فرآیندی که علاوه بر از بین بردن فضاهای زنده و سبز شهر – درختانی که به راحتی قابل جایگزین نیستند- مناظر ناهمگون و نامطلوبی از ساختمان های بی کیفیت با رنگ آمیزی ها و سبک های مختلف معماری پدید آورده اند و از آن مهم تر؛ برخورد شهرداری با نماهای جانبی ساختمان‌ها و یا نماهای دست دوم است که عموماً به شکلی نا زیبا رها شده‌اند و چهره نا خوشایندی برای شهر به وجود آورده‌اند.

موارد فوق باعث این شده است که بام های سبز امروزه بسیار مورد توجه معماران و سازندگان قرار گیرند و توانسته اند تا حدودی کیفیت منظر شهری را افزایش دهند. حال آنکه این بام های سبز به دلیل ماهیت و محل قرار گیری بخشی  از زندگی روزانه افراد نیستند و با توجه به مشغله های زندگی روزمره افراد کمتر زمان کافی برای سپری کردن در این بام ها پیدا می کنند. همچنین این فضاها از نظر نداشتن دید از پایین و از راه دور، دارای مزیت کافی نمی باشند. اما می‌توان گفت که با نهادینه و گسترده شدن ساخت این بام ها می‌توان کیفیت محیط زیست و جلوه کلی شهر را بهبود بخشید و آن را روز به روز سبزتر کرد.

اجرای باغچه‌های عمودی (wall garden) روش دیگری است که در جهت زیبا سازی فضاهای شهری بسیار مناسب و کارآمد به نظر می رسد.

نمونه ای که در ادامه به آن خوهیم پرداخت باغچه ای با پهنای 50 متر و ارتفاع حدودی 25 متر به صورت خود ایستا است که بلندترین نمونه ساخته شده با روش گلدان (container) در کل کشور و حتی جهان است.

از نظر سازه ای، این پروژه شامل یازده عدد ستون فلزی می باشد که به صورت خود ایستا (بدون هر گونه اتصال پشتی) بر روی یازده عدد شمع بتنی قرار گرفته است. همچنین تیرهای خرپایی افقی نیز در ترازهای متناسب طراحی، ساخته و اجرا شده اند.  سازه این باغچه به گونه ای است که به صورت خود ایستا  قابلیت تحمل صدها تن وزن را دارا می باشد و همچنین در مقابل وزش بادهای شدید و زلزله نیز مقاوم است.

حدود هزار عدد گلدان (container) به منظور سبز نمودن سطح دیواره، روی سازه نصب شده اند. به منظور جلوگیری از یخ زدگی ریشه های گیاهان در فصل زمستان، این گلدان ها از جنس فایبر گلاس سه جداره ساخته شده اند. به دلیل اهمیت زیبایی شناسی این سازه گیاهانی که انتخاب شده اند از نوع همیشه سبز (always green) هستند. به علاوه به دلیل اینکه امکان پوشش دادن آن ها در فصول سرد وجود ندارد و در معرض وزش باد نیز قرار دارند، گیاهانی کاشته شده اند که در مقابل سرما و باد مقاوم هستند.

به منظور نگهداری مناسب از گیاهان، دسترسی های افقی و عمودی به گونه ای پیش بینی شده است که باغبان به راحتی می تواند به گیاهان رسیدگی کند. برای برقراری این مسیرها از فضای خالی پشت گلدانها استفاده شده است. فضای ایجاد شده توسط این راهروها مانع نفوذ رطوبت به سازه مجاور می شود.

آبیاری گیاهان این سازه به صورت اتوماتیک و با برخورداری از سنسورهای کنترل رطوبت و کنترل یخ زدگی، به شکل قطره ای انجام می شود. با وجود این سیستم آبیاری قطره ای کوددهی و یا اضافه کردن هر گونه مواد افزودنی به راحتی میسر می باشد. وجود آبپاش های مه پاش نیز به صورت همزمان باعث تلطیف هوای اطراف باغچه می گردد.

کلیه قسمت های متحرک موجود در سازه و گلدان ها، به منظور جلوگیری از پرتاب شدن در اثر تکان های شدید و یا باد، توسط کابل به بدنه فلزی سازه متصل شده اند. و همچنین برای انتقال گلدان ها از جرثقیل های کوچک که در بالاترین قسمت سازه نصب شده اند، استفاده می شود.

با نگاهی ساده می توان نتیجه گیری نمود با توجه به آنکه اکثر ساختمان های شهر تهران دارای مناظر نامطلوب از دیوارهای ساختمان های همجوار که به شکل نامناسبی پوشش دهی شده اند، می باشند لذا با اجرای سازه های عمودی سبز می توان نقش به سزائی در زیبا سازی منظر شهری ایفا  نمود. در عین حال اجرای همه گیر این باغچه ها می تواند در بهبود کیفیت هوای شهر بسیار موثر واقع شود.

با بررسی، مطالعه و برآورد اقتصادی این طرح، به وضوح قابل تشخیص است که تاثیر حضور فضای سبز در فاصله دید نزدیک، به جای قرار گیری دیوارهای بد نمای ساختمان های مجاور می تواند تاثیر بسیار زیادی در افزایش مستقیم قیمت آپارتمان ها داشته باشد و این مزیت باعث می گردد که هزینه های تولید و نگهداری باغچه های عمودی به راحتی در افزایش قیمت به وجود آمده در آپارتمان های مشرف به آن ها قابل توجیه باشد.

* فارغ التحصیل رشته ساختمان دانشگاه صنعتی شریف

منبع: معماری نیوز