محمدحسن طالبیان در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره اهمیت آغاز مرمت و حفاظت از بناهای واجد ارزش و تاریخی توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و نقشی که نگه‌داری معماری گذشته برای میراث‌فرهنگی کشور دارد گفت: در حال‌حاضر، توجه به میراث‌فرهنگی کشور دوران گذاری را سپری می‌کند و تا رسیدن به توجه جامع و فراگیر مردمی نسبت به حفاظت از میراث‌فرهنگی نیازمند گذراندن این دورانِ گذر هستیم. بدین‌معنا تا رسیدن به وضعیت قابل‌قبول مستلزم عبور از فرایندهایی هستیم که همکاری مردمی، ارگان‌های کشور، سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌ها به گذار از این دوران سرعت می‌دهد.

معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری افزود: در شرایط کنونی و در ۳ سال اخیر در برخی از دستگاه‌ها همچون وزارت راه و شهرسازی، برخی از شهرداری‌ها از جمله شهرداری یزد و برخی از مدیریت‌های شهری شاهد توجه جدی، علمی و عملی نسبت به میراث‌فرهنگی هستیم و این‌ها نشان‌دهنده این مطلب است که چنانچه توجه جدی، عملی و علمی به میراث‌فرهنگی در سطح ملی و محلی توسعه یابد، شاهد اشاعه آن الگوها در سطح ملی خواهیم بود که در نهایت جریانِ گذار سرعت خواهد گرفت و بدین ترتیب به سمت حفاظت واقعی از میراث‌فرهنگی می‌رویم.

این مقام مسوول در حوزه میراث‌فرهنگی کشور با اشاره به دلایل تاخیر و روند آهسته‌ای که آغاز مرمت برخی از بناهای تاریخی تجربه می‌کنند گفت: مساله وارثان متعدد که به دنبال آن برای برخی از بناهای ارزشمند رخ می‌دهد یکی از مشکلات عدم نگه‌داری توسط مردم است. عموما تلاش‌ها بر این است که مشکلات را به نحوی و با کمترین چالش حل کنیم اما چنانچه موفق به اینکار نشویم متاسفانه بناهای باارزش را در شکل حفاظتی میراثی آن‌ها از دست خواهیم داد.

معاون سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری افزود: جریانی که در حال حاضر به همت وزارت راه و شهرسازی آغاز شده، شروع یک سرمایه‌گذاری برای برخی از الگوهای معماری و عناصر شهری است که می‌توانند به عنوان یادمان، کارآیی بالایی داشته باشند؛ به‌ویژه آن‌که شرکت عمران و بهسازی شهری ایران این‌کار را شروع کرده است و ما در سیر تاریخی نیز شاهد تحولات رو به‌جلو و مثبتی هستیم. بدین‌معنا در شرایط فعلی و در این مقطع تاریخی میزان توجه و عملکرد وزارت راه و شهرسازی بر اهمیت میراث‌فرهنگی در سراسر شهرها افزوده است.

طالبیان با تاکید بر اهمیت الگوسازی در تشریح آغاز مرمت علاوه بر تملک بناهایی که دچار مشکل مالکیتی شدند دشوارترین فرآیند شناخت، ‌ آسیب شناسی، تهیه طرح مرمت و اجرای دقیق و بانظارت تخصصی دانست و گفت: با تملک، مرمت و احیا آغاز می‌شود. در این مرحله، بناها عملکردی متناسب با جایگاه خود به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و شهری پیدا می‌کند که این الگوها برای سایر بناهای باارزش می‌تواند مناسب باشد.

وی ادامه داد: تبصره ۳۶ «صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی» صندوقی است که در سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای احیا و بهره برداری از آثار تاریخی ایجاد شده بود و امروز بخش‌های خصوصی هم در استان این کار را ادامه می‌دهند. از این رو خوشبختانه در استان‌ها، شاهد اقداماتی از این دست نیز توسط مردم هستیم. به عنوان نمونه در یزد شاهد هستیم که مردم بیش از ۷۰ بنای واجد ارزش را احیا کردند و تغییر عملکرد دادند که این به معنای مشارکت مردمی و برای توسعه حفاظت از میراث‌فرهنگی، قدم هایی بسیار عالی محسوب می‌شود.  

طالبیان افزود: این موج توجه به میراث‌فرهنگی و سرمایه‌گذاری در این دوره نسبت به دوره‌های گذشته و یک دهه پیش پیشرفت قابل‌توجهی داشته است و اقداماتی از این دست اگر با توجه سایر ارگان‌ها همراه باشد پیش‌بینی آینده خوب و مثبت نسبت به آینده میراث فرهنگی کشور است.

وی تاکید کرد: موج توجه به میراث‌فرهنگی که در دو سال اخیر افزایش یافته است به لحاظ اجتماعی، اقتصادی نیز برای مردم تاثیرگذار است. میراث فرهنگی که جزو سرمایه ملی کشورها محسوب می‌شوند در صورت توجه باعث حفظ هویت، فرهنگ، عزت ملی و جاذب برای گردشگران داخلی و همچنین بین المللی خواهد شد و بدین‌طریق سرمایه‌گذاری در سطح گسترده رونق خواهد گرفت و تمامی مردم را از نعمات خود منتفع می‌کند.

مقام مسوول میراث‌فرهنگی کشور نقد به سازمان میراث‌فرهنگی را به عدم آگاهی بخشی به جامعه مرتبط دانست و گفت: مردم نباید تمامی مشکلاتی که دامان میراث‌فرهنگی و آثار تاریخی را می‌گیرد متوجه یک سازمان مانند میراث‌فرهنگی کنند. مشکلی که وجود دارد تصور اشتباهی است که عموم مردم به این سازمان دارند که باید همه مکان‌های واجد ارزش را خریداری و مرمت کند.

طالبیان ادامه داد: وظیفه سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری به عنوان سازمانی حاکمیتی، تخصصی و نظارتی مانند وظایفی است که در تمامی وزارتخانه‌های میراث‌فرهنگی در سایر کشورها همچون ایتالیا، انگلستان، فرانسه و هندوستان تعریف شده است. همچنانکه میراث‌فرهنگی آن کشورها نیز سازمانی نظارتی، تخصصی و حاکمیتی است که الزاما سازمان ملاک که مالک همه جا باشد به شمار نرفته و مالکیت میراث فرهنگی کشور تمامی مردم آن کشور هستند سازمان میراث فرهنگی ایران نیز همان کارکردها و وظایف را دارد.

وی تاکید کرد: وظیفه سازمان میراث فرهنگی ارتقای آگاهی، ترویج میراث فرهنگی در جامعه، نظارت بر تصویب دستورالعمل‌ها و حمایت قانونی و صیانت از میراث‌فرهنگی کشور است و البته این سازمان، مکان‌های مهم، جهانی، ملی را به صورت حاکمیتی همچون تخت‌جمشید را خود مدیریت می‌کند. در شهرها مردم و همه ارگان‌های دخیل هستند که باید به اتفاق هم مدیریت و حفاظت کنند. در این راستا، اقداماتی که در وزارت راه و شهرسازی، شهرداری ها و همچنین عملکرد مردمی نیز بسیار مهم است.

معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: در حال حاضر برخی از ارگان‌ها و سازمان‌ها اعتباراتی چندین برابر سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دارند که باید از آن اعتبارات استفاده کنند. همچنین به غیر از وزارت راه و شهرسازی، وزارتخانه‌های دیگر از جمله نفت، نیرو، صنعت و معدن و تجارت هستند که اعتبارات فراوانی در اختیار دارند و به همین‌خاطر نیز باید برای حفظ میراث‌فرهنگی تمامی سازمان‌ها و ارگان‌ها، دست به دست هم بدهند.

طالبیان در پایان خاطرنشان کرد:  این وزارتخانه ها (راه و شهرسازی، نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت) ارگان هایی هستند که در توسعه کشور دخیل هستند باید تاریخ و میراث مربوط به وزارتخانه خود را شناخته و بر اساس تجربه تاریخی، آنها را حفظ و از آنها برای توسعه پایدار درس بگیرند. تنهادر این صورت است که میراث فرهنگی پیشگام و هدایتگر توسعه پایدار خواهد بود. /