به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عین‌الدوله صدراعظم مستبد مظفرالدین شاه بود که در دوره مبارزات آزادی‌خواهان آنان را سخت آزرد و سرکوب کرد. وی فردی مستبد بود و از مخالفین سر سخت مشروطیت به شمار می‌رفت. عین الدوله باغ و عمارتی در مبارک‌آباد بنا نهاد. در آن عصردر این منطقه وسیع  که بیرون از حصار ناصری تهران بود، جز آبادی‌هایی بسیار خرد جایی مسکون و آباد نبود. شاهزاده عبدالمجید میرزا عین الدوله اراضی دیگری نیز در این حدود داشت. از آن جمله است باغ شازده(شاهزاده) در جنوب مبارک آباد که اکنون بخشی از آن اراضی با نام باغ شازده به صورت بوستان در آن جا دایر است. مجیدیه برگرفته از نام وی است.

در حوالی باغ عین الدوله باغ های مشهوری به فواصلی در جهات مختلف آن قرار داشت از آن جمله است؛ باغ سلطنت آباد ناصرالدین شاه، باغ حاج امین الضرب (ضرابخانه بعد) باغ مهران (محل ساواک) و البته باغ های دیگر که مالکین مشهوری نداشتند. زمانی اطراف این باغ در مبارک آباد و حسین آباد و لویزان و ...باغ های سرسبز فراوانی وجود داشت، که با گذشت زمان کاربری آن ها تغییر کرد و اراضی آن ها به خانه سازی اختصاص یافتند. باغات اطراف كه تمام منطقه را پوشش می‌دادند، به مرور تفكيك شدند و از میان رفتند.
عین الدوله تا سال ۱۳۰۶خورشیدی در قید حیات بود. وی در سال های پایانی عمر با ورشکستگی بزرگی مواجه شد. طلبکاران بسیاری از اموال او را به یغما بردند و از طرفی تنها پسرش هم مردی لایق و با کفایت نشد که بتواند اموال پدر را جمع و جور نماید.

 به هر روی با شرایط پیش آمده، این باغ و عمارت از مالکیت عین الدوله بیرون آمد و مالک جدیدی با نام بصیرالدوله(هروی) پیدا کرد. بصیرالدوله  دستی سر و گوش عمارت کشید و آن را به اسکان خانواده اش اختصاص داد.

گو اینکه بعدها نیز تغییراتی در بنا پدید آورد. بعد از مرگ مالک جدید عمارت و باغ مزبور به فرزندش دکتر نصرت‌الله هروی رسید، و از ایشان  هم به دخترش شیرین انتقال یافت. تا این که در سال ۱۳۷۶خورشیدی با توافق آخرین مالک باغ، شهرداری آن را در اختیار گرفت و با تصمیم درستی این باغ به فضایی عمومی تبدیل یافت که قابلیت موزه و مکان‌های دیگری با کاربری عمومی پیدا کرد.

باغ و ساختمان عمارت
عرصه باغ۱۱۹۰۰ مترمربع است که به شكل مستطيلی شمالی جنوبی تعیین شده است. باغ  دارای چهار در است؛ دو ورودی اصلی درسمت شمال و جنوب و دو ورودی فرعی در دو جهت شرق و غرب.درشمالی در اصلی و تشريفاتی مجموعه به شمار می رود.

مساحت ساختمان ۸۰۰متر است که در دو طبقه بنا گردیده. ساختمان اوليه بنایی اعيانی ولی ساده‌ ييلاقی در دو طبقه بود. از زمان احداث بنا خبر دقیقی در دست نیست اما با قراین و امارات باید عمارت بين سال‌هاي ۱۳۳۰-۱۳۱۰ قمری ساخته شده باشد.

در طبقه همكف شاه‌نشين با سقف آيينه‌كاری شده و تزئينات قرار داشت، که دوطرف آن  راهرو ایجاد شده بود. دسترسی به طبقه دوم از طریق راه ‌پله ای بود که سمت شمال شرقی ساخته اند.

 بصيرالدوله در دوران اسکان دراین باغ چند مرتبه دست به تعمیرات و ساختمان زد. بار نخست در سمت شمال شاه نشين با ایجاد سالنی فضای ورودی ساختمان تقویت بخشید. که این خود سبب پیدایی بالكنی در طبقه دوم شد. بار دیگر راه پله ساختمان را از شمال شرقی به ميان ضلع غربی انتقال داد و با توسعه سالن ضلع شمالی، در طبقه همكف، چند اتاق به صورت دو گوشواره‌ قرينه در دو سمت بنا ساخت. افزون بر آن مالک در قسمت ميانی طبقه همكف مبادرت به ایجاد سرويس بهداشتی و حمام درون عمارت  نمود. با از میان رفتن مالک اولیه رفته رفته باغ  به حال خود رها شد.

وقتی در اختیار شهرداری قرار گرفت كه از سال‌ها پيش ويران و متروك شده بود. در دوران آبادی، در وسط باغ، استخر بزرگی با جزایر کوچک ساخته بودند. این جزایر با پل های فلزی کوچکی به خشکی و به یکدیگر مرتبط بودند.

در این بنا در جهت شمال به جنوب ورودی، یک کرسی به ارتفاع ۱/۵ متر قرار دارد و توسط ده پله به ایوانی وارد می شود که دور تا دور ساختمان را می چرخد. بنا با نقاشی دیواری، گچ بری، آیینه کاری و قاب بندی تزئیین شده است.

وضعيت بنایی که در سال ۱۳۷۶ در اختیار شهرداری قرار گرفت طبق گزارش ثبت شده؛ عمارت درون ملك كاملاً ويران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن سوخته و زمينی كه از قسمت جنوبی بنا منفك و ۱۰ متر گود برداری شده بود، بخشي از عرصه همين منزل بود كه استخر سابق باغ در آنجا قرار داشت.

بعد ها ساختمان رها شد و به همین  سبب خرابی قابل توجهی به عمارت  و درختان باغ وارد گردید. تعدادی از درخت‌های جنوب باغ به علت تغییر مسیر آب قنات از بین رفت.

مرمت و باز‌سازی وضعيت بنایی که در سال ۱۳۷۶ در اختیار شهرداری قرار گرفت طبق گزارش ثبت شده؛ عمارت درون ملك كاملاً ويران و مخروب و تمام درختان سمت جنوب آن سوخته و زمينی كه از قسمت جنوبی بنا منفك و ۱۰ متر گود برداری شده بود، بخشي از عرصه همين منزل بود كه استخر سابق باغ در آنجا قرار داشت که با شكايت‌‌ ميراث فرهنگی و اهالی محل در سال ۱۳۷۸ متوقف شد.

تعميرات بنا از مهرماه سال ۱۳۸۱ آغاز  و طی چند مرحله تغييرات به شكل فعلی در آمده است تا در بهار سال ۱۳۸۶ و به مناسبت صدمين سالگرد بلديه تهران افتتاح شد.

در سال ۱۳۸۷، سازمان زيباسازی شهر تهران، ضمن تجهيز فضاهای داخلی و خارجی عمارت جهت تعريف كاربری نگارخانه، فعاليت خود را در زمينه حمايت و گسترش هنرهای شهری پيگيری نمود. در حال حاضر نگارخانه‌ برگ كه يكی از معتبرترين و پرسابقه‌ترين نگارخانه‌های ايران است باگشايش دوباره خود درتاريخ ۱۸ مهرماه ۱۳۸۷ در مكان جديد آن مجموعۀ عمارت عين‌الدوله، دور تازه‌ای از فعاليتشن را آغاز كرد.

توافق با شهرداری-آخرین مالک خصوصی باغ و عمارت عین الدوله دختر دكتر هروی خانم شيرين بود كه حاضر شد تا این ملک را برای استفاده عمومی به شهرداری بفروشد.

ثبت آثار ملی-این بنا و باغ در تاريخ ۴ /۴ / ۱۳۷۷ با شمارة‌ ۲۰۴۲ در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.

نگارخانه-در حال حاضرنگارخانه برگ در عمارت عین الدوله  دایر است.

كنفرانس تهران

از حوادث تاریخی و خطیری که در این باغ رخ داده کنفرانس تهران است. در خلال جنگ جهانی دوم سران سه کشور روس و انگلیس و آمریکا که پیشتر قوایشان در تهران مستقر شدند در پایتخت حاضر شدند. کشورهای نام برده شده به جهت امنیتی و دیگر ملاحظات از مرکز شهر و تمرکز منطقه مسکونی دور شده و در عمارت عین الدوله استقرار پیدا کردند، و کنفرانس مشهور تهران را نیز در همین عمارت برگزار کردند.

کنفرانس تهران که در روزهای ۶ تا ۹ آذرماه سال ۱۳۲۲ خورشیدی برابر با دسامبر ۱۹۴۳ ميلادی در تهران انجام گردید، چهارمين كنفرانس سران كشورهای انگليس، امريكا و شوروی بود، که به منظور توافق درباره حواشی جنگ با متحدین و ترسیم  جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم به صورت سری برگزار  شد.

عكس تاريخی چرچيل، روزولت و استالين در ايوان شمالی بنای عين‌الدوله، يادگاری از اين رويداد است.

عمارت عين الدوله در پاسداران، ميدان هروی خيابان وفا منش، خيابان افتخاريان، کوچه جلالی قرار دارد./