به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی ساخت راه و را ه‌آهن برای رفع گلوگاه‌های ترافیکی و حلقه‌های مفقوده کریدورهای کشور کاری زمان‌بر و هزینه‌بر است؛ اما با رسالتی که برای این بخش تعریف‌شده و اهتمامی که وزارت راه برای اجرای آن دارد، در سه سال اخیر اتفاقات بسیار خوبی در این بخش رخ‌داده است. به‌طوری‌که به‌جز طرح‌های افتتاح‌شده در این مدت، ۵ مرکز استان در سال ۹۶ به شبکه ریلی کشور متصل می‌شوند، قطعه یک آزادراه تهران-شمال افتتاح می‌شود و ده‌ها طرح آزادراهی و بزرگراهی به مرحله بهره‌برداری می‌رسد. با توجه به اهمیت این موضوع خیرالله خادمی، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل که مسئول هماهنگی و اجرای این طرح‌ها در کشور است به روزنامه ایران گفت سال ۹۶ و ۹۷ اتفاقات ویژه‌ای در زیربناهای حمل‌ونقل کشور رخ خواهد داد و طرح‌های مهمی افتتاح می‌شود که گلوگاه‌های راه‌ها را کاهش و رفاه مردم را افزایش خواهد داد.
در حال حاضر چه حجمی از آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها و خطوط ریلی در دست‌ساخت است؟
خادمی: حدود ۳۲ هزار کیلومتر ریل، آزادراه و بزرگراه در موافقت‌نامه‌ها تدوین‌شده که ما وظیفه ساخت آن را داریم. ساخت برخی از این طرح‌ها شروع‌شده، اعدادی در دست مطالعه و برای برخی از آن‌ها هنوز کاری انجام‌نشده است چراکه ساخت این حجم از زیربناهای حمل‌ونقل نیازمند سرمایه‌ای بالغ‌بر ۱۴۰ هزار میلیارد تومان است و ما این مبلغ را فعلاً در اختیار نداریم. هرسال منابعی که در اختیارمان قرار می‌گیرد حدود ۴ هزار تا ۵ هزار میلیارد تومان است، لذا اجرای توافقنامه این طرح‌ها زمان‌بر و نیازمند اولویت‌بندی است.
در حوزه ریلی اولویت با کدام محورها است؟
خادمی: در حال حاضر ۱۰ هزار و ۷۴۴ کیلومتر ریل در کشور در دست بهره‌برداری است. آنچه در موافقت‌نامه آمده ساخت ۹ هزار و ۱۰۰ کیلومتر راهآهن است که ۳ هزار و ۵۰۰ کیلومتر آن در دست‌ساخت و عملیات اجرایی آن آغازشده است. حدود ۴ هزار و ۵۰۰ کیلومتر ریل نیز در مرحله مطالعاتی قرار دارد و مابقی هنوز کار جدی برای ساخت آن انجام‌نشده اما جزو وظایف آتی ماست. اولویت‌بندی در حوزه ریل‌گذاری نیز همچون سایر بخش‌ها انجام‌شده است. بر اساس اولویت دولت یازدهم موظف به اتصال ۵ مرکز استان به شبکه ریلی کشور است. مراکز استان‌های گیلان، همدان، کرمانشاه، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی که برخی از آن‌ها در کریدور شرق به غرب و شمال به جنوب کشور قرار دارد.
اکنون وضعیت اتصال این ۵ استان چگونه است و چه زمانی به بهره‌برداری خواهند رسید؟
خادمی: حداکثر تا سال ۹۶ این ۵ استان به شبکه ریلی کشور متصل خواهند شد. در حال حاضر زیرساخت‌های اتصال این ۵ استان به شبکه ریلی ایجادشده و درصد پیشرفت زیرسازی این ۵ محور حدود ۹۵ درصد است. به مرور زمان با اتمام زیرسازی‌ها عملیات ریل‌گذاری نیز انجام می‌شود که درصد پیشرفت این بخش هم بالای ۵۰ درصد است. در مجموع زیرسازی و روسازی، پیشرفت فیزیکی این ۵ محور حدود ۷۵ درصد است. طول این محو رها حدود هزار کیلومتر است که ۵۹۱ کیلومتر آن جزو طرح‌های اقتصاد مقاومتی است و تا پایان دولت یازدهم به بهره‌برداری خواهد رسید و مردم می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.
آیا در دولت یازدهم طرح جدیدی درزمینهٔ توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کلید خورد؟
خادمی: سیاست ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل در دولت یازدهم بر یک اصل اساسی استوار است و آن شروع نکردن طرح‌ها بدون داشتن منابع اعتباری مشخص است. حجم طرح‌های جاری که به دولت یازدهم واگذار شد، ب بیشمار بود و همین امر سبب شد تا ما تلاش کنیم تا منابع مالی موجود را به تکمیل این طرح‌ها اختصاص دهیم تا هرچه زودتر به بهر برداری برسند. به‌جرئت م می‌توانیم بگویم کمترین میزان کلنگ زنی در ساخت و توسعه راه‌ها در دولت یازدهم انجام‌شده است و طرح‌هایی مثل آزادراه جنوبی تهران که در این دولت آغاز شد، با تأمین منابع مالی شاهد پیشرفت قابل‌توجه عملیات اجرایی آن هستیم.
رویکرد دولت یازدهم در تأمین منابع مالی این بخش‌ها چه تغییری کرده است؟ آیا برجام توانست گره‌های از توسعه این بخش‌ها باز کند؟
خادمی: اثرات مثبت برجام در حوزه ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل نیز همچون سایر شقوق چشمگیر و قابل‌توجه است. همان‌طور که مستحضرید بعد از رفع تحریم‌ها و اجرای برجام سرمایه‌گذاران زیادی به ایران آمدند تا بتوانند در کشورمان سرمایه‌گذاری کنند. یکی از این بخش‌های مورد توجه بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی بخش ریلی است. مذاکرات زیادی با سرمایه‌گذاران از کشورهای مختلف انجام شد که برخی از آن‌ها نیز به سرانجام رسید. ازجمله قطار سریع‌السیر تهران-قم-اصفهان که به‌عنوان نخستین راهآهن سریع‌السیر و نخستین طرح از طریق فاینانس در کشور در حال اجرا است. مذاکرات در خصوص طرح‌های دیگری نیز با سرمایه‌گذاران خارجی در حال انجام است. برای مثال در ساخت راهآهن اصفهان-خوزستان با کره جنوبی و در محور چابهار به زاهدان با هندی‌ها در حال مذاکره هستیم که با توجه به روند این مذاکرات معتقدم به نتیجه نیز خواهیم رسید. در طرح گرگان-بجنورد-مشهد نیز با آستان قدس رضوی و کشور چین در حال مذاکره‌ایم که فکر می‌کنم این مذاکره نیز نتیجه‌بخش خواهد بود. برای روسازی راهآهن با کشور اوکراین و در خصوص محور آستارا به رشت با آذربایجان نیز در حال مذاکره هستیم که هر کدام به سرانجام برسد بالای ۲ تا ۳ میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب خواهد شد. این تفاوت تأمین مالی در دولت یازدهم نسبت به قبل است. البته باید متذکر شوم که این طرح‌ها در حال اجرا هستند و ما م می‌خواهیم با جذب سرمایه خارجی سرعت کار را بالا ببریم.
یکی از نقاط قوت وزارت راه و شهرسازی در دولت یازدهم توجه به توسعه آزادراه‌ها است. در این بخش چه‌کارهایی انجام‌شده؟
خادمی: در این دولت پرداختن به طرح‌های آزادراهی جدی‌تر شد به‌طوری‌که در حال حاضر ۱۶ طرح آزادراهی در ۱۰ محور کشور با طول حدود یک هزار و ۳۵۰ کیلومتر در حال ساخت است. ۶ محور این طرح‌ها در اولویت و جزو طرح‌های بزرگ‌مقیاس هستند. آزادراه دو خصوصیت دارد؛ اول آنکه باید دولت در تأمین مالی آن حضور داشته باشد و دوم آنکه باید از منابع مالی خارجی نیز استفاده شود تا کار پیش برود؛ بنابراین ساخت آن نسبت به بخش‌های دیگر نیازمند تدبیر بیشتری است. لازم به یادآوری است که میزان آزادراه موجود در کشور ۲ هزار و ۴۰۰ کیلومتر است که ۲۱۲ کیلومتر آن در این دولت به بهره‌برداری رسیده است؛ بنابراین حدود معادل ۶۰ درصد از آزادراه‌های موجود ه اکنون طرح در دست‌ساخت داریم. انجام این حجم از آزادراه قاعدتاً نیازمند عملیات عمرانی گسترده‌ای است و منابع مالی زیادی را م می‌طلبد. من نمی‌گویم که در دولت‌های قبل آزادراه ساخته نشد اما در هیچ دولتی حجم کار این‌قدر وسیع نبوده است. برای نمونه سال‌هاست تکمیل آزادراه تهران- شمال مطرح اما در هیچ دولتی به این میزان جدی نبوده است. طی ۱۹ سال قبل از دولت یازدهم پیشرفت فیزیکی در قطعه اول این طرح ۳۳ درصد بود. درحالی‌که این قطعه مؤثرترین بخش آزادراه است و طول مسیر را بشدت کاهش می‌دهد به‌طوری‌که ۹۰ کیلومتر را تبدیل به ۳۰ کیلومتر می‌کند و بااتصال اتوبان همت به تونل کندوان از بار ترافیکی بزرگراه کرج می‌کاهد. با تدبیر دولت یازدهم و همکاری بنیاد مستضعفان طی ۲ سال حدود ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی در این قطعه حاصل شد که در مجموع به پیشرفت ۷۸ درصدی این قطعه انجامید و در سال ۹۶ شاهد افتتاح آن خواهیم بود. مناقصه قطعه دوم این آزادراه نیز در حال انجام است. به طور کلی سرعت عملیات اجرایی در آزادراه تهران-شمال در دولت یازدهم چندبرابر شد که برای تحقق این امر حدود ۳ هزار و ۴۰۰ نیروی کار مستقیم و بیش از هزار دستگاه ماشین سنگین در این طرح فعال هستند.
۵ محور بزرگ‌مقیاس آزادراهی دیگر کدام محو رها هستند و کی به سرانجام می‌رسند؟
خادمی: آزادراه کنارگذر جنوبی تهران با طول ۱۵۸ کیلومتر دومین محور بزرگ‌مقیاس آزادراهی در دست‌ساخت است. این آزادراه در کاهش تردد وسایل نقلیه سنگین از تهران مؤثر است و بخشی از کریدور شرقی-غربی کشور محسوب می‌شود که علاوه بر اینکه بار ترافیکی را از تهران و کرج می‌کاهد موجب صرفه‌جویی در مصرف سوخت نیز م می‌شود و امیدواریم قطعه اول آن تا انتهای دولت به اتمام برسد. ۴ محور بزرگ‌مقیاس آزادراهی دیگر در دست ساخت نیز به این ترتیب هستند: آزادراه اصفهان- شیراز که از ایزدخواست تا شیراز که ۲۱۵ کیلومتر طول دارد، آزادراه ارومیه-تبریز، آزادراه اراک به خرم آباد به طول ۱۳۵ کیلومتر که بسیار فعال است. این آزادراه حلقه مفقوده کریدور آزادراهی جنوب به شمال محسوب می‌شود که تهران را به بندر امام خمینی وصل می‌کند. تکمیل آزادراه قزوین به رشت که بخشی از آن در کنار منجیل در ابتدای سال ۹۶ زیر بار ترافیک خواهد رفت. تمام این ۶ محور روند توسعه خوبی دارند و فکر می‌کنم در سال ۹۶ و ۹۷ پرونده آن‌ها بسته خواهد شد. آزادراه همت- کرج نیز از آزادراه‌های مؤثر در ترافیک استان تهران است که با تکمیل شدن آن گره ترافیک پایتخت در سفر به شمال و شما لغرب کشور گشایش می‌یابد.
آیا در این بخش نیز برای جذب سرمایه خارجی موفق بوده‌اید؟
خادمی: برای جذب سرمایه خارجی در بخش آزادراهی در حال مذاکره هستیم که آن‌ها نیز وارد کار شوند. تقریباً حدود ۲ هزار کیلومتر تفاهم‌نامه با شرکت‌های خارجی یا گروه‌های ایرانی خارجی در حال مبادله است و از کشورهای ایتالیا، کره، چین، اسپانیا، آلمان، ترکیه و روسیه برای سرمایه‌گذاری در آزادراه‌های کشور اعلام آمادگی کرده‌اند.
در خصوص وضعیت ایجاد بزرگراه‌ها و تکمیل کریدورهای کشور نیز توضیح دهید؟ اکنون بالغ‌بر ۱۷ هزار کیلومتر بزرگراه در کشور داریم؛ اما اگر بخواهیم تمام شبکه‌های شریانی کشور را که نزدیک به ۳۵ هزار کیلومتر هستند، به بزرگراه و آزادراه تبدیل کنیم باید ۱۵ هزار کیلومتر دیگر بزرگراه و آزادراه بسازیم. با اجرای این طرح شبکه بزرگی از آزادراه و بزرگراه خواهیم داشت. به این منظور برنامه داریم ۱۰ کریدور در محورهای شمال به جنوب و شرق به غرب تعریف‌شده‌اند که عمدتاً مرزی نیز هستند؛ یعنی م می‌توانند هم نیاز داخلی و هم ترانزیت مرزی را تأمین کنند. هدف از اجرای این ۱۰ کریدور رفع گلوگاه‌های ترافیکی کشور است و بر اساس بررسی‌های انجام‌شده ۳ هزار و ۲۰۰ کیلومتر آن‌ها گلوگاه‌ها و حلقه‌های ناپیوسته کریدور هستند که اولویت اول توسعه‌اند. متوسط توان ساخت ما در بزرگراه‌ها هزار و ۲۰۰ کیلومتر است که امسال هزار و ۹۰ کیلومتر در دست داریم و ۸۲۷ کیلومتر آن در قالب طرح‌های اقتصاد مقاومتی تعریف می‌شود. پیشرفت فیزیکی این هزار و ۹۰ کیلومتر بزرگراه بالای ۷۰ درصد است. البته ۴۴۰ کیلومتر از این طرح‌ها را در دهه فجر سال ۹۵ به‌صورت غیررسمی زیر بار ترافیک بردیم.
تبدیل بزرگراه‌ها به آزادراه یکی از مواردی است که اخیراً بر آن تأکید می‌شود. در این زمینه چه‌کارهایی انجام‌شده است؟
خادمی: الآن ۳ هزار کیلومتر از بزرگراه‌های کشور را اولویت‌بندی کردیم که به آزادراه تبدیل کنیم. به این منظور اقداماتی نظیر ارتقای ایمنی و افزایش عرض و ایجاد تقاطع غیر هم‌سطح را در دستور کار قراردادیم. امیدواریم با جذب سرمایه خارجی بتوانیم این کار را انجام دهیم. ازجمله این طرح‌ها که در حال رسیدن به سرانجام است محور بوئین زهرا-قزوین-ساوه است. سرمایه‌گذار داخلی آن با شریک خارجی مشارکت می‌کند
نظر شما