به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، نشست هفدهم از سلسله نشست‌های ایران شهر با موضوع اندیشه ایران‌شهری با سخنرانی احمد مسجد جامعی، بنیانگذار موسسه خانه کتاب و عضو شورای اسلامی شهر تهران برگزار شد.

ابتدای این نشست، محمدسعید ایزدی، مدیر عامل شرکت عمران و بهسازی شهری در سخنانی تاکید کرد: در سالروز افتتاح خانه گفتمان شهر و معماری که محل برگزاری سلسله نشست‌های ایران‌ِ‌شهر است، وزیر راه و شهرسازی به طرح موضوع ایران‌شهری پرداخت و اندیشه ایران‌شهری را مطرح کرد.

ایزدی افزود: اندیشمندان مختلفی اندیشه ایران‌ِ‌شهری را دنبال کرده‌اند و اخیرا احمد مسجد جامعی در همایشی در سنندج دراین باره سخنرانی داشته که این امر دلیل اصلی دعوت وی برای حضور دراین نشست شده است.

در ادامه، احمد مسجد جامعی، بنیانگذار موسسه خانه کتاب و عضو شورای اسلامی شهر تهران در سخنانی به هویت ایرانی اشاره کرد و گفت: جهان ایرانی فرادینی و فراقومیتی است که در تفکر شاهنامه فردوسی متجلی شده است.

مسجد جامعی با تاکید بر اینکه در دنیا غیرفارسی زبانان جهان، ایران را به شاهنامه فردوسی می‌شناسند، تاکید کرد: مهمترین عامل پایداری ایران شاهنامه است که ارتباطی با پیشینه ما برقرار می‌کند.

بنیانگذار موسسه خانه کتاب با بیان اینکه دلیل اصلی گسست فرهنگی مصریان از مصر قدیم، فاصله گرفتن آنها از زبان و تمدن درخشان‌شان است، گفت: شاهنامه‌های مختلفی از جمله بایسنقری، شاه تهماسب و ابومنصوری درقالب منثور و منظوم درطول تاریخ ایران نوشته شده که نقاشی‌هایی را نیز به همراه داشته‌اند که تصاویر توضیح متن بوده است. از ابیات شاهنامه فردوسی و شاهنامه‌های دیگر به همراه تصاویر مرتبط با اشعار در تزیین قهوه‌خانه‌ها و حمام‌ها و منازل استفاده می‌شد و شاهنامه بیانگر هویت ایرانی بوده است. البته هویت تنها تکلم ظاهری نیست و درطول تاریخ به شکل‌های مختلف خود را نشان می‌دهد.

عضو شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به اینکه شاهنامه فردوسی عقبه عمیقی دارد و برگرفته از شاهنامه منثور ابومنصوری است، افزود: اکنون شاهنامه منثور ابومنصوری که درتدوین آن از شخصیت‌های مختلف استفاده شده و روایت‌ها از پراکندگی خارج شده است، دردسترس نیست ولی ترجمه‌ای از آن موجود است.

وی همچنین به ارادت خاص فردوسی به اهل بیت(ع) اشاره کرد و گفت: محبت فردوسی به اهل بیت باعث شد که وی را به جرم رافضی بودن و نیز به اتهام این که گبران را مدح کرده در گورستان مسلمانان دفن نکنند.

مسجدجامعی با تاکید بر اینکه تدوین داستان‌های ملی ایران طرحی ایرانی شیعی بوده است، توضیح داد: نظر فردوسی درباره خرد، خداوند و هستی مقدم بر افکار سیاسی وی است. فردوسی از موضع خردورزی سخن گفته و می‌توان گفت خرد، ویژگی فردوسی و کلیدواژه اشعارش است«به نام خداوند جان و خرد/کزین برتر اندیشه برنگذرد». وی درمدح پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) در ابتدای شاهنامه به جنبه خردورزی این بزرگان اشاره کرده است.

بنیانگذار موسسه خانه کتاب به داستان فریدون و ایرج اشاره کرد و افزود: فریدون که حکمران جهان بود در زمان مرگ تصمیم گرفت حکومت دنیا را بین سلم، تور و ایرج تقسیم کند. پس به هیئت شیری درآمد و نزد هریک ازآنها رفت، سلم گریخت، تور شمشیر کشید ولی ایرج با شیر به گفت‌وگو پرداخت و این لیاقت را پیدا کرد که حکمران ایران شود.

عضو شورای اسلامی شهر تهران به رستم اشاره کرد و گفت: رستم درآیین پهلوانی، پهلوان پهلوانان است ولی فقط اقتدارگرا نیست و خردورز است و گرنه درجنگ با استفدیار کشته می‌شد. رستم به زال پناه برد که نماد پیر خردورز است و رابط آسمان و زمین به شمار می‌رود. رستم مطلق نیست چون وقتی سهراب را می‌کشد خود را نفرین می‌کند و دلیل این نفرین نابخردی پیشین وی در ازدواج با تهمینه بوده است.

جلوه پیوند ایرانیان با طبیعت در شاهنامه فردوسی

وی به اشاره خاص فردوسی به شهر و باغ که عامل انسانی درآنها دخیل است، پرداخت و افزود: یک وجه کلی که باغ را متمایز از مرغزار و جنگل می‌کند حضور عامل انسانی و عقل بشر درآن است. از طرف دیگر باغ نشانه پیوند انسان ایرانی با طبیعت است. حتی نام مادر رستم رودابه انتخاب شده که به معنی رودآب است و ضحاک ارنواز و شهرناز یعنی آب و خاک ایران را به اسارت می‌گیرد.

مسجدجامعی همچنین گفت: هوشنگ که پادشاه ایران کهن بود خود معمار و تمدن‌ساز بوده و آبراهه را ساخته، دانه کاشته و قواعد دادگستری را پایه‌گذاری کرده و با اینکه پدر جمشید(سیامک) را دیوان(دشمنان) کشته‌اند وی خرد را از آنها می‌گیرد و از دانش آنها استفاده می‌کند. در فلات ایران طبیعت سر ناسازگاری داشته و ایرانیان ناچار بودند با قهر طبیعت و نیز دشمنان مهاجم مبارزه کنند و پهلوانانی ظهور کرده اند که درکنار جنگ با دشمنان اهل عمران و آبادانی بوده اند و ایرانیان سخت‌کوش با قدرت عقل به جنگ خشکسالی و دشمنان می‌رفته‌اند.

بنیانگذار موسسه خانه کتاب با بیان اینکه درایران قدیم پهلوانی با اخلاق و سلوک خاصی همراه بوده است، افزود: پهلوانی با اخلاق و سلوک خاصی همراه بوده و یکی از ویژگی‌های اصلی پهلوانان خردورزی و اهل گفتمان‌بودن است. درجدال رستم و اسفندیار رستم که نماد مردم است از زال و سیمرغ کمک می‌گیرد و مرگ را به ذلت ترجیح می‌دهد. درگذشته هر خطه از ایران یک پهلوان داشته که درزمانی که ایران درتهدید قرار می‌گرفت همه با هم به صحنه می‌آمدند که نمادی از وحدت ملی درتکثر قومی است. پهلوان تنها اهل اقتدار نیست بلکه اهل آبادانی زمین و دادورز است.

عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه درزمان‌های گوناگون اسطوره‌ها و روایات تکرار و بازتولید می‌شوند، گفت: ضحاک که خارجی بود از بیت‌المقدس آب و خاک را دراختیار می‌گیرد و وقتی فریدون می‌خواهد او را سرببرد سروش به نزدش می‌آید و گوشزد می‌کند که نمی‌توانی ضحاک را بکشی و تنها می‌توانی محدودش کنی.

نشست موضوعی اندیشه ایران‌شهری ۱۱آبان از ساعت ۱۶ تا ۱۸ درخانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.