در واقع در ایران، ناهمزمانی، موجب فرسایش تدریجی و تخریب بافتهای تاریخی شده است تا آنجا که امروز به غلط انگاره فرسودگی را به این بافتها نسبت داده و براین اساس خود را مجاز به تخریب بیش از پیش دانستهایم. ناهنجاری بافتهای شهری که امروز شاهد آن هستیم، فرایندی تدریجی و برآمده از عمل نسلها نیست، بلکه نوعی ویرانگری متعلق به شاید یک نسل و حاصل از عدم تطابق جریان نوسازی اقتصادی و نوسازی فرهنگی- اجتماعی در بافتهای تاریخی، میانی و سکونتگاههای غیر رسمی است. در پی نگاه صرفا کالبدی متکی بر قوانین و ضوابط ظاهراً حمایتی، فضایی پرمشکل از جنبه اجتماعی و پرمعضل از جهت کیفیت زندگی به وجود آمده است.
در روند خام تخریب و نوسازی، ساختمانها به ظاهر نو میشوند اما کیفیت زندگی از جهات مختلف نظیر آلودگی هوا، ترافیک محیط طبیعی، و غیره در محدودههای شهری دچار مشکل خواهد شد. بنابراین بر مبنای نگاه جامع به شهر به عنوان یک کلیت وابسته به درون و متصل به برون، عمدهترین چالشهای شهرنشینی در ایران مربوط به قابلیت زندگی، قابلیت حرکت و چالش کالایی شدن است که رویارویی با آنها راه حلی فراتر از چاره جوییهای مقطعی میطلبد. رویکرد مواجهه با چالشهای پیش رو، بازخوانی اندیشه ایرانشهری در روزگار معاصر و مشتمل بر سه بخش بازتعریف هویتی، بازتعریف فرایندی و بازتعریف ساختاری است که به ترتیب بر محورهایی همچون توصیف ایرانشهر و ایران معاصر، حكمروایی شایسته در سطحهای ملی و محلی بر مبنای پذیرش حق شهروندی، و پذیرش مقیاسهای اجتماعات محلی در كنار مقیاس یگانه ملی است.
اندیشه ایرانشهری بر ارزشهای شاخصی چون شادزیستی، غمخواری جمعی، هویت ملیِ وحدت بخشِ اقوام، دوستی با طبیعت، جدایی ناپذیری نظر و عمل، ارج نهادن بر آزادگی، صلاحیت حکمروایی، خردورزی با مرجعیتِ اخلاق، یزدان شناسی و فره ایزدی، پیوندِ دین و جامعه، وحدت آفرینی در کثرت، وحدت وجود با عالم، پذیرشِ تنوع عقیدتی، آمیختگی و جمع اضداد، دادگری و همیاری و برابری همگان استوار است.
ایرانشهر یک فرهنگ در حال تحول و بازتعریف مستمر تاریخی است که میتواند پایدار باشد. آنچه پایداری یک فرهنگ را حفظ میکند، توان حل تعارض است. بنابراین محک زدن دوباره و معاصرسازی این اندیشه با معیارهای اسلامیت، تجدد و جهانی شدن به دور از مطلق گرایی و تقدس پنداری ضرورتی است که طرح توسعه اندیشه ایرانشهر در وزارت راه و شهرسازی را پایهریزی کرده است.
* وزیر راه و شهرسازی
منبع: دنیای اقتصاد
نظر شما