به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، روستای قم چقای، از توابع بخش کرانی شهرستان بیجار در استان کردستان، با مختصات جغرافیایی ۴۷ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۱۰ دقیقه عرض شمالی، در فاصلة ۳۵ کیلومتری شمال شهر بیجار و ۱۹۷ کیلومتری مرکز استان (سنندج) قرار دارد.

این روستا از شمال شرق به کوه تک اولی داغی، از شمال به کوه قم‏چقای و از جنوب به کوه دربند محدود می‏شود و رودخانة ای به هیمن نام در میان روستا جریان دارد.

ارتفاع روستا از سطح دریا ۱۵۹۵ متر است و تحت تأثیر جریان‏های هوای سرد شمال غربی ایران، اقلیمی کوهستانی و سرد دارد؛ آب و هوای آن در فصول بهار و تابستان نسبتاً خنک و مطبوع و در زمستان‏ها سرد است.

قم‏‌چقای متشکل از دو جزء  است: قم به معنای جایگاه، مکان و محل و چقای به معنای محلی است که در آن ماسه زیاد باشد، جالب این که هر دو جزء از کلمات زبان ترکی است، و نیز گفته می‌‏شود که قم به معنای سنگ و چقای به معنای تپه است.

مردم روستای قم‏‌چقای به زبان کردی و ترکی سخن می‏‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

خشکبار، قالی، فرش دستباف و ماهی سوغات قم چقای

درآمد مردم روستای قم‏‌چقای از فعالیت‌‏های زراعی، دامداری و مشاغل خدماتی و صنایع دستی تأمین می‏‌شود و بیشتر محصولات زراعی در این  روستا، شامل غلات، سیب‌‏زمینی، پیاز و علوفه است.

انواع میوه‌‏ها مانند انگور، انجیر، زردآلو، سیب و آلو در این روستا به عمل می‏‌آید و  دامداران روستا به پرورش گاو، گوسفند و بز می‌‏پردازند و مهم‏ترین فرآورده‌‏های دامی شامل گوشت قرمز، پشم و انواع لبنیات مانند شیر، ماست، پنیر و کره است.

استخرهای پرورش ماهی نیز موجب اشتغال تعدادی از مردم روستا شده است و زنان روستا در کنار دیگر فعالیت‌‏ها به تولید صنایع دستی مانند فرش، گلیم و جاجیم می‏‌پردازند و تولید این محصولات در فصول پاییز و زمستان رونق بیشتری دارد.

‌ از مهم‏ترین صنایع دستی مردم روستای قم‏‌چقای می‏‌توان به انواع فرش، گلیم و جاجیم با طرح‌‏ها و نقوش متنوع اشاره کرد.

مهم‏ترین سوغات این روستا را خشکبار، قالی، فرش دستباف و ماهی تشکیل می ‏دهند.

از غذاهای محلی روستا می‏‌توان به ترخینه، ماس آو، شلمین، انواع آش و آبگوشت‌‏های محلی و کوفته اشاره کرد.

روستای کوهستانی قم‏‌چقای از دو بافت قدیمی و جدید تشکیل شده است، بافت قدیمی به صورت خطی در جهت رودخانه شکل گرفته و بافت جدید به صورت شعاعی از هستة اولیه به اطراف کشیده شده و دارای بافتی منسجم است.

خانه‌‏های روستایی معمولا در یک طبقه ساخته شده‏‌اند و شکل ظاهری خانه‏‌ها و فضاهای درونی آن‏ها، از قاعده هندسی خاصی پیروی نمی‏ کند و تنها براساس نیازهای تولیدی، نوع معیشت و اقتصاد خانواده شکل گرفته است.

انواع فضاهای مورد نیاز مانند طویله، انبار علوفه، کارگاه قالی‌‏بافی و دیگر فضاهای سکونت در آن‏ها طراحی و احداث شده است. مصالح عمدة به کار رفته در بنای خانه‌‏ها، بیشتر از چوب، خشت و گل می‏باشد. حتی در بافت جدید نیز، به ندرت از مصالح آهن، سیمان و آجر استفاده شده است.

بنای اولیه قلعه قم چقای به دوران پیش از میلاد برمی گردد

روستای قم‏چقای با اقلیمی معتدل، موقعیت طبیعی منحصر به فرد و چشم‏‌انداز زیبای باغ‏‌ها و ارتفاعات در فصول مختلف سال، جذابیت‏‌هایی گردشگری فراوانی را داراست.

از جمله آثار و بناهای قدیمی و برجای مانده روستا، قلعه قدیمی قم‏‌چقای است که با توجه به مصالح به کار رفته در قلعه، بنای اولیه آن را به دوران پیش از میلاد (دوره مانایی و ماد) مربوط می‏‌دانند، از دیگر بناهای قدیمی روستا، امام‌زاده‏ای است که قدمتی طولانی دارد.

در ضلع شمالی روستا، کوه قم‌‏چقای قرار گرفته است وسطح این کوه در فصل زمستان، از برف پوشیده است و به علت ارتفاع زیاد، بسیار سرد است و در فصول بهار و تابستان نیز هم زمان با آب شدن برف‏‌ها، رودخانه‌‏های فصلی، از این کوه سرازیر می‌‏شوند و مناظری زیبا و دل‏‌انگیز پدید می‌ آورند.

رودخانه خروشان قم‏‌چقای که از درون روستا عبور می‏کند، مزارع بسیاری را مشروب می‏‌سازد و محل مناسبی برای رشد و زیست انواع گونه‌‏های گیاهی و جانوری است.

 زیبایی رودخانه و طبیعت اطراف آن در فصول بهار و تابستان به اوج خود می‏‌رسد و درة زیبا و شگفت‏انگیز قم‏‌چقای زیبایی‌‏های طبیعی، مناظر بکر، چشمه‌‏های فراوان و انواع گونه‌‏های جانوری و گیاهی و مراتع زیبا و سرسبزی را در خود جای داده است.

چشمه قم‌‏چقای در ۱۷ کیلومتری روستای قم‏‌چقای در دهستان سیاه منصور واقع شده است و آب روستای سیاه منصور و قسمتی از آب روستای قم‏‌چقای از طریق این چشمه تأمین می شود.

در داخل روستا نیز چشمه‏‌ای با آب زلال و سالم وجود دارد که از کنار یک تپه سرچشمه می‏‌گیرد و منظره‏ای بسیار لطیف و زیبا ایجاد می‏ کند.

در داخل و اطراف روستا، باغ‌‏ها و مزارع سرسبز و زیبایی وجود دارد که از غرب به شرق گسترش یافته است و چشم‏انداز این باغ‏‌ها به خصوص در فصول بهار و تابستان بسیار زیبا است و محل مناسبی برای گذران اوقات فراغت گردشگران است.

حمام قدیمی قم چقای قدمتی ۲۰۰ ساله دارد

یکی دیگر از فضاهای تماشایی و زیبای اطراف روستا، دره پادشاهان است،قلعه قم‏‌چقای از دژهای باستانی و بسیار کهن ایران و کردستان است که از شاهکارهای ارزشمند تاریخی به شمار می‏ آید.

بنای این قلعه به سده‏‌های ۹-۸ پیش از میلاد می‌‏رسد، در حد غربی دژ، دره ژرفی به عمق ۱۰۰ متر وجود دارد که با راهی سنگلاخ و سخت به صفه غربی منتهی می‌‏شود و این بخش تنها قسمتی از قلعه است که فاقد موانع طبیعی است.

سازندگان و بنیان‏گذاران اولیه این بنا به بزرگ‏ترین و دشوارترین کار، یعنی احداث دیواری به طول تقریبی ۱۰۰ متر و بلندی ۱۵ تا ۲۰ متر، با استفاده از سنگ‌‏های عظیم اقدام کرده و استحکامات اصلی قلعه را بنا نهاده‏‌اند.

ساخت چنین قلعه‌‏ای با دیوارهای عظیم، بلند و ضخیم، ویژه کاخ‌‏ها و قصرهای حکومتی باستان بود و رایج‌‏ترین شیوة معماری دوره هزاره اول قبل از میلاد به شمار می‏ رود.

در حاشیه شمالی دژ، حفره‏ای سنگی به ابعاد ۲×۳×۵ متر وجود دارد که به زیبایی تمام تراشیده شده است.

در شمال غربی این حفره، پلکان طویلی وجود دارد که سه دورة سکونت مادها، اشکانیان و ساسانیان را مسلم می‏دارد و بر دیوارهای تونل شرقی که از سازه‏‌های عصر ماد است، در عصر مغول محراب کوچکی با چهار پلکان ساخته شده که در نوع خود جالب توجه است.

احداث خانه‌‏های خشتی و آجری در حد شرقی و بر روی بناهای ساسانی یکی از کارهای خاص و مورد علاقه مغولان بوده است.

امامزاده قدیمی روستای قم‌‏چقای با بافت سنتی و نامنظم ساخته شده است و این امامزاده میان مردم روستا بسیار مورد احترام است.

حمام قدیمی روستا که تاریخ بنای آن، به ۲۰۰ سال پیش و به دوره حکومت قاجاریه می‏رسد، از دیگر جاذبه‏‌‌های تاریخی روستاست که مصالح عمدة به کار رفته در ساخت این حمام سنگ، آهک و آجر و طاق‌‏ها و پایه‌‏های حمام هم از جنس سنگ است.

انواع بازی‌‏های بومی از قبیل گرزان، سه‏ باز و قل قلان در روستای قم‌چقای متداول است.
در میان مردمان این روستا، زمزمة انواع اشعار و ترانه‌‏های محلی به زبان‏‌های کردی و ترکی وجود دارد که بسیار زیبا و دلنشین هستند.

روستای قم‌‏چقای از طریق شهرهای بیجار، زرین‌‏آباد و تکاب قابل دسترسی است و تمام جاده‏‌های منتهی به این روستا، از شهرهای مذکور آسفالت است.

منبع: مهر