به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی خلیل محبت‌خواه مدیرکل اداره راه و شهرسازی اردبیل طی ارائه گزارشی از عملکرد ستاد بازآفرینی پایداری شهری استان در بیست و سومین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار بیان کرد: استان اردبیل با وسعتی درحدود ۱۷۸۶۷ کیلومترمربع و جمعیتی برابر با  ٬۱۲۴۸٬۴۸۸ نزدیک به ۱/۱ درصد از کل مساحت کشور را شامل شده و در شمال غرب فلات ایران و شرق و شمال شرق فلات آذربایجان واقع شده است. در قسمت شمالی خود در حدود ۲۸۳ کیلومتر مرز مشترک با جمهوری آذربایجان دارد در بخشی از این مرز رودخانه‌های بالهارود و ارس جریان دارد و شهرهای اصلاندوز و بیله سوار راه‌های ارتباطی این استان با جمهوری آذربایجان به شمار می‌رود. اردبیل از سمت شرق با استان گیلان، از سمت جنوب با استان زنجان و از سمت غرب با استان آذربایجان شرقی هم مرز و همسایه است.

وی در ادامه اضافه کرد: در ضلع شرقی استان کوه‌های باغرو و طالش به عنوان مانع طبیعی جداکننده استان از گیلان واقع شده است، استان در سیمای کلی از دو پهنه دشتی و کوهستانی تشکیل شده ، پهنه دشتی عمدتا شامل شهرستان پارس آباد، بیله سوار و اردبیل بوده و بقیه سطوح استان شامل ناهمواری‌  زیادی است.

محبت‌خواه با بیان اینکه استان اردیبل در شمال غربی فلات ایران با مرکزیت اردبیل، با ۳ استان آذربایجان شرقی، زنجان و گیلان همجوار و از شرق و شمال با جمهوری آذربایجان دارای مرز مشترک است گفت: این استان بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی دارای ۱۰ شهرستان با نام‌های اردبیل، مشگین شهر، نمین، نیر، کوثر، خلخال، گرمی، بیله‌سوار، پارس‌آباد و سرعین است.

این مقام مسئول در تشریح وضعیت تاریخی استان نیز بیان کرد: محدوده‌ای که امروز از نظر جغرافیای سیاسی استان اردبیل را تشکیل می‌دهد بخشی از سرزمین آذربایجان است. نواحی شمالی آن که با جلگه و دشت مغان محدود می‌شود به وسیله رود ارس (آراز) از جلگه کورا جدا شده و این منطقه در برخی منابع به ناحیه جنوبی قفقاز نیز ارتباط داده می‌شود. یادمان‌های متعلق به دوران باستان در اردبیل نسبتا زیاد و متنوع بوده و تا پیش از ظهور حکومت مادها در ایران، قلمرو کنونی آذربایجان، از جمله اردبیل در زمره حکومت اورارتوها بوده است.

محبت‌خواه با بیان اینکه بیشتر جمعیت شهری استان در شهر اردبیل ساکن است گفت: در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵میزان مهاجرت انجام شده از استان به سایر نقاط کشور ۱۳۴۷۲۳ نفر بوده که از این تعداد بیشترین درصد مهاجرین از شهرستان‌های اردبیل، خلخال و مشگین شهر بوده است. مقصد مهاجرت‌ها به خارج استان در رتبه اول استان تهران با ۶۰ درصد، استان گیلان با ۱۵ درصد و استان آذربایجان شرقی ۱۲/۸ درصد و سایر استان‌ها  در رتبه‌های بعدی مقصد مهاجرین هستند.

وی در این خصوص افزود: در بین سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ مهاجرین وارد شده به استان ۷۹۳۳۱ نفر بوده که از این تعداد ۳۹۹۵۹ نفر مرد و بقیه زنان بوده‌اند که بیشترین مهاجرین از استان‌های تهران، آذربایجان شرقی، گیلان، آذربایجان غربی و ... بوده است. بررسی میزان مهاجرین وارد و خارج شده نشان می‌دهد که ۵۵۳۹۲ نفر خالص مهاجرت بوده است که از استان خارج شده اند.

این مقام مسئول در ادامه با بیان این مطلب که مساحت محلات هدف حدودا ۳۰ درصد کل مساحت شهرهای مورد مداخله را شامل می‌شود گفت: پیگیری برگزاری جلسه ماهانه ستادهای استانی و شهرستانی باز آفرینی پایدارشهری محدوده‌ها و محلات هدف، برنامه‌های احیاء بهسازی و نوسازی شهری برای تهیه سندهای محلی و اجرائی کردن برونداد مطالعات شهرهای استان (باتجهیز و راه اندازی دبیرخانه ستاد و ارائه برنامه زمانبندی برگزاری جلسات سالانه )، پیگیری تجهیز و راه‌اندازی دبیرخانه ستاد بازآفرینی پایدار شهری محدوده‌ها و محلات هدف برنامه احیاء بهسازی و نوسازی شهری شهرستان‌های اردبیل، پارس آباد، مشگین شهر و خلخال در فرمانداری‌ها و شهرداری‌های و تشکیل جلسات ماهانه با ارائه برنامه زمانبندی برگزاری جلسات سالانه به ریاست فرمانداران و به دبیری شهرداران و همچنین فعال‌سازی شهرداری‌ها و شوراهای شهرهای استان جهت پرداختن به بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محلات هدف برنامه‌های احیاء بهسازی و نوسازی شهری و پشگیری از گسترش آن مهمترین اقدامات اداره‌کل راه و شهرسازی استان در مدت اخیر به شمار می‌رود.

بررسی نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت‌ها برای تبیین محورهای توسعه اردبیل

محبت‌خواه درباره مسئله بررسی نقاط ضعف، قوت، تهدید و فرصت‌ها به منظور تبیین محورهای توسعه استان نیز بیان کرد: وجود درصد بالای بیکاری در سطح استان، بزهکاری اجتماعی، دسترسی نامناسب به شبکه‌های ارتباطی ریلی، زمینی و هوائی، مهاجرت قشر فعال اقتصادی به سایر استان‌های کشور و وجود وسعت بالای بافت‌های ناکارآمد میانی و غیررسمی در شهرهای اصلی استان به عنوان نقاط ضعف و موارد دیگری ازجمله  تولیدات مختلف کشاورزی، هم‌جواری با کشورهای خارجی و دسترسی به بازارهای خارجی، برخورداری از مواهب طبیعی، تاریخی در راستای جذب گردشگر داخلی و خارجی، جذب توریست درمانی (از جمهوری آذربایجان) و وجود پایانه و گمرگات مرزی ب عنوان نقاط قوت در این استان به شمار می‌روند.

وی در ادامه موارد دیگری از جمله تقویت بخش کشاورزی به عنوان محور توسعه در حوزه توسعه منابع آب و خاک، گسترش دامپروری و دامپروری متمرکز، توسعه اراضی زیرکشت، احداث سد بر روی رودخانه های مرزی، توسعه صنایع با اولویت صنایع تبدیلی و غذایی کشاورزی، افزایش و تقویت امکانات و تاسیسات گردشگری با توجه به جاذبه های تاریخی، و طبیعی در راستای جذب گردشگر در مقیاس ملی و فراملی، تکمیل پروژه‌های مواصلاتی از جمله راه‌آهن اردبیل – میانه و اتصال آن به راه‌آهن جمهوری آذربایجان، بزرگراه اردبیل – سرچم و ارتقاء راه های مواصلاتی درون استانی و توسعه ناوگان هوائی، تقویت زیربناهای شهری جهت افزایش کارائی استان در پذیرش نقش بیشتر در فرایند توسعه ملی و منطقه‌ای، توسعه مراکز آموزشی، تحقیقاتی، مراکز فنی و حرفه‌ای و گرایش به فعالیت‌های تخصصی و توسعه صنایع سنگین، صنایع معدنی، صنایع غیرفلزی و را به عنوان راهبردهای کلان برای توسعه استان اردبیل اعلام کرد.

این مقام مسئول در پایان پیشنهادها و درخواست‌های استان از ستاد ملی را با بیان جزئیات به شرح زیر ارائه کرد:

۱)تهیه سند بازآفرینی شهری استان(بُرش استانی سند ملی بازآفرینی شهری) توسط شرکت مادر تخصصی

۲)شهرهای اردبیل، پارس‌آباد، مشگین‌شهر و خلخال به عنوان نمونه‌ای از شهرهای پایلوت در اولویت برای اجرای برنامه بازآفرینی شهری مصوب و برنامه مذکور نیز با حمایت ستاد ملی و وزارتخانه ها عملیاتی و اجرائی شود. (با تاکید بر اندیشه ایران شهری)

۳) اجرای طرح‌های ساماندهی در ورودی شهرها و همچنین رودخانه‌های واقع در محدوده‌های هدف در شهرهای استان از قبیل اردبیل (بالیخلوچایی)، پارس‌آباد (رود ارس)، مشگین‌شهر(خیاوچایی) و خلخال (هروچایی) به عنوان محدوده‌های اصلی بازآفرینی شهرهای با همکاری وزارت راه و شهرسازی، استانداری و سایر دستگاه‌های اجرائی و شهرداری‌ها انجام شود.

۴)با توجه به مرزی بودن برخی از شهرهای استان پیشنهاد می‌شود برای شهرهای مرزی مواردی ازجمله طرح پایلوت تحول سلامت بهداشت توسط وزارت بهداشت و درمان، ارائه آموزش‌های مهارتی فنی و حرفه‌ای توسط سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، تهیه و اجرای طرح‌های توانمندسازی اجتماعی و محرومیت‌زدائی توسط سازمان بهزیستی با حمایت ستاد ملی و سازمان برنامه‌ریزی عملیاتی شود.

۵)تهیه مدل نظام حمل ونقل حومه‌ای برای شهر اردبیل جهت رفع معضل عدم پیوستگی شبکه حمل و نقل برون شهری و درون شهری با همکاری معاونت برنامه و اقتصاد حمل و نقل وزارت راه و شهرسازی و وزارت کشور و دستگاه‌های مرتبط ستاد ملی و استانی در دستور کار قرار گیرد. 

۶) مقرر شد سازمان ملی زمین و مسکن نسبت به تامین زمین از محل ده درصد شهرداری‌ها و تخفیف مازاد بر آن جهت حمایت از اجرای طرح‌های بازآفرینی شهرهای در اولویت استان (اردبیل – مشگین شهر – پارس آباد – خلخال) اقدام نماید.

۷ ) مقرر شد با توجه به دستور مقام معظم رهبری در سال ۱۳۷۹ و به جهت شهره جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی مابقی بلوک‌های ساماندهی A , B , C  توسط شرکت عمران و بهسازی و با همکاری شهرداری و استانداری تملک، بازگشائی و احیاء شود.

۸)برنامه ویژه برای بازآفرینی بافت‌های تاریخی و ارزشمند شهرهای استان اردبیل ( اردبیل ، مشگین شهر ، خلخال و ... ) در قالب تفاهم‌نامه همکاری مشترک فی ما بین شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و استانداری و شهرداری‌های مربوطه تهیه و از طریق ستادهای شهرستانی ، استانی و ملی اجرائی شود.

۹) با توجه به مصوبه ستاد استانی محلات گلمغان اردبیل ، دره حسنعلی و کوی ولایت و نوشین دره سی در مشگین شهر و زیر نهر تراب پارس آباد و قلعه باشی شهر خلخال به عنوان طرح پایلوت محلات استان انتخاب و مقرر شود تمامی دستگاه‌های اجرائی (وزارتخانه‌ها) در اولویت برنامه‌ریزی خود جهت احیاء و بهسازی و نوسازی محلات مذکور اقدام نمایند.

۱۰) احداث تالارگفتگوی شهر برای انباشت دانش، بهره‌مندی و هم‌فکری و هم‌افزائی سازمان‌های مردم نهاد و نهادهای دولتی و عمومی و ... توسط استانداری، وزارت راه وشهرسازی و شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران و شهرداری اردبیل با همکاری بنیاد فرهنگ و زبان و ادبیات آذری استان مصوب شود.

۱۱) تهیه و اجرای صندوق بازآفرینی شهری به عنوان پایلوت در شهر اردبیل توسط شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، استانداری و شهرداری اجرائی شود.

۱۲) در جهت پیشنگری و پیشگیری از گسترش سکونتگاه‌های غیر رسمی در شهرهای استان در جهت مدیریت توسعه روستاهای پیرامون شهرهای مذکور توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی به عنوان طرح‌های پایلوت ملی، طرح هادی ویژه تهیه و اجرائی شود.  

۱۳) با توجه به کمبود شدید سرانه آموزشی و به تبع آن تراکم بسیار زیاد دانش‌آموزی و فقر آموزشی و فرهنگی حاکم در محلات محدوده‌های هدف سکونتگاه‌های غیر رسمی شهرهای استان، احداث مدارس آموزشی و انجام برنامه‌های مربوطه در شهرهای اردبیل، پارس آباد، مشگین شهر، خلخال، گرمی، بیله سوار و نیر در اولویت وزارت آموزش و پرورش و سازمان مدیریت برنامه‌ریزی کشور قرار گیرد.

۱۴) پیشنهاد می‌شود قیر، آسفالت رایگان در جهت کمک به اجرای طرح‌های بازآفرینی شهری استان منجمله شهرهای اردبیل،  مشگین شهر،  پارس‌آباد  و خلخال تخصیص یابد.

۱۵) پیشنهاد می‌شود با توجه به دارا بودن مرزهای استراتژیک ارتباطی استان با کشورهای همسایه حمل و نقل ریلی(میانه-اردبیل-پارس آباد) و جاده‌ای، پایانه‌ها و گمرگات استان جهت توسعه و بازآفرینی استان تکمیل و به بهره‌برداری برسد.

۱۶)  پیشنهاد تخصیص ردیف بودجه با توجه به شرایط ویژه اقلیم آب و هوایی در استان اردبیل و ضرورت نگهداری شریان‌های ارتباطی شهر از لحاظ زیرساختی و روسازی جهت حمایت از اقدامات شهرداری‌ها در محلات هدف بازآفرینی .

۱۷) اجرای مدل توانمندسازی با رویکرد توسعه کسب و کار خرد در محلات هدف بازآفرینی شهرهای اردبیل، پارس آباد و مشگین شهر توسط کارگروه ارتقاء اقتصادی و مشارکت‌های مردمی – وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.

۱۸) تخصیص یک ردیف ویژه اعتباری توسط سازمان برنامه ریزی جهت جبران عقب ماندگی ها و توسعه متوازن شهرهای استان./