به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پیروز حناچی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی استان آذربایجان‌شرقی، طرح جامع شهر تبریز مصوب ۹۴.۸.۹ شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان را پیرو جلسه‌های مورخ ۹۵.۵.۱۱، ۹۵.۷.۱۹ و ۹۵.۷.۲۶  و با توجه به صورتجلسه‌های مورخ ۹۵.۷.۱۱ و ۹۵.۸.۵ کمیته فنی، مورد بررسی قرار داد و در ۳۱ بند با موضوعات سازمان فضایی و کاربری اراضی، نواحی و مناطق منفصل شهری، سند پهنه‌بندی حریم، بافت‌های تاریخی شهر، بافت ناکارآمد شهری و ضوابط و مقررات تصویب و ابلاغ کرد.

در نامه دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی استان آذربایجان‌شرقی آمده است: شورای عالی شهرسازی و معماری درجلسه مورخ ۹۵.۸.۲۴طرح جامع تبریز مصوب مورخ ۹۴.۸.۹ شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان آذربایجان شرقی را پیرو جلسات مورخ ۹۵.۵.۱۱، ۹۵.۷.۱۹ و ۹۵.۷.۲۶ خود و با توجه به صورتجلسات مورخ ۹۵.۷.۱۱ و ۹۵.۸.۵ كمیته فنی، مورد بررسی قرارداد و مشروط به تحقق شروط زیر، مصوب کرد؛

سازمان فضایی و كاربری اراضی

۱- با بررسی مجدد و با هماهنگی اداره كل راه و شهرسازی استان و شهرداری تبریز كلیه فعالیت‌های شكل گرفته در محدوده طرح جامع و تفصیلی قبل، واقع در شمال غرب تبریز از جمله تأسیسات فرودگاه و بخش مسكونی آن، روستاهای واقع در محدوده قبلی، مجموعه كارگاهی مایان و سایر كارگاه‌های شكل گرفته در طرفین محور صوفیان (خصوصاً در بخش جنوبی محور) كما فی السابق در محدوده تثبیت و با ارائه كاربری هماهنگ با اهداف طرح، تدابیر لازم جهت استفاده از این اراضی جهت استقرار فعالیت‌های شهری و فراشهری قابل استقرار در محدوده شهر و با رعایت ضوابط استقرار سازمان حفاظت محیط زیست اتخاذ گردد. بدیهی است خروج اراضی زراعی، مراتع و عرصه‌های طبیعی شمال محور صوفیان ضروری است. لازم است تحقق این بند از سوی دبیرخانه شورای عالی در هنگام ابلاغ اسناد كنترل گردد.

۲ -با توجه به بررسی‌های مجدد صورت گرفته، هیچ گونه ضرورتی بر الحاق اراضی دامنه‌های شمالی سهند به محدوده شهر وجود ندارد و قطعاً تمامی اهداف مورد نظر در الحاق این اراضی اعم از حفاظت یا استقرار فعالیت‌های بزرگ مقیاس شهر براساس طرح جامع، در حریم شهر قابل تامین خواهد بود  لذا ضمن تأكید بر لزوم صیانت و حفاظت شدید از اراضی جنوب محور كسایی و دامنه‌های شمالی سهند به عنوان تنها فرصت طبیعی و زیست محیطی حیات شهری تبریز مقرر می‌نماید: خط محدوده طرح جامع در این بخش بر آخرین محدوده مصوب طرح تفصیلی منطبق گردد و به تبع آن:

۲-۱ -كلیه عرصه‌های نظامی واقع در جنوب محور كسائی با همان كاربری در حریم تثبیت گردد.

۲-۲ -شهرك صنعتی تبریز ۴ در حد مجوزات قانونی موجود و مطابق تصمیم كمیته سه نفره (ریاست محترم سازمان محیط زیست، ریاست سازمان برنامه و بودجه كشور و معاون محترم اجرایی رئیس جمهور) و رعایت سایر موارد قانونی ملاك عمل در اسناد طرح لحاظ شود. ضمن اینكه ارتقاء فعالیت‌های شهرك به صنایع با فناوری بالا و استقرار صنایع حداكثر تا رده ۳ به دلیل نزدیكی به شهر مورد تاكید جدی می‌باشد.

۲-۳ –عرصه‌های طبیعی موسوم به پارك عباس میرزا با توجه به اقدامات مثبت شهرداری، جهت تخصیص به پارك بزرگ مقیاس شهری و فرا شهری در حریم تثبیت و ضوابط و مقررات نحوه استقرار فعالیت‌های شهری و فرا شهری مرتبط در آن، در قالب ضوابط و مقررات حریم در سند پهنه بندی ارائه شود. بدیهی است هرگونه تغییر كاربری آن در حریم توسط مراجع استانی مشمول ضوابط مغایرت اساسی است.

۲-۴ -با عنایت به مصوبات هیئت وزیران مرتبط با منطقه ویژه علم و فناوری ربع رشیدی، استقرار فعالیت‌های مرتبط با ماموریت‌های مصوبه مذكور به اراضی شهرك صنعتی تبریز ۴ منتقل و به عنوان "فعالیتِ مشروط به اخذ مجوزات قانونی -خصوصا محیط زیست" در ضوابط و مقررات حریم قید شود.

۲-۵- به استناد بند ۷ ماده واحده قانون اصلاح قانون تأسیس شركت شهرك‌های صنعتی ایران كلیه شهرك‌ها و نواحی صنعتی مصوب از محدوده و حریم و قانون شهرداری‌ها مستثنی هستند.

۳ –كاربری‌های پیشنهادی طرح بر روی اراضی جنگلی موسوم به ارم با توجه به وجود پوشش گیاهی جنگلی در اراضی مذكور مورد تأیید نبوده و لازم است كل اراضی با كاربری طبیعی (جنگل دست كاشت) در محدوده شهر تثبیت گردد.

۴ -در خصوص پارك بزرگ آذربایجان مقرر گردید نقشه ممیزی در مقیاس تفصیلی و پارسل برای كل اراضی زراعی و باغی واقع در شمال غرب تبریز (در محدوده شهر) به تفكیك وضعیت مالكیت، نوع استفاده باغی یا زراعی، احداثات احتمالی و سایر جوانب مؤثر تهیه و بر مبنای آن  طراحی شهری مناسب برای اراضی مذكور با حفظ فضاهای باغی و زراعی جهت استفاده به همین منظور به كمیته فنی ۳  ارائه شود. بدیهی است هرگونه تصمیم در خصوص تغییر كاربری به پارك و فضای سبز و یا احداث بناها یا  معابر دسترسی جدید در اراضی مذكور، به پس از تهیه و تصویب طرح مذكور موكول خواهد گردید. لازم است تا زمان تهیه طرح مذكور كاربری اراضی به عنوان زراعی و باغی تثبیت گردد.

۵ -ضمن موافقت با پیشنهادات طرح مبنی بر ایجاد مراكز جدید شهری در راستای تمركز زدایی از هسته مركزی شهر خصوصاً در غرب، مقرر  می‌گردد با عنایت به اینكه پادگان تبریز به عنوان یكی از مراكز شهری نقش اساسی در سازمان فضایی طرح دارد، با هدف افزایش اثربخشی آن، طرح اراضی پادگان با رعایت الزامات مندرج درمصوبات شورای عالی (و تبعاً در مصوبات كمیته فنی) در مقیاس طراحی شهری و با تأكید بر حفظ ابنیه ارزشمند و درختان موجود تهیه و به كمیته فنی ۳ ارائه گردد.

۶ -با عنایت به اینكه مطالعات مشاور در خصوص برآورد ظرفیت تأمین آب شرب (در ارتباط با جمعیت پذیری شهر) و شبكه توزیع و سایر موارد لازم بر مطالعات غیرمصوب مشاور آب منطقه‌ای استان متكی است، لازم است صحت مطالعات مورد استفاده مجدداً حداكثر ظرف مدت دو هفته توسط اداره كل راه و شهرسازی از آب منطقه‌ای استان استعلام و موارد مغایرت احتمالی جهت اتخاذ تصمیم به دبیرخانه شورایعالی گزارش شود.

۷- موزه هنرهای معاصر (نبش میدان آذربایجان) و تالار مركزی شهر تبریز (محدوده لاله پارك) با كاربری فرهنگی در سندكاربری اراضی پیشنهادی طرح جامع تثبیت گردد.

۸ -ساماندهی رودخانه‌های داخل محدوده شهر توسط وزارت نیرو و با هماهنگی شهرداری انجام و كلیه حرایم رودخانه‌ها مطابق اعلام نظر وزارت نیرو (حداكثر ظرف مدت دو هفته پس از اعلام این مصوبه) بر روی نقشه‌های طرح جامع پیشنهادی لحاظ گردد.

​نواحی و مناطق منفصل شهری

۹ -الحاق شهرهای باسمنج و سردرود با توجه به عدم ارائه دلایل فنی و كارشناسی و تبعات مترتب بر این الحاق به محدوده كلانشهر مورد تأیید نیست. همچنین مقرر گردید با توجه به تخلفات گسترده ساختمانی در حریم این دو شهر، كه عمدتاً ناشی از عدم وجود درآمد پایدار و تكیه بر درآمد تخلفات مذكور است، در اجرای مصوبه مورخ ۷۱.۱.۲۴ شورای عالی، با حذف حریم شهرهای مذكور، حریم و محدوده شهرهای باسمنج و سردرود بر یكدیگر منطبق شود.

۱۰ -روستاهای خلجان، الوار علیا و سهلان با توجه به سابقه وقوع در داخل محدوده طرح جامع كماكان در داخل محدوده شهر تثبیت می‌گردد.

۱۱ -در خصوص روستای كجاآباد با جمعیت ۵۹۶۵ نفر و آنا خاتون با جمعیت ۶۸۱۲ نفر با عنایت به حاشیه نشینی گسترده در اطراف آن و توسعه بی رویه و عدم وجود حیات روستایی در آنها  و به جهت افزایش نظارت شهرداری، ضمن موافقت با الحاق این اراضی به محدوده شهر به صورت محدوده منفصل، مقرر گردید طرح تفصیلی نواحی مذكور در قالب تبصره ۲ ذیل ماده ۳ قانون تعاریف در حد بافت كالبدی موجود و بدون هرگونه الحاق اراضی زراعی، باغی، مرتعی و طبیعی و در قالب طرح تفصیلی شهر تبریز به تأیید كمیسیون ماده ۵ استان برسد.

۱۲ -با الحاق روستای كندرود به محدوده شهر به عنوان ناحیه منفصل شهری، با عنایت به وجود نصاب جمعیتی، نزدیكی به محدوده شهر و احتمال درخواست ایجاد نقطه شهری جدید در آتی، و در اجرای تبصره ۲ ماده ۳ قانون تعاریف موافقت گردید.

۱۳ -با الحاق روستای اوغلی علی رغم اینكه در حال حاضر نصاب جمعیتی مورد نیاز برای الحاق ندارد، با توجه به نرخ رشد بسیار زیاد در دهه‌های گذشته در حد بافت كالبدی موجود بدون هرگونه الحاق اراضی زراعی، باغی، مرتعی و طبیعی موافقت می‌نماید.

۱۴ -با الحاق روستاهای نعمت آباد، آرپادره سی، شادآباد علیا، چاوان و زرنق به دلیل عدم وجود نصاب جمعیتی لازم و وجود حیات روستایی در آنها مخالفت گردید.

۱۵ -با الحاق روستای شادآباد مشایخ به دلیل انفصال كالبدی بین شهر و روستا با توجه به وجود ارتفاعات سهند مخالفت گردید.

۱۶ -با الحاق روستای باغ یعقوب و اراضی زراعی و باغی حدفاصل آن به محدوده شهر به صورت متصل با عنایت به عدم نیاز شهر و تهدید و تخریب اراضی زراعی و باغی مخالف و مقرر گردید خط محدوده در این نقطه بر معبر موجود (جاده باسمنج) منطبق گردد.

۱۷ -با توجه به قرارگیری روستای فتح آباد در محدوده اراضی خاوران (داخل محدوده مصوب قبلی شهر) بر لغو هرچه سریع تركد آبادی این روستا و سایر روستاهای واقع در محدوده طرح جامع توسط وزارت كشور تأكید می‌نماید.

سند پهنه بندی حریم

۱۸ -با عنایت به بند ۱ مصوبه مورخ ۹۵.۵.۱۱ شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مبنی بر تأیید استاندار جهت رفع مشكل تداخلات تقسیمات سیاسی شهرستان‌های هریس، شبستر و بستان‌آباد با شهرستان تبریز و به نفع حریم آن، ضمن تأیید حریم شهر مطابق پیشنهاد مصوب شورای برنامه‌ریزی استان، مقرر می‌كند: حریم شهر در شمال‌غرب و در محدوده منطقه ویژه اقتصادی سهلان تا حد مرز تقسیمات شهرستان افزایش یابد (مطابق نقشه پیوست) و به تبع آن و سند پهنه بندی حریم مطابق كاربری غالب اراضی در قالب پهنه های زیر ارائه گردد:

۱۸-۱- حفاظت شامل پهنه‌های آبخیزداری، جنگل كاری و پارك جنگلی واقع در حریم (عباس میرزا و عون بن علی) .

۱۸-۲ -پهنه مراتع.

۱۸-۳ -كشاورزی و باغی شامل باغداری، زراعت آبی و دیم، كشاورزی و باغداری فشرده و ... .

۱۸-۴ -سطوح آبی شامل دریاچه سد امند و حرائم و بستر رودخانه‌های و مسیل‌ها.

۱۸-۵ – پهنه‌های سكونت روستایی

۱۸-۶ - سایر پهنه‌های پیشنهادی حذف و فعالیت‌های مدنظر در قالب ضوابط مجاز، ممنوع و مشروط استقرار فعالیت در هر یك از پهنه‌های فوق الذكر ارائه و از تخصیص پهنه جدید خودداری گردد. بدیهی است نمایش كاربری‌ها و تأسیسات موجود و همچنین ۱۱ كاربری مجاز به استقرار در حریم شهر در این سند بلامانع است. ضمن اینكه در هر پهنه، رعایت ضوابط و مقررات دستگاه بخشی مربوطه در ارائه ضوابط استقرار فعالیت ضروری است.

۱۹ -با عنایت به وجود مستنداتی مبنی بر پیشنهاد اتصال آزادراه زنجان– تبریز به بزرگراه تبریز– مرند از طریق معاونت برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل ونقل در سال ۱۳۹۰ برای سازمان برنامه و بودجه، با درج پیشنهاد احداث كنارگذر جنوبی در اسناد طرح موافقت می‌نماید.

۲۰ -با عنایت به عدم وجود هرگونه سوابق مطالعاتی در برنامه‌های معاونت برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ و نقل وزارت راه و شهرسازی  و اذعان صریح مشاور طرح و همچنین نماینده مدیریت شهری مبنی بر عدم ضرورت احداث كنارگذر شمالی درصورت احداث كنارگذر جنوبی، با پیشنهاد احداث كنارگذر شمالی تبریز مخالفت نمود.

۲۱- پیشنهاد اتصال قطار شهری (مترو) به خط راه‌آهن فعلی و آینده شهر تبریز و همچنین مكان یابی ترمینال‌های مسافری با توجه به شرایط خاص شهر تبریز، به مطالعات دقیق و بررسی آخرین طرح‌های مصوب راه آهن و مترو نیاز دارد. لذا لازم است احكام طرح جامع در این رابطه حداكثر ظرف مدت دو هفته، با رعایت موارد فوق مجدداً در شورای هماهنگی ترافیك استان بررسی و ضمن هماهنگی لازم نتیجه آن در اسناد ابلاغی لحاظ شود.

بافت‌های تاریخی  شهر

۲۲ -به جهت اهمیت و حفظ یكپارچگی و اصالت بافت تاریخی و همچنین با توجه به آسیب‌ها و تغییرات چند سال گذشته در بافت تاریخی شهر تبریز مقرر می‌گردد طرح ویژه بافت تاریخی در محدوده ابلاغ شده توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با رعایت ضوابط مصوب ثبت جهانی بازار و با تأكید بر آسیب شناسی روندها و اقدامات گذشته، توسط شركت عمران و بهسازی شهری ایران با همكاری شهرداری و سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در مدت ۱۰ ماه آینده تهیه و جهت تصویب نهایی به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارسال گردد.

۲۳ -با توجه به جایگاه ویژه بازار تاریخی شهر تبریز و لزوم رعایت كلیه ضوابط و مقررات شهرسازی تعهد شده دولت جمهوری اسلامی ایران در محدوده ثبت جهانی بازار، لازم است عرصه و حریم درجه ۱ و حریم منظری بازار تاریخی تبریز در نقشه كاربری اراضی پیشنهادی طرح جامع درج و كلیه ضوابط و مقررات ساخت و ساز تا تهیه و تصویب طرح ویژه بافت تاریخی، بر اساس ضوابط سازمان یونسكو و بر اساس استعلام از اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان صورت پذیرد. ضمن اینكه محدوده بافت تاریخی و عرصه و حرائم سایر آثار ثبتی مطابق ضوابط میراث فرهنگی در اسناد طرح لحاظ شود.

۲۴- با عنایت به اظهارات مدیریت شهری مبنی بر اینكه پروژه میارمیار از پیشرفت چندانی برخوردار نیست، مقرر  می‌گردد  در پروژه مذكور تا تهیه طرح تفصیلی ویژه بافت تاریخی، براساس ضوابط مصوب میراث جهانی بازار تبریز عمل شود.

۲۵- پروژه بلوك گلستان و خصوصاً آیسان در حریم منظری اثر ثبت جهانی بازار واقع شده اند و به تصریح بند ۴ ضوابط مندرج در اسناد مربوط ثبت جهانی اثر، كلیه پروژه‌ها توسعه‌شهری در این محدوده باید به تائید سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برسد، لذا مقرر می‌نماید طرح مذكور مجدداً جهت انطباق با ضوابط سازمان میراث‌فرهنگی مورد بازنگری قرار گرفته و عملیات اجرایی صرفا براساس طرح مصوب سازمان میراث‌فرهنگی و مصوبات كنوانسیون میراث جهانی در خصوص بازار تبریز ادامه پیدا كند.

۲۶- اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان موظف است نسبت به شناسایی، ثبت و مستندسازی كلیه آثار تاریخی، تعیین و تدقیق حرائم، ارائه راهكارهای تجدید بنای آثار تاریخی و جداره‌های ثبتی تخریبی، ارائه ضوابط ساخت و ساز، مرمت، احیاء، بهسازی، نوسازی و بازسازی وتدقیق ضوابط حفاظت از آثار شناسایی شده با نگاه استفاده سودمند اجتماعی اقدام و نتایج را در طرح تفصیلی شهرتبریز لحاظ نماید.

۲۷ -با عنایت به اینكه تاكنون راهكار احیاء و نوسازی بافت تاریخی شهر عمدتاً با تكیه بر ظرفیت خود بافت انجام می‌شده است تبعاً این راهكار با سیاست‌های صیانت از بافت مذكور به عنوان سرمایه كل شهر در تناقض خواهد بود. بدیهی است حفظ و بهسازی بافت تاریخی به عنوان سرمایه شهری هزینه‌هایی در بر خواهد داشت كه باید كل شهر متحمل آن شود. لذا مقرر می‌گردد با اتخاذ راهكارهای تشویقی (در خارج از بافت‌های مذكور) حداقل انتظارات اقتصادی شهروندان ساكن در بافت تاریخی تأمین گردد به نحوی كه نوسازی بافت با رعایت ضوابط میراثی برای ساكنان صرفه اقتصادی داشته باشد.

بافت ناكارآمد شهری

 ۲۸-  با عنایت به وجود عرصه‌های وسیع بافت فرسوده و حاشیه‌ای در تبریز مقرر گردید مشاور طرح با هماهنگی شهرداری و اداره كل راه و شهرسازی استان نسبت به تعیین دقیق مناطق مذكور در سند كاربری اراضی پیشنهادی طرح اقدام و اسناد دقیق و شفاف حاوی احكام و الزامات كلی طرح جامع را در مناطق مذكور شامل سقف جمعیت پذیری، متوسط تراكم‌پذیری، موقعیت استقرار مراكز خدماتی، ساختار شبكه و ... در انطباق كامل با طرح جامع تهیه نماید. بدیهی است این سند، به عنوان طرح فرادست مبنای اقدامات بازآفرینی شهری در محدوده‌های مذكور خواهد بود.

ضوابط و مقررات

۲۹ – علی رغم اذعان مشاور طرح به وجود نواقص مرتبط با ضوابط ملاك عمل ساخت و ساز در عرصه‌های مسكونی و ارائه پیشنهادات قابل تأمل توسط مشاور در این خصوص، ضوابط و مقررات ساخت و ساز در كاربری مسكونی كماكان با تكیه صرف بر عرض معبر و با سطح اشغال یكسان برای همه پلاك دقیقاً مشابه ضوابط ملاك عمل، به تصویب استان رسیده است. با توجه به اینكه معایب ضوابط ملاك عمل كاملاً مشهود بوده تبعات جبران ناپذیری را خصوصاً در توزیع جمعیت در سطح شهر ایجاد كرده، استفاده از ضوابط ملاك عمل فعلی برای افق ۱۴۰۵ به هیچ وجه مورد تأیید نیست. لذا مقرر می‌گردد ضوابط و مقررات طرح با تكیه بر احكام و اهداف طرح جامع، پهنه بندی تراكمی شهر با درنظر گرفتن مشخصات كالبدی و عملكردی مناطق شهر مجدداً توسط نمایندگان منتخب سازمان نظام مهندسی، وزارت كشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان میراث فرهنگی و سازمان برنامه و بودجه با حضور نمایندگان شهرداری و اداره كل راه و شهرسازی استان حداكثر ظرف مدت یك ماه بررسی و متعاقب تصویب توسط دبیر محترم شورایعالی ابلاغ شود.

۳۰- اگرچه در طرح با بررسی نقشه‌های ریزپهنه بندی زلزله و سایر جهات موثر، نقشه مكانیابی عرصه‌های مجاز، ممنوع و مشروط جهت بلندمرتبه سازی تهیه شده است، اما همه ضوابط ساخت و ساز در این خصوص به طرح تفصیلی موكول شده است. این امر با توجه به تأثیر بسزای این سند در برنامه‌های طرح جامع مورد تأیید نیست. لذا لازم است ضوابط و مقررات مدون بلند مرتبه سازی با لحاظ چارچوب ابلاغی از طرف شورایعالی و با تكیه بر پهنه‌های مشخص دارای قابلیت بلندمرتبه سازی ظرف مدت ۳ ماه تهیه و پس از تأیید كمیسیون ماده ۵ جهت تصویب به شورای عالی ارائه و با توجه به تبعات جبران ناپذیر ادامه روند كنونی خصوصاً در عرصه های شمالی و شمال شرقی شهر تا تصویب ضوابط مذكور، صدور پروانه بلندمرتبه (مطابق با تعریف طرح جامع) متوقف گردد.

۳۱- ضمن تاكید بر توقف هر گونه، عملیات و اقدام اجرایی در اراضی مربوط به مصلی تبریز در خارج از خط محدوده در شمال شهر مقرر گردید اداره كل راه شهرسازی استان گزارش دقیقی از اقدامات صورت گرفته در اراضی مذكور ظرف مدت دو هفته از اعلام این مصوبه ارائه نماید. /