احمد گشایشی، طراح موزه «تنوع زیستی» و مدیر عامل مهندسین مشاور ژیر درگفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به تشریح نقاط قوت و ضعف معماری معاصر پرداخت و گفت: وقتی شرایط زندگی تغییر کند نیازها به معماری نیز متحول می‌شود. درصورتی که پروسه و روند معماری ایران از گذشته تا حال روند طبیعی خود را طی می‌کرد و با تحولات غیرطبیعی از دوران قاجار مواجه نمی‌شد بسیاری از نقاط ضعف امروز را نداشت.

گشایشی افزود: در دوران قاجار و پهلوی با ورود سرمایه و فرهنگ غرب به ایران مواجه شدیم و روند طبیعی سیر معماری تحت تاثیر عوامل واردانی قطع شد و معماری نتوانست نیاز جامعه‌ای را که ناگهان از نظام فئودالی به سرمایه‌داری رسیده بود پاسخ دهد.

تلفیق معماری ایرانی و غربی

وی با تاکید بر اینکه روبنای مدرنیسم بدون اندیشه و تعقل وارد معماری معاصر شد، افزود: البته افرادی مانند وارطان که تحصیل کرده اروپا بود اقدامات مفیدی انجام دادند و معماران ایرانی نیز بودند که تلاش کردند معماری گذشته را با امروز آشتی دهند که نمونه آن بانک تجارت میدان امام خمینی(ره) است.

طراح موزه تنوع زیستی با بیان اینکه با ورود مدرنیسم به معماری معاصر ایران این معماری برون‌گرا شد، گفت: به عنوان نمونه می‌توان به بناهای معماری خیابان‌های سعدی، فردوسی و حافظ اشاره کرد که نگاهی به خیابان و محیط پیرامونی دارند.

مدیر عامل مهندسین مشاور ژیر توضیح داد: به تدریج در آثار معماران دیده شد که چون تاثیرپذیری از مدرنیسم در داخل معماری نبود نتوانست درمقابل هجوم عناصر غربی نفوذ کند و تسلیم معماری غربی شد و این تسلیم سبب اصلی انقطاع معماری امروز از گذشته بوده است.

گشایشی تاکید کرد: اگر معماری ایران روند طبیعی رشد خود را طی می‌کرد در معماری غربی به طور کامل حل نمی‌شد و گذشته خود را کنار نمی‌گذاشت. به طور کلی می توان گفت معماری امروزتنها روبنای مدرنیسم را دارد نه تفکر و عمق آن را و نمی‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه باشد.

وی همچنین گفت: تا قبل از ورود مدرنیته به اروپا امکانات صنعتی متناسب با تولید بود و انسان‌ها تلاش می کردند طبیعت را رام کنند. در ایران قدیم نیز برای همخوانی با طبیعت و کاهش مصرف انرژی تلاش‌های مفیدی داشتند که به عنوان نمونه می توان به نصب بادگیر در خانه‌های یزد برای استفاده از انرژی طبیعی اشاره کرد.

طراح موزه تنوع زیستی همچنین تاکید کرد: در گذشته ایران تا اواخر دوران قاجارتوجه به اقلیم درمعماری بیشتر بود و برخورد منطقی با شرایط طبیعت داشت. به عنوان نمونه بناهای مناطق کویری فشرده بودند و کمترین تبادل حرارت را داشتند و در شمال ایران برعکس خانه‌ها باز بودند و باد و رطوبت در آنها در حرکت بود.

وی افزود: امروز متاسفانه معماری خانه‌ای ایرانی در اردبیل و چابهار فرقی ندارد و به شدت تحت تاثیر معماری غربی هستیم که باعث تحمیل هزینه‌های بالایی می‌شود.

گشایشی با تاکید بر ضرورت پرهیز از تقلید کورکورانه از معماری غربی گفت: در غرب برای رسیدن به سبک معماری امروز پروسه‌ای درطول ۲۰۰ سال و به تدریج با توجه به نیازجامعه طی شده که ما آن را طی نکرده ایم.