شناسهٔ خبر: 42641 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

نگاهی به عملکرد ستاد بازآفرینی شهری:

ارتقای قابلیت زیست‌پذیری مهم‌ترین اولویت بازآفرینی شهری دولت دوازدهم/ ضرورت ابزارسازی برای تقویت جریان بازآفرینی شهری/ توانمندسازی ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین در کشور

بافت فرسوده ارتقای قابلیت زیست پذیری، کارآمدی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان از مهم‌ترین اولویت‌های دولت دوازدهم در اجرای سیاست‌های باز آفرینی شهری است.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از ایرنا در دولت یازدهم برای نخستین بار در کشور در سال ۱۳۹۳ سند ملی بازآفرینی شهری به تصویب رسید و متعاقب آن با تشکیل ستاد بازآفرینی شهری در کشور و ۳۱ استان تاکنون بیش از ۹۳۰ جلسه استانی و ۳۲ جلسه ملی در وزارت راه و شهرسازی برای ایجاد هماهنگی و هم افزایی با سایر دستگاه های اجرایی برگزار شده است تا با اولویت بندی، پروژه های احیای بافت های فرسوده شهری با سرعت بیشتری در دولت دوازدهم دنبال شود. تاکنون ۲۷۰۰ محله در بافت های فرسوده شهری شناسایی شده است.

این ستاد با ۲۲ دستگاه اجرایی در سطح ملی در ۳۲ جلسه ۳۳۵ مصوبه را ابلاغ کرده و در سطح استانی نیز این ستاد تاکنون ۱۵۸ جلسه و در سطح شهرستانها ۹۳۴ جلسه برگزار کرده تا روند نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری در ۴۶۵ شهر بیش از پیش تقویت شود.

در این ستاد نمایندگان تمام دستگاه های اجرایی حضور دارند و مهم ترین وظیفه آن ایجاد بستری مناسب برای همکاری بین دستگاه ها مختلف اجرایی است تا با اولویت بندی، طرح نوسازی و بهسازی محلات فرسوده شهری با تعامل بیشتری بین دستگاه‌های اجرایی عملیاتی شود.

ارتقای توانمندی‌های اقتصادی، اجتماعی و نهادی، ظرفیت سازی برای حمایت از ساکنین، نهادسازی با استفاده از مشارکت های مردمی، ابزارسازی برای تقویت جریان بازآفرینی شهری، نهادینه سازی برای پایداری برنامه‌های بازآفرینی، جریان سازی به منظور ترویج اطلاع رسانی از مهم ترین ارکان اصلی برنامه های بازآفرینی شهری است.

هم اکنون ۱۱ میلیون نفر در ۱۱۰ شهر و در ۶۰ هزار هکتار زمین در حاشیه شهرها سکونت دارند و ۸ میلیون نفر دیگر در بافت های فرسوده میانی شهری و بافت های تاریخی از بد مسکنی رنج می برند و کیفیت زندگی این شهروندان در نازل ترین شرایط شهری قرار دارد.

احیا، بهسازی و نوسازی شهری مستلزم اتخاذ سیاست های چند وجهی در حوزه عمران، خدمات و مسکن شهری و ارائه خدمات اجتماعی و اقتصادی به ساکنان این نواحی است و انجام این وظیفه مهم و اساسی به تنهایی توسط یک دستگاه دولتی عملی نیست.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی معتقد است: اندیشه بازآفرینی شهری راه حلی برای رفع بحران شهرهای غیرقابل زندگی است و راه حلی ترکیبی برای ارتقای کیفیت زندگی و هویت بخشی با احترام به مردم از مهم ترین سیاست های ما در بازآفرینی شهری در ایران به شمار می رود.

وی اظهار داشت: بازآفرینی شهری در چارچوب یک دستورکار قادر به بازتعریف هویتی فرآیندی و ساختاری شهر ایرانی برای خروج از چالش های معاصر توسعه به ویژه کاهش قابلیت زیست پذیری و تنزل کیفیت زندگی شهروندان است.

وزیر راه وشهرسازی یادآورشد: در این مسیر همه بافت‌های فرسوده شناسایی شده و ۲۷۰۰ محله بد مسکن درایران وجود دارد که در برنامه‌های ۱۰ ساله می توان مشکلات آن را برطرف کرد، البته باید بپذیریم مشکل محله های بافت فرسوده با یکدیگر متفاوت است و برای هر کدام باید برنامه ای را در پیش گرفت، لذا دنبال تقویت محله محوری در ایران هستم. 

آخوندی با اشاره به اینکه تمرکز من روی بافت حاشیه ای و بافت فرسوده است، گفت: نمی‌توانیم مساله مسکن بافت های فرسوده را در بیابان ها حل کنیم بلکه باید به دنبال حل این مساله در درون بافت فرسوده باشیم و خوشحالم که رئیس جمهوری اسلامی ایران اعلام کردند که دنبال رفع مساله مسکن بافت فرسوده هستیم.

بدون شک پیشبرد این مساله مهم در سطح ملی مستلزم تعهد مشترک و هماهنگ مجموعه دستگاه های دولتی و شهرداری ها در حوزه های ذیربط در سطوح ملی، استانی و محلی با همراهی و مشارکت مردم و فعالان غیردولتی و خصوصی و سازمان های مردم نهاد، عملی است.

دسترسی به سکونتگاه های مناسب در شهر بدون دسترسی به زیرساختها و خدمات شهری مناسب و امنیت اجتماعی و شغلی امکانپذیر نیست و چنانچه ساکنان شهرها همکاری نکنند اقدامات دستگاه های اجرایی در این زمینه بی نتیجه خواهد ماند. 

از این رو در سند ملی بازآفرینی شهری مشارکت اجتماعی و مالی مردم و بخش خصوصی به عنوان مساله مهم مورد توجه قرار گرفته است تا احیا، بهسازی و نوسازی شهری و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی و توانمندسازی ساکنان در محدوه های هدف با سرعت بیشتری دنبال شود.

هم اکنون ۱۴۰ هزار هکتار بافت های ناکارآمد شهری در ۴۶۵ شهر مشتمل بر بیش از ۵۵ هزار هکتار بافت های ناکارآمد میانی، در یک هزار محله در ۱۷۵ شهر با وسعت بیش از ۲۴ هزار هکتار بافت های تاریخی و بالغ بر ۶۰۰ محله در ۱۱۰ شهر با وسعت بیش از ۶۱ هزار هکتار پهنه سکونتگاه غیر رسمی وجود دارد و سال گذشته نیز برای یک هزار و ۱۰۰ محله برنامه عملیاتی برای ۲۷۲ محله در ۸۳ شهر آماده شده است و دولت دوازدهم در نظر دارد با تخصیص اعتبارات مورد نیاز نسبت به احیای این بافت ها اقدامات لازم به عمل آید که بخشی از این اعتبارات با مشارکت های مردمی با استفاده از تسهیلات بانکی خواهد بود.

کاهش سود تسهیلات نوسازی و بهسازی مسکن در بافت های ناکارآمد شهری به ۸ درصد از مهم ترین سیاست های دولت برای تسهیل گری بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری است و هم اکنون ۶۸۰ طرح توسعه و بهسازی در ۳۲۰ محله مسکونی بافت فرسوده و ۱۸۰ شهر کشور در حال اجراست.

کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی حساب صندوق پس انداز مسکن یکم و کاهش سود تسهیلات ساخت مسکن از محل سپرده گذاری در صندوق مسکن یکم برای انبوه سازان در بافت های ناکارآمد شهری به ۸ درصد در بافت های فرسوده تاکنون یکی از مهم ترین اقدامات دولت در این بخش بوده است.

پرداخت سالیانه ۳۰۰ هزار فقره تسهیلات برای ساخت مسکن در بافت های فرسوده شهری با سود ۱۲ درصد، پرداخت ۶۰ هزار فقره تسهیلات ودیعه مسکن با نرخ ۱۰ درصد و تسهیلات مقاوم سازی و ودیعه مسکن به نرخ قرض الحسنه تا سقف ۲۰۰ میلیون ریالی با سود تسهیلات ۴ درصدی بخشی دیگر از اقدامات وزارت راه و شهرسازی در حوزه احیای بافت های فرسوده شهری است.

قرار بود برای نوسازی بافت های فرسوده شهری از ۳ سال پیش سالیانه ۳۰۰ هزار فقره تسهیلات پرداخت شود، اما تاکنون پرداخت ۱۱۴ هزار تسهیلات مورد موافقت قرار گرفته و قرار است به ۶۴ هزار واحد مسکونی در بافت های فرسوده تسهیلات بانکی پرداخت شود که تاکنون ۳۵ هزار فقره آن به مرحله قسط بندی رسیده است.

مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با بیان این که ۱۹ میلیون نفر از جمعیت شهری ایران بد مسکن هستند، گفت: برای احیای بافت های فرسوده شهری در حال حاضر ۶۸۰ پروژه در دست اقدام قرار گرفته است.

محمد سعید ایزدی با اشاره به اعتبار تخصیص داده شده برای بافت فرسوده کشور اظهارداشت: امسال یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای احیای بافت‌های فرسوده شهری هزینه می شود.

معاون وزیر راه وشهرسازی با اشاره به پروژه‌های در دست اجرای شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران گفت: ۶۸۰ طرح توسعه و بهسازی در ۳۲۰ محله مسکونی بافت فرسوده و ۱۸۰ شهر کشور در حال اجراست و سالیانه ۲۷۰محله مسکونی‌ هدف باز آفرینی محلات سه‌ گانه در کشور بازسازی می‌شود.

مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران یادآور شد: در مجموع از این تعداد محله، یک هزار و ۱۰۰ سکونتگاه غیر رسمی از تعداد یک هزار بافت فرسوده و تعداد ۶۰۰ بافت تاریخی در کشور بازآفرینی می‌شود.

وی با بیان اینکه ۱۴۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور وجود دارد، خاطرنشان کرد: بهبود این بافت ها نیازمند ۸۰ هزار میلیارد تومان اعتبار است تا با همکاری ۲۲ دستگاه اجرایی با وزارت راه و شهرسازی و مشارکت‌های مردم با بهسازی محلات هدف، در بلند مدت کیفیت زندگی ساکنان این محلات شهری ارتقا یابد.

معاون وزیر راه وشهرسازی و مدیر عامل شرکت عمران و بهسازی شهری با اشاره به تامین ابزارهای مالی برای اجرای سیاست های مرتبط با احیای بافت فرسوده گفت: زمانی که مجموعه عمران و بهسازی شهری را تحویل گرفتیم، ردیف اعتبارات برای احیای بافت های فرسوده ۳۷ میلیارد تومان بود، اما امروز با در اختیار گرفتن ۹ ردیف اعتباری از محل بودجه عمرانی این رقم به ۶۴۰ میلیارد تومان رسیده و تاکنون ۱۵۰ میلیارد تومان آن نیز تخصیص یافته است.

ایزدی تاکید کرد: معتقدم هنوز هم این رقم برای اجرای چنین پروژه ای در سطح ملی ناچیز است، البته تاکنون از این بودجه تنها ۲۵ درصد آن از طریق اسناد خزانه اسلامی تخصیص داده شده است. 

معاون وزیر راه و شهرسازی یادآورشد: برای احیای بافت های فرسوده شهری برای نوسازی این بافت ها برای نخستین بار در کشور تسهیلات بانکی تا سقف ۵۰ میلیون تومان افزایش یافت و در حوزه تعریف ابزارهای نهادی هم توانستیم دو نهاد توسعه گر و تسهیل گر راه اندازی کنیم.

به گفته ایزدی، نهاد توسعه گر به منظور تشویق بخش خصوصی و حمایت از انبوه سازان برای فعالیت در حوزه نوسازی بافت فرسوده ایجاد شد و نهاد تسهیل گر نیز با هدف حضور در بافت های فرسوده و افزایش تعامل با مردم ساکن در این بافت و ترغیب آنها برای همکاری در اجرای برنامه ها راه اندازی شد.

ارائه سیاست های تشویقی به سرمایه گذاران، انبوه سازان و شهرداری های توسط دولت در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری بسیار تاثیرگذار خواهد بود و کاهش عوارض شهری در صدور پروانه های ساختمانی روند احیای بافت های فرسوده شهری را با مشارکت مردم و انبوه سازان سرعت خواهد داد.

«هوشنگ عشایری» عضو هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با اشاره به ضرورت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری بیان کرد: از سال های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ تمام تلاش ما این بود که سندی در این بخش آماده شود و با تصویب سند بازآفرینی شهری و تشکیل ستادهای بازآفرینی، به تدریج نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری در کشور آغاز شد.

وی افزود: در حالی که تعداد پروژه های احیای بافت های فرسوده در سال های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ حدود ۶۵ پروژه بود، در سال های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ تعداد پروژه های ما در این بخش در ۱۶۸ شهر و ۳۵۲ محله به ۶۸۰ پروژه افزایش پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه در سال ۱۳۹۳ اعتبارهای ما برای انجام تعدادی از پروژه های احیای بافت های فرسوده شهری ۳۷ میلیارد تومان بود، گفت: هم اکنون برای انجام ۶۸۰ پروژه ۶۴۰ میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده و تاکنون بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافته است.

عشایری با اشاره به بخشی از پروژه های احیای بافت های فرسوده شهری گفت: هم اکنون در ۶۸۰ پروژه فعال بیش از ۳۵۰ پیمانکار فعالند و ۱۴۰ پروژه بدون اتکا به منابع بودجه و ۶۱ پروژه ساخت مدرسه و مراکز آموزشی در ۶۴۲ هزار متر مربع در بافت های فرسوده در دست اجراست.

عضو هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران ساخت ۳۹ مرکز درمانی و بهداشتی در ۲۶۳ هزار متر مربع ، ساخت ۳۶ سالن ورزشی در ۴۲ هزار متر مربع ، ساخت ۳۲ سرای محله در ۱۵۷ هزار متر مربع و ۱۹ کتابخانه عمومی در ۱۱۳ هزار متر مربع را بخشی از بناهای مورد نیاز در این بافت ها اعلام کرد.

این مقام مسئول افزود: عملیات اجرایی ساخت ۴۸ مجتمع بزرگ آموزشی و درمانی در ۲۸۸ هزار متر مربع ، ساخت ۲۸ پارک در ۱۳۷ هزار مترمربع، بهسازی معابر مختلف در بافت های فرسوده شهری در ۲۲۷ هزار متر مربع، ۳۴ پروژه انتقال آب فاضلاب و ۲۱ پروژه توسعه شبکه برق در محلات بافت های فرسوده شهری در دست اجرا است.

عشایری بیان کرد: علاوه بر این در حوزه بازآفرینی شهری و ارتقای کیفیت زندگی در این بافت ها در ۱۴۰ پروژه ساخت ۲۴۰۰ واحد مسکونی با مشارکت سرمایه گذاران بخش خصوصی آغاز شده و ۱۲۰ خانه ارزشمند تاریخی نیز با تملک و مرمت در اختیار نهادهای بهره بردار قرار گرفته است.

تخصیص اعتبارات دولتی و پرداخت به موقع آن از طریق ردیف های بودجه نیز می تواند برنامه احیای بافت های فرسوده شهری را بیش از پیش تقویت کند و در این راستا تامین امکانات و خدمات روبنایی، مسکن مناسب و شبکه تاسیسات شهری و محله ای و فضای شهری سه کالبد برنامه بازآفرینی شهری باید مورد توجه جدی دست اندرکاران قرار گیرد.

همچنین در راستای احیای بافت های فرسوده شهری، نهادهای توسعه گر(انبوه سازان) و دفاتر خدمات نوسازی محلات به عنوان نهاد تسهیل گر دو نهاد مهمی هستند که می توانند در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری بسیار تاثیرگذار شوند و تاکنون صلاحیت ۶۲ انبوه ساز در کشور برای انجام این پروژه ها تایید شده است.

افزایش پرداخت تسهیلات بانکی و الزام پرداخت آن توسط بانک های خصوصی و دولتی در ارتقای زندگی شهروندان در محدوده ها و محله های ناکارآمد شهری نیز تاثیرگذار خواهد بود تا سیاست ها و برنامه های بازآفرینی شهری در دولت دوازدهم با جدیت دنبال شود./

نظر شما