زهره داودپور مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در بیان سیاست‌ها و برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی برای توسعه سواحل‌جنوبی کشور (سواحل مکران) که بر اساس فرمان مقام‌معظم رهبری و سپس با دستور رئیس‌جمهوری در دستور کار تمامی حوزه‌های سیاستگذار و اجرایی کشور قرار گرفته است، گفت: بحث توسعه سواحل مکران و توسعه تمدن دریامحور با فرمان و توصیه مقام معظم رهبری در سال ۹۳ به جد کار خود را آغاز کرد.

مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی ادامه داد: یکی از مهمترین پتانسیل سواحل‌مکران و توسعه تمدن دریامحور پتانسیل گردشگری است. بر اساس، کارگروهی که در ریاست‌جمهوری تشکیل شد وزارت راه و شهرسازی و شورای‌عالی‌شهرسازی و معماری ایران موظف شد طرح توسعه مکران را به شکل ویژه تهیه کند که کارهای آن نهایی شده است و در جلسه روز دوشنبه ۲۰ دی ماه طرح و مصوب خواهد شد.

داودپور با اشاره به اینکه قبلا شرح خدماتی در این رابطه به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری رسید و قراردادهایی نیز برای تهیه طرح بسته شد، گفت: پهنه‌بندی، ضوابط و مقررات استقرار کاربری‌ها در منطقه جنوبی و شهرهای جنوبی کشور و استان‌های همجوار با سواحل خیلج‌فارس و دریای‌عمان مورد توجه قرار گرفته و ممنوعیت‌ها، مناطق مجاز و مشروط کاربری‌ها در پهنه این سرزمین تعیین شد.

این مدیرکل و عضو کارگروه تدوین طرح توسعه سواحل‌مکران، تدوین طرح توسعه سواحل‌مکران را در سه افق کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تشریح کرد و گفت: در افق کوتاه‌مدت توسعه عادی همانند سایر شهرها، در افق میان‌مدت اجرای سیاست‌های دریامحور و گسترش آنها و جمیعت‌پذیرکردن شهرهای جنوبی کشور مدنظر قرار می‌گیرد. در افق بلند‌مدت نیز سرمایه‌گذاری‌های گسترده و برنامه‌ریزی‌های‌های کلان مدنظر است که در سطوح داخلی و بین‌المللی انجام می‌شود.

مشارکت بین‌بخشی اولویت اجرای طرح ویژه توسعه مکران

مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی در بیان تمهیداتی که برای حل مساله آب در مناطق جنوبی کشور در حال انجام است، گفت: مشارکت بین‌بخشی در مطالعاتی که انجام شده بسیار کارساز خواهد بود و حل مساله آب و محیط‌زیست استان‌های جنوبی کشور به مشارکت بین بخشی نیازمند است و در این مورد عزم جدی کارساز خواهد بود.

داودپور گفت: در سواحل مکران، طرح‌های فرادست فراوانی همچون ICZM، طرح‌های ناحیه‌ای، طرح منطقه جنوب را نیز داریم که طرح توسعه مکران با توجه به تمامی آن طرح‌ها و منطبق و همراستا با آنها دنبال می‌شود. نکته‌ای که وجود دارد این است که برای حل مساله آب در منطقه مکران مستقیما وزارت نیرو در حال فعالیت، مطالعه و اقدام است. مشاور طرح توسعه مکران نیز یکی از خطوط قرمز منطقه مکران را حل معضل آب قرار داده است. حفظ منابع آب، پایاب‌های سدها، آب‌های تحت الارضی همه مورد توجه قرار بگیرد و آب یکی از عوامل جدی در توسعه است که در این منطقه به آن اشاره شده است.

همکاری سازمان محیط‌ زیست در تدوین طرح توسعه مکران

وی تصریح کرد: درباره حساسیت‌های زیست‌محیطی نیز مطالعات خوبی در سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام شده است در همکاری‌های متقابلی که اتفاق افتاد مطالعات زیست محیطی نیز یکی از پایه های کار ما در طرح توسعه مکران قرار گرفت. توجه به بحث‌های زیست‌محیطی همچون حل مساله آب و توجه به پاکیزگی محیط‌زیست از جمله مباحثی است که به جد در طرح توسعه  مکران دیده شده است.

مدیرکل دفتر طرح‌های کالبدی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه یکی از پایه‌های توسعه در سواحل مکران، توسعه گردشگری این منطقه است که به‌ویژه در شهرهایی همچون چابهار و سایر شهرهای‌جنوبی مدنظر قرار گرفته است، گفت: برای ایجاد توسعه پایدار در منطقه مکران و استان های جنوبی کشور راه حل برای مساله آب و محیط زیست، جمیعت‌پذیرکردن شهر، ساماندهی حاشیه نشینی و مسائل مهمی از جمله اینها در دستور کار قرار گرفت و اینها نکاتی هستند که در طرح توسعه مکران به آنها توجه کامل شده است.

داودپور همکاری‌های بین‌بخشی، استانی و سپس هماهنگی ملی را از جمله اهداف این طرح عنوان کرد و افزود: موضوع آب و محیط زیست در ICZM بسیار مورد توجه است. ICZM در یک ساحل ۱۰ کیلومتری دریا را می بیند. در حالیکه مکران بسیار عمیق تر از ۱۰ کیلومتر است. به همین واسطه نیز، سازمان بنادر و دریانوردی مطالعاتی را برای سواحل مکران، امواج و سونامی در دستور کار دارد و مطالعات جامعی در این باره داشته است.

وی تاکید کرد: در طرح توسعه سواحل مکران به این نکته توجه داشتیم که خطوط قرمز، بایدها و نبایدها را مدنظر قرار دهیم. زیرا هر جا که فعالیتی می‌خواهد استقرار پیدا کند باید همه جانبه دیده شود و تمامی زیرساخت ها و ابعاد توسعه را مدنظر قرار دهد.

توسعه پایدار با همزمانی توسعه اجتماعی و توسعه کالبدی

داودپور گفت: بحث توسعه پایدار فقط بحث توسعه پایدار محیطی نیست بلکه پایداری اقتصادی، اجتماعی خیلی مهم‌تر است بدین‌معنا اگر پایداری اقتصادی اجتماعی نداشته باشیم پایداری طبیعی به تنهایی فایده‌ای نخواهد داشت. اینها بحث‌هایی است که بالاخره در رفت و برگشت‌ها و تبیین منافع بین‌بخشی مورد توجه است. خوشبختانه از این طرح حمایت خوبی شده است.

وی همچنین بخشی از نگرانی‌های مجموعه وزارت راه و شهرسازی را به حاشیه‌نشینی مناطق جنوبی کشور مرتبط دانست و گفت: توسعه مناطق آزاد به گونه‌ای رخ داده است که همه جانبه نبوده و مردم محلی منطقه در این بین آسیب های جدی را تحمل کرده اند. اتفاق بسیار نگران کننده این است که بیشتر شهرهای جنوبی از جمله شهر چابهار دارد از سکنه و فرصت‌های شغلی خالی می شود در حالیکه باید منطقه آزاد، فرصت‌های شغلی را برای ساکنان محلی منطقه ایجاد می‌کرد.

وی حاشیه‌نشینی‌های مناطق جنوبی کشور را تنها کالبدی نمی‌داند. داودپور گفت: مباحث اجتماعی، فرهنگی، نداشتن اشتغال، بهداشت و آموزش هستند که به بحث حاشیه نشینی دامن می زنند و باید جنبه های اجتماعی و اقتصادی را به ویژه مورد توجه قرار دهیم. توانمندسازی ها برای این مناطق از مباحث جدی هستند که باید دنبال شوند.

تشکیل کارگروه سه جانبه برای طرح توسعه چابهار

داود پور تصریح کرد: اگر شهر توسعه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی را به همراه توسعه کالبدی در نظر نگیرد این توسعه پایدار نخواهد بود و توسعه به ضد خود تبدیل می‌شود. یعنی اگر خدمات، امکانات را در روستاها و مناطقی که از آنها مهاجرت می‌کنند و در حاشیه شهرها مستقر می‌شوند ایجاد نکنیم آنها به امید اشتغال به شهرها کشیده می‌شوند و اینها مسائلی هستند که باید مورد نظر قرار داد.

وی با اشاره به اینکه معاونت معماری و شهرسازی، شرکت عمران و بهسازی شهری ایران و سازمان ملی زمین و مسکن برای حاشیه‌نشینی‌های جنوب کشور و به ویژه چابهار کارگروهی تشکیل داده‌اند، افزود: یکی از بحث هایی که در تعادل بخشی سرزمین‌ مطرح است این است که باید مناطق محروم را از نظر آموزش و ظرفیت سازی نیروی انسانی توسعه دهیم. زیرا مشکل اصلی مناطق محروم این است که اگر نیروی انسانی کافی ندارند نمی توانند از مزایا و امکانات کل سرزمین برخوردار شوند. در جلساتی که مدیران مناطق محروم و مناطق آموزش دیده ماهر حضور دارند مناطقی که از نظر منابع انسانی در سطح قابل قبولی قرار دارند می توانند منابع مالی را به سمت مناطق خود جذب کنند چون در بحث، در گفتگو، در توان اجرایی توان بیشتری دارند و ما باید به دنبال توسعه در اینگونه موارد باشیم. /