به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی دفتر صندوق جمعيت سازمان ملل در ايران براساس امار و اطلاعات جمع‌اوری شده گزارشی از وضعیت شهرنشینی و مهاجرت داخلی در کشور ارائه کرد.

براساس این گزارش، شهرنشینی و مهاجرت داخلی به‌عنوان یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده رشد و پویائی جمعیت در جمهوری اسلامی ایران شناخته شده‌اند. طی سه ده اخیر سالانه بطور متوسط یک میلیون نفر در میان مرزهای کشور جابجا شده اند که ۷۱ % این جمعیت هم اکنون در مناطق شهری زندگی می کنند. انتظار می‌رود که این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۸۰ % برسد. کشور ایران در حال حاضر سیاست یکپارچه و هماهنگی در رابطه با شهرنشینی ندارد شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها در سطح شهرستان‌ها، در دهه‌های اخیر سیاست‌ها و برنامه‌های منطقه‌ای تدوین کرده‌اند و در این رابطه فقط سیاست‌های پراکنده‌ای همچون برنامه توسعه روستایی، برنامه جابجائی و انتقال پایتخت و برنامه‌ای توسعه کشاورزی هستند که بر موضوعاتی از این دست تاثیر می‌گذارند.

جمهوری اسلامی ایران هم اکنون گذار اجتماعی اقتصادی و تغییرات – جمعیتی سریعی را تجربه می‌کند. صندوق جمعیت ملل متحد با همکاری گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران و مرکز آمار ایران/ پژوهشکده آمار تحلیل وضعیت جامع ای از شهرنشینی و مهاجرت داخلی در کشور به‌عنوان یکی از چهار موضوع مهم جمعیتی در حال ظهور به انجام رسانده است. این گزارش می‌تواند بطور موثری به سیاست گذاران در طراحی و تدوین سیاست ها و برنامه های ملی و در زمینه مقابله با مشکلات در کشور یاری رساند. همچنین این گزارش در مجموعه جلسات سیاست‌گذاری و ترویجی با ذینفعان ، با هدف تقویت هر چه بیشتر ظرفیت دولت مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

وضعیت سلامت

شیوع بیماری‌های واگیر و غیر واگیر در شهرهای مختلف متفاوت بوده و به عوامل متعددی چون ساختار جمعیتی و ویژگیهای زیست محیطی بستگی دارد.  اهواز با جمعیتی بالغ بر ۱.۳ میلیون نفر یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان است. وضعیت آلودگی صوتی در تهران وخیم بوده و پایتخت از نظر آلودگی صوتی از آلوده‌ترین شهرهای کشور شناخته شده است.

وضعیت اقتصادی

در سال ۲۰۱۲ ، نرخ تورم در مناطق روستایی ۲۸.۶ درصد کمتر از مناطق شهری  ۳۳.۸ درصد  گزارش شده است.

نرخ بیکاری در مناطق شهری  ۱۳.۸ درصد بالاتر از مناطق روستائی۸.۲  درصد است. نرخ بیکاری در میان جوانان  ۲۹- ۱۵سال  در مناطق شهری نیز بالاتر از مناطق روستایی است. متوسط هزینههای خانوار در هر دو مناطق شهری و روستایی در دو سال گذشته تا بیش از ۱۵ درصد افزایش یافته است. متوسط هزینه ها ی سالان در مناطق شهری ۱۶ میلیون ریال و در مناطق روستایی ۱۰ میلیون ریال است .

وضعیت اجتماعی - جمعیت شناختی

در حالیکه مهاجرت از روستا به شهر در طی چهار دهه گذشته روند رو به کاهشی داشته ، مهاجرت از شهر به شهر رواج بیشتری یافته است. اخیرا جمهوری اسلامی ایران شاهد افزایش روند مهاجرت معکوس است که در آن مهاجرت از شهر به روستا به میزان ۱۵  درصد کل مهاجرت‌ها، بیش از میزان مهاجرت از روستا به شهر  ۱۳ درصد افزایش پیدا کرده است .

دلیل اصلی مهاجرت بخصوص در میان مردان ۸ درصد اشتغال و فرصتهای اقتصادی است . سایر دلایل اصلی مهاجرت عبارتند از تحصیل ،خدمت سربازی و دسترسی بهتر به مسکن .

تهران، اصفهان و خراسان رضوی بیشترین بخش مهاجران ایران را در خود جای داده اند. بین سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ حدود ۳۸۰۰۰۰ نفر به تهران مهاجرت کردند. خوزستان ، کرمانشاه و آذربایجان غربی بالاترین نرخ مهاجرت منفی را دارند.

تعداد مردان مهاجر (۶۶ %) بالاتر از تعداد زنان مهاجر ( ۴۴ %) است.

پیشنهادها

-تدوین استراتژی و خط مشی ملی در رابطه با شهرنشینی و مهاجرت داخلی در ایران با تاکید بر توجه به مناطق در حال رشد حاشیه شهرها .

-توجه به کمبود داده‌های قابل مقایسه در زمینه وضعیت بهداشتی مناطق روستایی و شهری در ایران.

-مرور و بازنگری برنامه توسعه روستایی ایران به منظور ارتقای مدیریت مهاجرت‌های از روستا به شهر.

-برنامه‌های مربوط به جابجائی و انتقال پایتخت بحث برانگیز بوده و تحلیل دقیق تجربیات سایرکشورها در این زمینه ضرورت دارد.

-توجه به کمبود داده و اطلاعات در رابطه با زمینه‌ها و پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی - اقتصادی مهاجرت و شهر نشینی در ایران که تحلیل و مطالعات عمقی آنها بسیار اهمیت دارد.

-استفاده از تجربیات بین‌المللی به منظور تقویت پاسخ کشور به مسایل شهرنشینی و مهاجرت داخلی امری ضروری و در اولویت است./