سعید معیدفر جامعه‌شناس و از اساتید بازنشسته دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص رسیدگی به وضعیت حاشیه‌نشینان و سکونتگاه‌های غیر رسمی شهرهای چابهار و کنارک واقع در استان سیستان و بلوچستان با وجود طراحی و برنامه‌ریزی برای توسعه بندر چابهار و سواحل مکران گفت: عوامل گسترش حاشیه‌نشینی در شهرها و کلانشهرها و همچنین چگونگی مقابله با این مشکل دو بحث مهم در این بخش به شمار می‌روند. متأسفانه می‌بینیم که بنگاه‌های اقتصادی، برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و تمامی کسانی که به نحوی برای ایجاد یک فرایند اقتصادی تلاش می‌کنند بدون توجه به ابعاد اجتماعی در تصمیم‌گیری‌های انجام شده باعث جابه‌جایی جمعیت و بی‌خانمانی تعداد زیادی از افراد می‌شوند.
معیدفر در این‌باره اضافه کرد: این بنگاه‌ها به دلیل واقف نبودن به مسئولیت‌های اجتماعی خود تنها به بخش توسعه‌ای طرح‌های خود توجه کرده و آن را اجرایی می‌کنند به همین دلیل است که پس از پایان طرح‌های بزرگ اقتصادی شاهد آثار و پیامدهای منفی در محیط زیست و زندگی مردم مناطق مورد استفاده خواهیم بود.
این استاد دانشگاه با اشاره به این مطلب که به نظر می‌آید امروزه ارزیابی اجتماعی طرح‌ها و پروژه‌ها در مقیاس شهری و ملی در کشور مورد توجه قرار نمی‌گیرد گفت: امروزه بسیاری از طرح‌های بزرگ بدون اینکه به تأثیرش بر محیط زیست و یا بر زندگی مردم بومی ساکن در آن منطقه توجه کنند آغاز و با خود انبوهی از مشکلات را به همراه می‌آورند. دراین زمان است که تعدادی از شهروندان یک ناحیه شغل و مکان زندگی خود را از دست داده و به حاشیه شهرها روی می‌آورند.
به گفته وی هرچند ممکن است این طرح‌های توسعه‌ای ابعاد ملی داشته باشند ولی نه تنها به زندگی مردم بومی آن منطقه توجه نکرده بلکه ساختار شغلی، سکونت، اجتماعی و فرهنگی آن‌هارا نیز دستخوش تغییر می‌کنند. تغییراتی که در نهایت باعث مهاجرت جوانان و خانواده‌ها شده و سبب‌ساز پدیده خشیه نشنینی می‌شوند.
معیدفر ضعف در عمل به مسئولیت‌های اجتماعی را دلیل اصلی ایجاد و رشد حاشیه نشینی دانست و گفت: بنگاه‌های اقتصادی نه تنها با عدم توجه در عمل به این وظایف باعث رانده شدن مردم به حاشیه شهرها می شوند حتی پس از بروز این مشکل نیز تلاشی در رفع آن‌ها نمی‌کنند. این درحالی است که این افراد به دلیل اجرای یک پروژه ملی دچار این مشکلات شده و راهی این مناطق شدند پس برنامه‌ریزان و مسئولین باید خود را نسبت به رسیدگی به این مشکلات موظف بدانند و از پیش برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنند.
این جامعه‌شناس نقص اصلی در بحران‌های فعلی را عدم مدیریت صحیح پروژه‌ها دانست و افزود: این عدم مسئولیت، عدم عمل به مسئولیت‌های اجتماعی را با خود به همرا داشته و با بی‌اهمیتی به ابعاد اجتماعی طرح‌های عمرانی، کل کشور را با مشکل گسترش روز به روز معضل حاشیه‌نشینی درگیر می‌کند.
استاد بازنشسته دانشگاه تهران همچنین خاطرنشان کرد: وقتی ما مردمی بی‌گناه را از مناطق بومی خود به بیرون رانده و زندگی در کمترین کیفیت ممکن را به آن‌ها تحمیل می‌کنیم، بدون شک در ایجاد جرم، آسیب‌های اجتماعی و مشکلات از این قبیل نیز مقصر هستیم. این مناطق شرایط بسیار مطلوبی برای رشد جرائم گوناگون و انواع آسیب‌های اجتماعی دارند که ما با دستان خودمان با اجرای پروژه‌های بدون مطالعه ایجاد می‌کنیم.
وی ارزیابی اجتماعی پروژه‌ها را یکی از الزامات اقدامات مقدماتی اجرای پروژه‌ها دانست و افزود: امروزه در کشورهای توسعه‌یافته هیچ طرحی پیش از آنکه پیوست فرهنگی و اجتماعی آن آماده شده باشد به مرحله اجرا نمی‌رسد، ما نیز در اجرای پروژه‌های کلان کشور اعم از توسعه سواحل مکران باید به این امر توجه کرده و حتی در صورت زیان‌بار بودن طرح آن را متوقف کنیم و یا برای آن برنامه‌ریزی کنیم. بنگاه‌های اقتصادی باید برای حل مشکلات محیط زیستی و زندگی مردم بومی هزینه پرداخت کرده و در کنار ارائه خدمات حتما به فعالیت‌هایی که برای بهبود محیط زیست و حل مشکلات هست نیز بپردازند./
نظر شما