شناسهٔ خبر: 23223 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گزارش می‌دهد:

نسل نو شهرهای جدید؛ رویکردی فعالانه در ساماندهی نظام سکونت و استقرار کشور/ توسعه شهرهای جدید در سواحل جنوبی کشور/ تفاوت‌های نسل نوین شهرهای جدید ایران با تجارب پیشین

شهر جدید اندیشه محدودیت توسعه درونی و پیوسته شهرهای موجود به دلایل زیست محیطی و اجرایی، نیاز به توسعه منفصل شهری در قالب احداث شهرجدید و شهرک را مطرح می‌سازد. شهرهای جدید و شهرک‌های دولتی و غیر دولتی بالقوه ظرفیت پاسخگویی به بیش از ۳۰ درصد جمعیت و سکونت جدید در افق ۱۴۰۵ را دارا هستند.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، براساس نتایج طرح جامع مسکن ، تا سال ۱۴۰۵، احداث جمعاً ۸/۴ میلیون واحد مسکونی در مناطق شهری مورد نیاز است؛ از این تعداد ۲/۲ میلیون واحد مربوط به نوسازی بافت و ۶/۲ میلیون واحد کمبود و نیاز جدید است. محدودیت توسعه درونی و پیوسته شهرهای موجود به دلایل زیست محیطی و اجرایی، نیاز  به توسعه منفصل شهری در قالب احداث شهرجدید و شهرک را مطرح می‌سازد. شهرهای جدید و شهرک‌های دولتی و غیردولتی بالقوه ظرفیت پاسخگویی به بیش از ۳۰ درصد جمعیت و سکونت جدید در  افق ۱۴۰۵ را دارا هستند.

اگر افق برنامه‌ریزی ۲۵ سال مبنا قرار گیرد، جمعیت با افزایش مضاعفی مواجه شده و با تشدید محدودیت‌های شهرهای موجود بویژه کلان‌شهرها و حساسیت عرصه‌های اکولوژیک، همچنین ضرورت‌های اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه آمایشی، شهرهای جدید نقش پررنگ‌تری در تأمین سکونت جدید و خدمات پشتیبان خواهند داشت.

دگرگونی ساختار جمعیت و الگوی زندگی و افزایش زندگی مجردی، با تقلیل بعد خانوار و بعد نفر در مسکن، حجم نیاز مسکونی را افزایش می‌دهد. 

ساماندهی نظام سکونت و توسعه شهرهای جدید در سواحل جنوبی کشور متناسب با ظرفیت‌های  منطقه‌ای و بارگذاری فعالیت‌های نفت و گاز،  صنعت، تأسیسات و خدمات بندری و گمرکی و... ، حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از تبدیل اراضی مستعد ، پهنه‌های ارزشمند طبیعی و اراضی زراعی و باغات در پهنه های مختلف سرزمین  ضرورت انتخاب توسعه کالبدی بویژه توسعه شهری در اراضی غیر کشاورزی را مطرح می‌سازد.

بهبود اقتصادی و ارتقای شرایط زندگی ملازم با توسعه فرصت‌های مناسب برای تفرج و دسترسی به خدمات برتر متنوع بوده و  پاسخگویی شایسته به گرایشات روزافزون و سرمایه‌های سرگردان در مناطق مستعد کشور از طریق ایجاد شهرک‌های موضوعی (گردشگری ، سلامت ، علمی –تحقیقاتی، ورزشی و...)  مبتنی برسرمایه بخش خصوصی میسرخواهدبود. 

درحال حاضر مواردی چون تنوع بخشی به گونه‌های شهرهای جدید بر اساس استعدادهای منطقه‌ای و محلی و پایه‌های اقتصادی متنوع بویژه بهره‌گیری از ظرفیت‌های گردشگری مناطق شمال و پیرامون کلان‌شهرها، فراهم کردن زمینه اعمال قدرت نظام مدیریت سرزمین در جهت تحقق سیاست‌های کلان نظام در کشور، استفاده از مشارکت و سرمایه بخش خصوصی در احداث و توسعه شهرک و شهر جدید، به‌کارگیری روش‌های نوین تأمین منابع مالی در  احداث و توسعه شهرهای جدید، شناسایی، بومی‌سازی و اجرای روش‌ها، الگوها و فناوری نوین معماری و شهرسازی در شهرهای جدید و توجه به دیدگاه شهروندان، نخبگان، مسئولان و سایر كنشگران موثر در ایجاد و توسعه شهرهای جدید به عنوان رویکردهای نوین در عرصه شهرهای جدید کشور به شمار می‌روند.

علاوه بر شهرهای در دست احداث، تعداد ۸ شهرجدید دولتی نیز مکان‌یابی شده و فرایندهای تصویب را طی و در دستور کار اجرایی قرار گرفته است. جمعیت مصوب این شهرها ۶۵۵ هزارنفر  و مساحت محدوده بیش از  ۹ هزار هکتار است . نقش غالب شهرهای مذکور مسکونی بوده که در رویکرد جدید در جهت  تنوع عملکردی  بصورت مسکونی –گردشگری وخدماتی تغییر می‌یابند. 

در مطالعات امکان‌سنجی و مکان‌یابی نسل نو شهرهای جدید  که غالباً مبتنی بر تحلیل‌های محلی است، با اولویت از مهندسان مشاور دارای رتبه مرتبط و تجارب قبلی در موضوع استفاده می‌شود، لیکن در فرایندهای بعدی طراحی استفاده از ظرفیت مشاوران خارجی دارای تجارب ارزشمند و نوین در طراحی و احداث شهرهای جدید پیشرفته به صورت مشاور مادر (متمرکز در شرکت مادر تخصصی) یا موردی  مدنظر قرار دارد که اطلاعات این شهرها به ترتیب در جدول زیر ذکر شده است:

نام شهر جدید

نام استان

پیش‌بینی جمعیت

مساحت محدوده(هکتار)

وضعیت مطالعه

توضیحات

ایوانکی

سمنان

۵۰۰۰۰

۵۶۰

کامل

عملیات اجرایی شروع شده است 

 

امیرکبیر

مرکزی

۱۰۰۰۰۰

۱۶۰۰

کامل

عملیات اجرایی شروع شده است

طیس

سیستان و بلوچستان

۸۰۰۰۰

۲۰۰۰

تصویب استان

مقدمات اجرایی با همکاری سرمایه گذار در حال فراهم شدن است.

 

حورا

همدان

۱۲۰۰۰۰

۱۲۰۰

مصوب

در شرف ابلاغ شورایعالیو تملک اراضی

 

خوارزمی

تهران

۳۵۰۰۰

۵۰۰

در دست تهیه

 

سیراف

بوشهر

۱۲۰۰۰۰

۱۲۰۰

کامل

بررسی زیست محیطی برای رفع دغدغه ها در حال انجام است.

 

شیخ بهائی

اصفهان

۳۰۰۰۰

۱۰۰۰

تصویب استان

طرح جامع برای تعیین تکلیف به استانداری اصفهان ارسالشده است.

 

کوشک

هرمزگان

۱۲۰۰۰۰

۱۲۰۰

کامل

در مرحله تصویب استان

پارس

بوشهر

۳۰۰۰۰

۵۰۰

کامل

در مرحله تصویب استان

تابناک

لارستان

۵۴.۰۰۰

۶۷۰

کامل

در مرحله تصویب استان

شهرک توسن

مازندران

۱۰۰۰۰

۱۴۰

کامل

در مرحله تصویب استان

شهرک فردوس

سمانن

۱۰۰۰۰

۲۶۰

کامل

در مرحله تصویب استان

با توجه به خوابگاهی بودن برخی از شهرهای جدید کشور و لزوم تنوع بخشی به نقش و عملکرد آن‌ها در راستای هویت بخشی و ارتقا کیفیت زندگی، ایجاد اشتغال پایدار و جذب نیروهای متخصص، مطالعه و امکان‌سنجی برای ایجاد شهرک‌های موضوعی مانند پارک‌های علمی فناوری و دانش‌بنیان، شهرک‌های سلامت، شهرک‌های ورزشی، دهکده‌های المپیک، پردیس‌های دانشگاهی و...  در اراضی دولتی تحت تملک وزارت راه و شهرسازی(شرکت عمران شهرهای جدید) با اولویت در شهرهای جدید  در دستور قرار گرفته و مطالعات اولیه در دست انجام است.

البته باید به تفاوت‌های نسل نوین شهرهای جدید ایران با تجارب پیشین نیز توجه کرد. نسل نوین شهرهای جدید ایران، به عنوان شهرهای برنامه ریزی شده ونه شهرهای جدید، نه فقط برای گروه‌های سربار جمعیتی که معمولا به دهک‌های پایین درآمدی وابسته است.بلکه برای اسکان گروه‌های مختلف اقتصادی واجتماعی ایجاد فرصت خواهد نمود، مکان‌گزینی آن مبتنی بر استعدادهای منطقه‌ای درچارچوب سیاست‌های کلان آمایشی کشور و نیزمبتنی برتحول در دیدگاه‌های ناظر کنونی انجام خواهد شد، نظام تامین مالی آن مبتنی برتوان بخش خصوصی بوده و با رویکرد پایداری شهری در آن استفاده حداکثری از انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوین دربرنامه‌ریزی، طراحی و ساخت مد نظر وتوجه قرارخواهد داشت. بدین ترتیب نسل نو شهرهای جدید را باید به سوی بوم شهرهای هوشمند دانست که با توان مالی بخش خصوصی و عملکردهای متنوع توسعه خواهند یافت.

ویژگی‌های قابل پیگیری نسل نوین شهرهای جدید ایران در مقایسه با نسل کنونی

حوزه بررسی

ویژگی های شهرهای جدید کنونی(نسل نخست)

ویژگی‌های نسل نوین شهرهای جدید(پیشنهادی)

اقتصادی

وابسته به اقتصاد شهر مادر 

شهرجدید به عنوان شهراقتصادی وکارآفرین 

اجتماعی

تمرکزبراقشارکمدرآمد و به حاشیه رانده شده با نتیجه طرد شدگی و محرومیت اجتماعی

ضعف هویت

تنوع‌ گروه‌های ساکن مبتنی بر پایه‌های اقتصادی و جغرافیایی منجر به  یکپارچگی،تنوع اجتماعی و

شکل گیری تدریجی هویت در بستر روستا-شهرها

کالبدی

 برخورد کالاگونه

انبوه‌سازی

تنوع وطراحی شهری ومعماری با کیفیت

اندازه ومقیاس شهر

متوسط وگاه بزرگ 

منطبق برنیاز (کوچک تابزرگ)

موقعیت احداث

پیرامون کلانشهرها و شهرهای بزرگ وابسته به اراضی دولتی

براساس سیاست‌های کلان شهرسازی و آمایش با اهداف تمرکز زدایی، محرومیت زدایی و تعادل بخشی به سرزمین 

نحوه تامین مالی

 فروش اراضی دولتی

متکی بر توان بخش خصوصی 

 

رویکردها

جا دادن سرريز جمعيتي شهرهاي بزرگ درشهرهاي جديد 

تمرکززدایی از کلان‌شهرها

كمك به سياست تمركززدايي جمعيتي وصنعتي

كمك به سياست توزيع موزون جمعيت وصنعت

جلوگيري ازتخريب محيط زيست واراضي كشاورزی پيرامون شهرها

تعديل قيمت زمين ومسكن ونيل به رفاه وعدالت اجتماعي

مکان گزیتی وابسته به زمین دولتی

«شهرهای برنامه ریزی شده»

پاسخ به مسایل مختلف نظام شهری

بوم شهر دوستدار محیط زیست

شهر اقتصادی و کارآفرین

شهرسازی ریل پایه و  حمل ونقل سریع و ارزان برای شهرهای جدید

الگوی نوین و ویژه حکم روایی شهری شهرهای جدید

مداخله فعال درحفظ پهنه های ارزشمند طبیعی وجذاب گردشگری

توسعه شهرهای آمایشی درنقاط خاص مستعد واستراتژیک

ابزارعملیاتی نمودن برنامه‌های توسعه ملی ومنطقه‌ای 

استفاده از ظرفیت کریدورهای حمل ونقل منطقه ای

کارکردهای متنوع وغیرخوابگاهی

مکان گزینی علمی و حسب ضروریات محلی و منطقه ای

قابل ذکر است شرکت عمران شهرهای جدید به دلیل مزایای بالای سواحل جنوبی کشور نیز برای ساخت شهرهای نوین این مناطق را هدف قرار داده که مواردی از جمله موقعیت استراتژیک و مزیت‌های ژئوپولتیکی، ترانزیت و اقتصاد حمل و نقل، منابع عظیم نفت و گاز و ظرفیت بالای  اشتغال و تولید، (صنعتی ، شیلات  و...)، جاذبه‌های غنی گردشگری و تفریحی، دسترسی به منابع آب صنعتی و قابلیت برداشت آب شرب و...، حوزه بازار گسترده  و سابقه تمدنی کهن و مزیت‌های درونی کشور نمونه‌ای از آن به شمار می‌رود.

به منظور قطع وابستگی شهرهای جدید از منابع دولتی و تنوع بخشی به روشهای تامین مالی، شرکت عمران همچنین راهکارهایی را از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، راه‌اندازی صندوق پس‌انداز و تسهیلات منطقه‌ای، اوراق مشارکت،مشارکت عمومی –خصوصی سه جانبه در پروژه‌های خاص و بزرگ مقیاس، اوراق بهادار اسلامی (صکوک)، انتشار اوراق ارزی و کمک دولت برای ایجاد تأسیسات زیربنایی شهرهای جدید را برای تأمین مالی احداث و اجرای شهرهای جدید پیشنهاد کرده است./

نظر شما