شناسهٔ خبر: 40212 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

یک جامعه‌شناس شهری مطرح کرد؛

احداث شهرهای کوچک راهی برای رشد روابط عاطفی شهروندان/ سرزندگی شهرها با حفظ مشارکت شهروندان

شهرهای جدید یک جامعه‌شناس شهری با بیان اینکه در مقایسه با ۱۰۰ سال گذشته، در شهرسازی، شهر پرجمعیت بسیار منفی تلقی می‌شود، گفت: به همین علت محله گرایی، اجتماع گرایی و رفتن به سمت ایجاد شهرهای‌جدید در مقیاس‌های کوچک برنامه موفقی خواهد بود و هرچه شهرها محدودتر باشند دامنه ارتباطات عاطفی گسترده‌تر و تعلق مکانی نیز در شهروندان ایجاد می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، یعقوب موسوی، جامعه شناس شهری درباره ایجاد شهرهای کوچک و گسترش ارتباطات عاطفی و تعلق مکانی در شهروندان، گفت: در واقع یکی از دلایل عدم تعلق مکانی ساکنان به شهرشان سرعت بالای جابه‌جایی افراد در دوران مدرن است زیرا شرایط و خدمات  برای جابه جایی آنان زیاد بوده و به همین سبب حس‌تعلق مکانی در آنها کمتر و به تبع آن تعلق عاطفی نیز کمتر می‌شود. اما مادامی که در اسکان بشر ثباتی ایجاد  و سکونت‌گاه‌ها برای افراد پایدار شوند این مشکل کمتر خواهد شد. البته در حال حاضر این امر طبیعی و غیر قابل اجتناب است.

وی ادامه داد: در مدل برنامه‌ریزی‌های‌شهری وقتی صحبت از محله‌‌گرایی می‌شود  مقصود ایجاد شهری دموکراتیک است. یعنی ساکنین مناطق مختلف شهر در اداره شهر،  شورایاری‌های محلی، بافت و نهادهای شهری دخالت کنند. در حقیقت محله‌گرایی در ادبیات شهری ناظر بر این نیست که محله‌ را به مفهوم  سنتی احیا کنیم؛ بلکه منظور  اداره شهر به شکل محله محوری است.  به عبارت دیگر مدیریتی از جز به کل. به این معنا که مدیریت شهری باید از محلات آغاز و به مرکزشهر ختم شود و به نوعی دموکراسی در شهر را دنبال کند در حالی که  محله گرایی مستلزم این است که مدیریت شهری شرایطی را برای انسجام اجتماعی افراد فراهم کند.

به گفته این جامعه شناس شهری یکی از لوازم سرزندگی شهر حفظ مشارکت شهروندان است. هرچه افراد احساس کنند به شرایط کالبدی و فیزیکی محیط زندگیشان تعلق بیشتری دارند حس مثبت روحی در آنان ایجاد می‌شود. اما لزوما عوامل تامین کننده سرزندگی آدم‌ها صرفا محیط نیست و عوامل بسیاری در این امر دخالت دارد.

از نظر کیفی نمی‌توان شهرهای جدید را در بازه‌ زمانی کوتاه بررسی کرد

موسوی اظهار کرد: شهرهای جدید در ایران تجربه جدیدی است و به تعبیر برخی افراد تا زمانی که ملاک و مواد هویت‌زای شهری در شهرهای جدید ایجاد نشود نمی‌توان انتظار داشت این شهرها  سرزنده و محیط‌های موفقی باشند. در حقیقت باید پروسه زمانی از این شهرهای جدید بگذرد.

وی افزود: در ارزیابی توسعه شهری و برنامه ریزی توسعه شهر پارادایم در حال ظهور، توجه به مقیاس کوچک است زیرا  امکان ایجاد شرایط کیفی، معنوی و عاطفی برای ساکنین نسبت به مقیاس‌های بزرگ وجود دارد. همچنین افرادی از ابن خلدون تا زیمل همه و همه از بزرگ شدن شهر تا پیامدهای منفی آن  سخن  گفته‌اند.

این جامعه شناس شهری به ایسنا،‌گفت: امروزه در شهرسازی توجه به مقیاس‌های کوچک و میانه عامل بسیار مهم و کلیدی در تامین سرزندگی و شادابی افراد است. قطعا در شهرهای جدید برای  ایجاد حس تعلق افراد به مکان وایجاد ارتباط پایدار، عوامل فراوانی از جمله تولید خاطرات خوب و... دخالت دارد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: شهرهای جدید را باید در بازه زمانی طولانی مدت بررسی کرد. یعنی می‌توان در مورد عوامل کمی آنها مانند زیرساخت‌ها، امکانات و خدمات صحبت کرد اما تعلقات خاطر و سرزندگی  در شهر و... از مقوله‌های کیفی و نیازمند زمان هستند.

به گفته وی، تجربه نشان می‌دهد که مردم در شهرهای کوچک نسبت به شهرهای بزرگ سرزنده تر هستند و مسائل و تعلقات انسانی در این شهرها بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

در شهرها با پدیده "رشد و ضد رشد" روبه رو هستیم

این جامعه شناس شهری ضمن  اشاره  به  نظرات ابن خلدون(جامعه شناس عرب) در خصوص شهرها گفت: وی معتقد است که محیط‌های بزرگ شهری علی رغم همه امکانات و رفاه به تعبیر امروزی و همه زرق و برق‌های دنیای مدرن شهری،  موجبات رنجش روحی و عاطفی ساکنین  را فراهم می‌آورند. درحقیقت شهرها نمی توانند نیازهای عمیق انسانی ساکنین را تامین کنند و به نوعی بستر ساز انواعی از کج روی‌ها، انحرافات و گوشه نشینی‌ها نیز هستند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: مطالعه شهر در ادوار مختلف تاریخی خصوصا در دوران مدرن آن حکایت از این دارد که با پدیده" توسعه و ضد توسعه"، "رشد و ضد رشد "در شهر روبه رو هستیم و این امر یک پدیده عام اجتماعی بوده و مختص به شهرهای خاصی نیست و عموم شهرها با این مشکل روبه رو هستند که به صورت نسبی در بعضی شهرها بیشتر و در بعضی نیز کمتر است. همچنین‌شهرها محیط‌های عقلانی و خاص هستند که فرصت شکل گیری استقلال، هویت و فردیت را برای افراد فراهم می‌کنند و متناسب با آن رشد عقلانی و عاطفی نیز باید توسط خود افراد صورت گیرد.

موسوی با بیان اینکه  پیامد توسعه شهری نوعی بی سامانی فردی را به صورت موقت منجر می‌شود، گفت: در دراز مدت افراد در شهرها مجالی برای ساماندهی خودشان پیدا می‌کنند. در حقیقت می‌توان گفت که شهرها هم محیط‌های رشد هستند و هم محیط‌های ضد رشد. بنابراین عقلانیت و عزلت در ساکنین به موازات هم در حال پیشروی است که البته این عزلت توسط توسعه مدنی در دراز مدت کاهش می‌یابد.

 وی همچنین به توسعه شهر در ایران اشاره کرد و گفت: ایران در توسعه شهری در حال طی کردن تجربه‌ای است که بسیاری از شهرهای جهان یا قبلا آن را تجربه کرده‌اند و یا در حال تجربه‌اند. در حقیقت پدیده شهر نشینی انبوه( mass organization)پیامدهای منفی زیادی را بجای گذاشته است. امروزه مدلی که برای توسعه شهری از منظر برنامه ریزی شهری و جامعه شناسی دنبال می شود، توسعه شهر در مقیاس کوچک است. این مقیاس کوچک به مفهوم امکان برخورداری و استفاده از تکنولوژی مدرن، بازار و صنایع جدید است.

نظر شما