به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه ستاد بازآفرینی شهری استان خراسان رضوی ضمن تبریک عید سعید غدیر خم گفت: بسیار خوشبختم که در این جلسه حضور دارم و می‌خواهم راجع به مسئله مهمی باهم گفتگو کنیم. در این جلسه من بیشتر از آنکه بخواهم راجع به پروژه‌ها صحبت کنم در نظر دارم توجه همگان را به یک بحث بسیار مهم که همان سیاست‌گذاری در حوزه مسکن و شهرسازی است جلب کنم و این مسئله‌ای است که معتقدم نیاز به اجماع دارد زیرا به عقیده بنده درک پراکنده‌ای از آن وجود دارد.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این مطلب که قبل و بعد از انقلاب حدود ۱۰ برنامه توسعه در کشور اجرا شد افزود: نتیجه اجرای ۱۰ برنامه توسعه در ایران که میلیاردها تومان هزینه در بر داشته است به وضعیت مناسبی ختم نشده است. در جمعی که امروز حضور دارید براساس آمارها ۳۶ درصد جمعیت شهری استان خراسان رضوی در وضعیت بدمسکنی و ناهنجاری زندگی می‌کنند و متأسفانه مسئله بدمسکنی، مسئله تمامی شهرهای ایران است.

وی ادامه داد: به رغم آنکه هزاران میلیارد تومان برای اجرای برنامه‌های توسعه هزینه شده است در ایران ۱۹ میلیون نفر در وضعیت بدمسکنی به سر می‌برند که یک سوم جمعیت کشور را شامل می‌شود و این نشان می‌دهد که یک جای کار ایرادات اساسی دارد.

به گفته وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم پس از انقلاب سیاست‌های مختلفی در حوزه مسکن و شهرسازی اعم از آماده‌سازی زمین، طرح‌های ایجاد شهرهای جدید و همچنین مسکن مهر انجام شد اما هم اکنون به رغم انجام این طرح‌ها بیش از یک سوم جمعیت شهری ایران وضعیت زندگی مناسبی ندارند.

آخوندی با تأکد بر این مطلب که تأمل در وضعیت بد مسکنی وظیفه تمامی سیاست‌گذاران و دست‌اندرکاران است گفت: مسئله مهم ما در ایران وضعیت عدم تعادل بسیار شدیدی است که وجود دارد. آمار سال ۹۵ از وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت‌های ناکارآمد شهری آمار تکان دهنده‌ای برای تمامی کسانی است که به جمهوری اسلامی ایران علاقمند هستند.

وی افزود: آمارها نشان می‌دهد ۲۷ میلیون واحد مسکونی در کشور وجود دارد در حالی که تعداد خانوارها ۲۴ میلیون نفر است یعنی ۲ میلیون و ۶۰۰ خانه خالی در کشور وجود دارد و در مقابل ۱۹ میلیون جمعیت شهری ایران در بدمسکنی زندگی می‌کنند و این‌ها نشان می‌دهد توزیع بسیار نامناسبی از جهت امکانات صورت گرفته است.

انتقاد از توزیع ناعادلانه امکانات شهری

وی با اشاره به این مطلب که ۲ میلیون و ۶۰۰ خانه خالی و ۲ میلیون و ۱۰۰ خانه دوم در کشور وجود دارد به وضعیت بدمسکنی ۶ میلیون خانوار (۱۹ میلیون نفر بدمسکن) اشاره کرد و گفت: آمارها نشان می‌دهد در حوزه شهرسازی و توزیع امکانات شهری مشکلات عدیده‌ای وجود دارد که باید در طی ۴ دهه گذشته مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد.

مبنای ارزیابی آینده شهرهای ایران کیفیت و نه کمیت است

آخوندی یادآور شد: در سال ۷۵ که طرح جامع مشهد تصویب می‌شد به خاطر دارم که سطح طرح جامع ۲۲ هزار هکتار بود و جمعیت مشهد بالغ بر یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود همان زمان‌ها بحث ما در وزارت مسکن با مقامات مشهد این بود که اجازه ندهیم جمعیت بیشتر شود تا مسائل مختلف در آینده گریبان‌گیر مشهد شود.

وی ادامه داد: در حال حاضر سطح طرح جامع مشهد به ۳۱ هزار هکتار رسیده است که نشان از بی‌توجهی تذکرات در سال‌های پیشین دارد، در حال حاضر جمعیت شهر مشهد از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر به ۳ میلیون نفر رسیده است، یعنی ۱.۲ میلیون نفر به جمعیت شهری اضافه شده است.

عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: متأسفانه این مطلب در تمام ایران رواج پیدا کرده است و به عنوان نمونه در شهر مشهد شاهد هستیم که بیش از ۹ هزار هکتار به شهر اضافه شد و در مقابل ۹ هزار بافت حاشیه‌ای در طی ۲۰ سال به شهر مشهد افزوده شد و اینها نشان دهنده این مطلب است که اگر مساحت شهری افزایش پیدا نمی‌کرد، نرخ بهره‌وری بسیار بالاتر بود.

وی با تأکید بر این مطلب که رابطه بین جمعیت و مساحت بسیار مهم است گفت: آخر کار مدیریت شهری را مردم اداره می‌کنند و از بودجه عمومی نیست به همین دلیل توجه به مسائل مردم و کاهش آن‌ها بسیار حائز اهمیت است.

چاره‌اندیشی برای چگونگی حفاظت از بافت‌های شهری

آخوندی همچنین گفت: مشکلی که در حال حاضر در استان خراسان رضوی وجود دارد این مطالب است که گفته می‌شود در ۳۰ شهر بافت فرسوده و در ۶ شهر حاشیه وجود دارد که اینها نشان می‌دهد شهرهای ما از درون دچار پوسیدگی می‌شوند و این می‌تواند مسئله آینده شهرهای ایران باشد بنابراین نکته مهمی که وجود دارد این مطلب است که باید برگردیم و اندیشه کنیم که چگونه می‌توانیم از بافت‌های شهری خود محافظت کنیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: اتفاقی که در ایران رخ داده و باید موردتوجه تمامی دست اندرکاران و سیاستگذاران قرار بگیرد این موضوع است که رشد جمعیت در کشور رو به کاهش است. بر اساس آمارهای سال ۹۵، رشد جمعیت کشور ۱.۲۴ بود. در عین حال، بر اساس آمارها، در حدود ۷ تا ۱۰ استان رشد جمعیت بین صفر و منفی بوده و در ۱۰ تا ۱۲ استان نیز نرخ رشد جمعتی بین صفر تا یک است.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این مطلب که در ذهن بیشتر مسئولان منظور از رشد شهری رشد دهه های ۶۰ و ۷۰ شمسی تداعی می شود در حالیکه رشد شهری با کاهش چشمگیری در دهه کنونی روبه رو بوده است، گفت: در بیشتر شهرهایی که طرح جامع را تصویب می کنیم شهرها در سال ۹۵، به رقمی که در طرح جامع پیش‌بینی می‌شد نرسیده‌اند که این نکته به همه ما یادآور می‌شود که نرخ رشد جمعیت و بهره‌وری از زمین، نرخ کاهنده‌ای بوده است.

آخوندی با طرح پرسش‌هایی همچون اینکه سیاست اصلی در حوزه مسکن برای ۲۰ سال آینده چیست و چه می‌تواند باشد؟ یا با وضعیتی که هم اکنون در آن به سر می‌بریم آیا باید همچنان به سمت توسعه شهرها برویم یا اینکه آینده شهرهای کشور از جنبه کیفی و نه کمی ارزیابی خواهند شد؟ گفت: به واقع در نهایت مساله ما در شهرها بحث کیفیت زندگی است.

ارتقای کیفیت سکونتگاه‌های شهری در دستور کار سیاستگذاران و برنامه‌ریزان

وی معتقد است: در حال حاضر مساله ما در ایران به این برمی‌گردد که چگونه کیفیت سکونت را در کشور ارتقا دهیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم گفت: در حال حاضر در استان و در شهر مشهد، حدود ۵ هزار هکتار بافت فرسوده وجود دارد که اگر به آن رسیدگی نشود افزایش پیدا می‌کند.

آخوندی تصریح کرد: شهرهایی که از دورن فرسوده می‌شوند نمی‌توانند کیفیت زندگی، امنیت، موضوعات اجتماعی و فرهنگی را در شهر ارتقا دهند. باید توجه داشته باشیم که هویت شهرها نه در حاشیه که در بافت‌شهری و در درون بافت وجود دارد و باید به هویت شهرها و ارتقای کیفیت آنها بیندیشیم و برای آنها برنامه داشته باشیم.

وزیر راه و شهرسازی همچنین خاطرنشان کرد: بافت‌های شهرهای ما نشان‌دهنده اتفاقاتی است که در حوزه شهرسازی و همچنین اجتماعی در حال رخ دادن است.

ارتقای کیفیت زندگی در بافت‌های شهری

وی ادامه داد: فکر می‌‌کنم برنامه ما در دولت، مجلس و شهرداری برای دو دهه آینده باید بر این مطلب متمرکز باشد که چگونه کیفیت زندگی را در بافت‌های شهری ارتقا بدهیم.

آخوندی با تاکید بر اینکه در حال حاضر کیفیت زندگی نازل شهری سبب ناخرسندی بسیاری است، گفت: اقدامات عملیاتی وزارت راه و شهرسازی در جهت ارتقای کیفیت زندگی شهری توانمندکردن مردم است که در بحث توانمندکردن مردم در بافت ها ما با تکیه بر نظام پس انداز و راه اندازی صندوق پس انداز یکم و افزایش میزان تسهیلات به مردم و همچنین کاهش سود تلاش های قابل توجهی را در راستای توانمندکردن مردم انجام دادیم.

وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر آنکه دولت یازدهم افزایش قدرت خرید را در جهت توانمندکردن مردم با تکیه بر نظام پس انداز افزایش داد، افزود: نرخ سود تسهیلات در بافت فرسوده ۸ و در سایر بافت ها ۹.۵ درصد است که رقم مناسبی است. بر اساس آمارهای در حال حاضر ۲۶۰ هزار نفر در صندوق پس انداز یکم ثبت نام کرده اند که بر اساس میانگین، روزانه ۸۰۰ نفر در صندوق ثبت نام می کنند که ما باید بتوانیم این رقم را افزایش دهیم.

آخوندی همچنین ادامه داد: پیشنهاد من به رئیس جمهوری این است که میزان اعطای تسهیلات مسکن را از هر ۶ ماه یک برابر به هر پنج ماه یک برابر افزایش دهد.

وی همچنین گفت: پیشنهادم به مسئولان استان خراسان رضوی این است که محدوده شهر مشهد را در ۳۱ هزار هکتار برای طرح جامع کافی بدانند و روی همان میزان این رقم بسته شود. همچنین روستاهای واقع در حریم نیز جزو محدوده منفصل شهری شوند.

عضو کابینه دولت یازدهم با تاکید بر اینکه هرچه تقسیمات کشور بیشتر شود کنترل کمتر خواهد شد، گفت: ما در وزارت راه و شهرسازی در تلاش هستیم تا تقسیمات کشوری را کاهش دهیم.

آخوندی همچنین در مورد طرح پیرامون حرم مطهر سیاست کلی وزارت راه و شهرسازی را تشریح کرد و گفت: طرح پیرامون حرم مطهر رضوی در حال حاضر و در شکل فعلی برای هیچیک از ما شیعیان افتخاری ایجاد نکرده است.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: معتقدم استراتژی مداخله حداکثری در بافت جواب نداد و هزینه‌های زیادی نیز ایجاد کرد.

وی در مورد استراتژی خود و وزارت راه و شهرسازی نسبت به بافت پیرامون حرم مطهر رضوی، گفت: بافت حرم مطهر باید با پیرامون آن مطابقت داشته باشد و در این مورد پیوستگی بافت و پیرامون بسیار حائز اهمیت است. بدین‌معنا که طرح مشهد باید در سه سطح خود حرم، حلقه میانی و حلقه دورتر دیده شود. در عین حال، پیشنهاد من این است که جاهایی که می‌توانیم مداخله را کم کنیم این وضعیت را ایجاد کنیم.

آخوندی در مورد بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی نظر خود را به مسئولان استانی ارایه کرد و گفت: آنچه در بافت پیرامون حرم ایجاد شده است در خور امام رضا (ع) نبوده و به نظرم به هیچ‌عنوان قابل دفاع  نیست. وی همچنین تصریح کرد: اشتهای به تخریب را کاهش دهیم.