شناسهٔ خبر: 1921 - سرویس دانشنامه
نسخه قابل چاپ

آشنایی با تعاریف و اصطلاحات راه‌آهن

قطار - راه آهن برخی از تعاریف و اصطلاحات راه‌آهن رایج در راه‌آهن به قرار زیر است:

قطار : مجموع لكوموتيو و چند واگن كه متصل به هم در يك مسير مشخص حركت مي كند.
وزن بار خالص واگن : وزن حقيقي بار بدون احتساب وزن واگن.
وزن بار ناخالص واگن : وزن حقيقي بار بعلاوه وزن واگن.
تن كيلومتر : حمل يك تن بار در يك كيلومتر.
وزن بار ناخالص قطار : مجموع اوزان واگنهاي خالي و بار حقيقي يا محسوب بارگيري شده واگنها در يك قطار.
وزن بار خالص قطار : مجموع اوزان بار خالص حمل شده در يك قطار.
بار ترانزيت : بار خارجي كه صرفا از داخل كشور عبور مي كند.
بار وارده : كليه بارهايي كه از مرزهاي كشور به داخل جابجا شده است.
بار صادره : كليه بارهايي كه ازداخل تا مرزهاي كشور جابجا شده اند.
تن كيلومتر خالص قطار : وزن بار خالص هر قطار در مسافت پيموده شده همان قطار.
تن كيلومتر ناخالص قطار : وزن بار ناخالص هر قطار در مسافت پيموده شده همان قطار.
نفر كيلومتر : مسافرت يك نفر در يك كيلومتر.
واحد حمل (واحد ترافيك) : مجموع تن كيلومتر و نفركيلومتر.
درآمد حمل بار : جمع كل درآمد حمل بار پس از كسر تخفيفات و امتيازات مي باشد.
درآمد باروارده و صادره : درآمد بارهايي كه از يك مرز وارد يا خارج شده اند.
درآمد ترانزيت : درآمدحمل بارهايي كه از يك مرز وارد و از مرز ديگر خارج شده اند.
هزينه هاي عملياتي : هزينه هاي توليد كالا و خدمات.
هزينه هاي اداري : هزينه هاي پشتيباني و خدمات.
هزينه هاي بازرگاني : هزينه هاي توزيع و فروش كالا و خدمات.
هزينه هاي سرمايه اي : هزينه هاي تعميرات اساسي و ايجاد ظرفيت هاي جديد.
هزينه هاي ديون : بازپرداخت بدهي سالهاي قبل در سال جاري.
هزينه هاي استهلاك : هزينه بابت استهلاك امكانات، تجهيزات و ...
هزينه هاي ساير منابع مالي : هزينه هاي جاري كه منبع تامين اعتبار آنها بودجه عمراني است.
مناطق : شبكه راه آهن از نظر مديريت، تعمير و نگهداري خطوط و وسائط نقليه ريلي، بهره برداري و ... به ۱۸ منطقه تقسيم شده است. حدود اين مناطق، به نوع عوارض جغرافيايي بستگي دارد و داراي مسافتهاي متفاوتي بوده و با تقسيمات كشوري (استانها) مطابقت ندارد.
توشه : بخشي از بار مسافر كه در واگن مخصوص حمل توشه حمل مي گردد، توشه ناميده مي شود. مسافر قطار
مي تواند وسايلي از قبيل كيف دستي، بسته و جامه دان محتوي لوازم شخصي خود را كه ابعاد آنها از ۷۵ سانتيمتر و وزن آنها از ۳۰ كيلوگرم تجاوز ننمايد به همراه خود در كوپه اي كه مسافرت مي كند جا داده و حمل نمايد و اين علاوه بر وسايلي است كه به واگن حمل توشه مي سپارد و در قبالش قبض دريافت مي دارد.
نرخ توشه : بهاي حمل يك تن كيلومتر توشه.
نرخ بار : بهاي حمل يك تن كيلومتر بار.
نرخ مسافر : بهاي جابجايي يك نفر در يك كيلومتر.
لكوموتيو معادل : جمع نيروي كشش لكوموتيوهاي اصلي به نيروي كشش يك لكوموتيو با نيروي كشش ۱۸ تن.
خطوط آهن * : شامل خطوط اصلي و خطوط فرعي است.
خطوط اصلي * : عبارت است از خطي كه مسقيما در امتداد خط بين دو ايستگاه طرفين واقع شده باشد.
خطوط فرعي * : ساير خطوط، خطوط فرعي ناميده مي شود كه عبارتند از خطوط مانور، خطوط انشعاب، خطوط صنعتي تجاري، خطوط تاسيساتي، خطوط انبار، خط دوار، خط مثلث، خط كور، خط فرار، و خط تامين مي باشد.
لكوموتيو اصلي : لكوموتيوهايي كه براي حمل بار و مسافر استفاده مي شود.
لكوموتيو مانوري : لكوموتيوهايي كه براي جابجايي واگن در ايستگاهها، آرايش قطار، و ... استفاده مي شود.
در سرويس : منظور آن دسته از وسايل نقليه ريلي مي باشد كه عملا در حال كار مي باشند.
در گردش : منظور مجموع وسايل نقليه ريلي در سرويس و منتظر سرويس و تحت تعمير كوتاه مدت مي باشد.
تعمير اساسي : تعميراتي است كه پس از زمان مشخص يا كيلومتراژ معيني براساس استانداردهاي كارخانه سازنده روي وسيله نقليه ريلي انجام مي شود.
تعمير ويژه : تعميراتي است كه خارج از برنامه زمان بندي شده به طور اضطراري روي وسيله نقليه ريلي صورت
مي گيرد.
تعمير جاري : بازديد، تعمير و سرويسي است كه به طور معمول روزانه و يا در صورت خرابي وسايل در مبادي حركت روي وسيله نقليه ريلي صورت مي پذيرد.
تعمير نيمه اساسي : بازديد و تعميراتي است كه پس اززمان يا كيلومتراژ معيني بر روي قسمتهاي مشخصي از وسيله نقليه ريلي انجام مي شود.
بهسازي خط : عبارت است از ترميم و رفع نواقص خط آهن، كه مي تواند در زمينه زيرسازي يا روسازي و يا هردو آنها صورت پذيرد.
بازسازي خط : عبارت است از تعويض خط و متعلقات مربوطه در محدوده مشخصي از مسير.
گالري : دالاني بتوني يا فلزي به شكل مقطع تونل كه به منظور عبور ايمن قطار از مناطق صعب العبور (خطر ريزش بهمن، منطقه برف گير، و ...) بر روي خط احداث مي شود.
درزين : نوعي وسيله نقليه ريلي در اندازه تقريبي ميني بوس كه به منظور تردد خاص مامورين راه آهن بكار گرفته مي شود.
فورگن : واگن انتهاي قطارهاي باري كه محل استقرار رئيس قطار، ترمزبان و علامت انتهاي قطار مي باشد.
سيستم علائمي C.T.C (سيستم كنترل مركزي ترافيك) : سيستمي است كه در بخش، مركب از يك مركز كنترل و تعدادي ايستگاه تابعه مي باشد و مركز كنترل مي تواند علائم، سوزنها و راه بندهاي هريك از ايستگاههاي تابعه خود را كنترل نمايد.
دراين سيستم يك مركز كنترل توانايي كنترل ترافيك بيش از۴۰ايستگاه درطرفين خودرادارا
مي باشد.
سيستم علائمي R.C(سيستم كنترل از راه دور) : يك سيستم كنترل از راه دور محلي است و درآن يك مركز كنترل توانايي كنترل ترافيك از راه دور تا ۴ ايستگاه را دارا است. اين ايستگاهها مي توانند در يك طرف ايستگاه و يا طرفين ايستگاه باشند.
سيستم علائمي L.C (سيستم كنترل محلي) : اين سيستم علائمي فقط قادر به كنترل محدوده ايستگاه مي باشد و هر ايستگاه به طور مجزا توسط مامورين همان ايستگاه كنترل مي گردد.

*منبع: كتابچه مقررات عمومي حركت راه آهن

برچسب‌ها:

نظر شما