی ژرفتر به معماری هزاران ساله نیاکان خود بیندازیم و با بهرهگیری از روح نهفته در آنها جهت شکوفایی هرچه بیشتر خلاقیت، به معنای عمیق فضا دست یابیم. از آنجایی که معماری بازتاب گسترده فرهنگ جامعه و وضعیت معنوی انسانها در زمان خود است، بنابراین شایسته است تا به بهترین شکل ممکن و با هدف الگوسازی برای نسلهای بعد از خود به آن پرداخته شود. مهمترین نقشآفرینی معماری در جوامع امروزی در زمینههای پایداری و حفظ محیطزیست و استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، بهبود کیفیت زندگی در شهرها و ایجاد محیطهای کارآمد، تعامل با فناوریهای نوین و سیستمهای هوشمند، حفظ و ارتقای کیفیت میراث تاریخی و فرهنگی و تقویت تعامل و ارتباطات اجتماعی تعریف میشود.
آنچه مسلم است حفظ کرامت انسانی از اصول اولیه و اساسی حقوق بشر و از نخستین کراماتی است که خداوند در قرآن کریم برای هر انسانی قایل شده است. بدیهی است یکی از مهمترین جلوههای تحقق کرامت انسانی، تهیه سرپناه مناسب است. ولی در سالهای اخیر به دلیل تحریمهای ظالمانه و تورم افسارگسیخته، تهیه مسکن مناسب و یا حتی اجاره آن بالاتر از توان بیش از ۵ دهک جامعه شده است. بنابراین به منظور کاهش هزینه ساخت مسکن با حفظ کیفیت مطلوب، لازم است وزارت راه و شهرسازی رویکرد نوینی در نحوه اجرای ساختمان اتخاذ کند و این امر با الزام بهرهگیری از فناوریهای روز دنیا و نیروی کار متخصص و آموزشدیده که منجر به افزایش سرعت ساختوساز و کاهش هزینه تمام شده میشود امکانپذیر است.
همچنین در زمینه ساماندهی اجاره بهای مسکن و در راستای حذف دخالت در قیمت گذاری کاذب واسطهگران و بنگاههای املاک، ضرورت دخالت و تصویب قوانین حمایتی همانند سایر کشورهای دنیا میتواند راهگشا باشد.
مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با پشتوانه نیروهای متخصص و اعضای هیئت علمی خود و با بهرهگیری از سیاستهای کلان وزارت راه و شهرسازی که بیشک نشأت گرفته از سیاستهای کلان کشور و نیازهای جامعه است در خصوص ارائه راهکارهای اجرایی لازم، میتواند نسبت به تدوین ضوابط اقدام کند.
یکی دیگر از مسائل و چالشهای مهم، تابآوری سکونتگاهها در برابر مخاطرات طبیعی و نیز اثرات تغییر اقلیم است که علاوه بر ایران، بیشتر کشورهای جهان را در سالهای پیشرو با چالش مواجه خواهد کرد. بنابراین لزوم سیاستگذاری و تدوین ضوابط مرتبط با این موضوع را در طراحی محیط ضروری میسازد.
عملیاتی کردن اهداف یاد شده، با هدف گامبرداری به سوی خودکفایی و کارآمدی کشور، در اولویت انجام پژوهشهای کاربردی و تدوین ضوابط و آییننامههای طراحی و اجرایی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار دارد.